ویدئو نادرست «درمان پارکینسون با مصرف ماری‌جوانا»

در چند سال اخیر در اینستاگرام به دفعات ویدئویی هم‌خوان و به شکل گسترده پخش شده که گفته می‌شود شخصی با علائم شدید پارکینسون نشان می‌دهد که پس از مصرف ماری‌جوانا تسکین پیدا کرده و لرزش‌های بدن و دست او تا حد زیادی آرام می‌شوند ( لینک۱، لینک۲، لینک۳، لینک۴، لینک۵).

این ویدئوها با عنوان‌هایی مانند تاثیر «فوری و عجیب»، «معجزه‌آسا» یا «شگفت‌انگیز» ماری‌جوانا بر بیماری پارکینسون، و یا «درمان پارکینسون با استفاده از قطره ماری‌جوانا» بارها بازنشر شده‌اند.

داستان اصلی ویدئو چیست؟

ویدئوی کوتاه منتشر شده در صفحات اینستاگرام، در واقع یکی از صحنه‌های مستند Ride with Larry است که در آن لری اسمیت، پلیس بازنشسته و ساکن داکوتای جنوبی یک قطره روغن کانابیس (ماری‌جوانا) را زیر زبانش قرار می‌دهد و به نظر می‌رسد علائم حرکتی‌اش تا حدی تسکین می‌یابند.

مستند یک ساعت و سی‌و‌دو دقیقه‌ای Ride with Larry، در سال ۲۰۱۰ از طریق کمپین کیک‌استارتر (Kickstarter) تامین مالی شد. کیک‌استارتر یک پلتفرم تأمین مالی جمعی است که در آن افراد یا گروه‌ها می‌توانند برای پروژه‌های خلاقانه خود از عموم مردم کمک مالی جمع کنند.

مستند لری در سال ۲۰۱۳ منتشر شد و در حال حاضر در پلتفرم‌های مختلف مانند آمازون پرایم و یوتیوب در دسترس است.

این مستند تصویری از مبارزه روزمره با بیماری پارکینسون را از خلال زندگی لری اسمیت ارائه می‌دهد.

در بخشی از مستند لری می‌گوید که پس از امتحان کردن همه روش‌های درمانی مرسوم و داروها و حتی جراحی مغز، در نهایت به ورزش روی آورده و در همین مستند ماری‌جوانای پزشکی را هم امتحان می‌کند و ویدئوی مورد اشاره در واقع بازنشر این صحنه از مستند است و یک تجربه کاملا شخصی و فردی را بازتاب می‌دهد و نه یک تجربه و آزمایش علمی را.

آیا مصرف کانابیس در درمان پارکینسون موثر است؟

تحقیقاتی که درباره اثرات کانابیس (ماری‌جوانا) بر کاهش تاثیرات پارکینسون انجام شده، تاکنون شواهد علمی محکمی به دست نداده که ثابت کند مصرف کانابیس درمان قطعی و استانداردی برای این بیماری است.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) هم تاکنون گزارش یا راهنمای تخصصی منتشر نکرده که به صورت مستقیم روی استفاده‌ی کانابیس در بیماری پارکینسون متمرکز باشد. با این حال در بخش کوتاهی از تحقیقی با عنوان « اثرات بهداشتی و اجتماعی مصرف غیرپزشکی «کانابیس» با اشاره به اثرهای مخرب مصرف تفریحی کانابیس به مصرف دارویی این گیاه اشاره و تاکید می‌کند که در برخی زمینه‌ها

شواهد هنوز ناکافی‌اند. مثلاً میزان دقیق خطرات در دوزهای مختلف THC، اثرات تداخل دارویی، اثرات بر بیماری‌های خاص به‌ویژه در کشورهای مختلف با فرهنگ‌ها و سیستم‌های بهداشتی متفاوت هنوز مشخص و علمی نیست.

همچنین بر خلاف ادعای مطرح شده در یکی از ویدیوهای اینستاگرام در این باره، در میان مقالات و تحقیقات دانشگاه هاروارد آزمایش و یا تحقیق منتشر شده و یا در حال انجامی دیده نشد که با موضوع درمان پارکینسون از طریق مصرف کانابیس مرتبط باشد. البته دانشگاه هاروارد بخشی از برنامه‌ای به نام Phytocannabinoid Research Initiative است که هدف آن پشتیبانی از تحقیقات بنیادی درباره تأثیر کانابینوئیدها (ترکیبات فعال موجود در ماری‌جوانا مثل THC و CBD) بر عملکرد سیستم عصبی است. گرچه صرف تحقیق روی کانابینوئیدها به‌معنای تأیید یا تمرکز بر «درمان پارکینسون با ماری‌جوانا» نیست؛ چنانچه هیچ اشاره‌ای به انجام چنین تحقیقی نشده است.

از سوی دیگر، در مطالعاتی که سال ۲۰۲۱ در دانشگاه گریفیث استرالیا به همین منظور انجام شد نشان داد که شواهد کافی برای توصیه قطعی مصرف کانابیس در بیماران پارکینسون وجود ندارد. اما مزایای احتمالی در کاهش لرزش، اضطراب، درد، بهبود کیفیت خواب و کیفیت زندگی دیده شده است که همگی تنها بر اساس گزارش‌های شخصی و موردی بیماران بوده است.

همین‌طور گروهی از پژوهشگران دانشگاه واندربیلت امریکا تحقیقی در سال ۲۰۲۱ انجام دادند که نشان می‌داد کانابیس و مشتقاتش تاثیر معناداری بر علائم حرکتی بیماران پارکینسون ندارند. یعنی بین گروهی که کانابیس مصرف کردند و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود نداشت. گرچه در تحقیق تاکید شده است که «با توجه به شواهد موجود، هنوز نمی‌توان به طور قطعی گفت که کانابیس یا

مشتقات آن برای درمان علائم حرکتی پارکینسون موثر هستند یا خیر».

دپارتمان بهداشت عمومی و محیط زیست ایالت کلرادو آمریکا در سال ۲۰۲۴ تحقیقات دیگری انجام داد که نشان می‌داد مصرف کانابیس ممکن است به کاهش برخی علائم غیر حرکتی پارکینسون (مثل درد، اضطراب، اختلالات خواب) کمک کند، اما اثرات آن روی علائم حرکتی به صورت واضح اثبات نشد. پژوهشگران این تحقیق تاکید کردند که این نتایج مقدماتی است و نیاز به مطالعات طولانی‌تر و با تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر برای تایید و بررسی دقیق‌تر اثرات وجود دارد.

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون (PD) یک اختلال مغزی است که باعث بروز مشکلاتی در حرکت، سلامت روان، خواب، درد و دیگر جنبه‌های سلامتی می‌شود. از علائم رایج آن می‌توان به لرزش، انقباض‌های دردناک عضلانی و دشواری در صحبت کردن اشاره کرد.

علت دقیق پارکینسون ناشناخته است، اما افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این بیماری معمولاً در افراد مسن بروز می‌کند، اما ممکن است افراد جوان‌تر را هم تحت تاثیر قرار دهد. مردان بیشتر از زنان به پارکینسون مبتلا می‌شوند.

درمان آن چیست؟

بیماری پارکینسون به ‌مرور زمان پیشرفت می‌کند. به نوشته سازمان بهداشت جهانی این بیماری درمان قطعی ندارد، اما روش‌هایی مانند دارو درمانی، جراحی و توان‌بخشی می‌تواند علائم آن را کاهش دهد.

رایج‌ترین داروی مورد استفاده، ترکیب لوودوپا/کربی‌دوپا است که با افزایش میزان دوپامین در مغز عمل می‌کند. پزشکان ممکن است از داروهای دیگری مانند آنتی‌کولینرژیک‌ها نیز برای کاهش حرکات غیرارادی عضلانی استفاده کنند.

روش‌هایی مانند تحریک عمقی مغز و سایر درمان‌ها می‌توانند لرزش‌ها را کاهش داده و نیاز به مصرف دارو را کمتر کنند. توان‌بخشی، از جمله فیزیوتراپی هم می‌تواند به بهبود علائم پارکینسون و سایر اختلالات تحلیل‌برنده عصبی کمک کند.

بنابراین به نظر می‌رسد تایید یا رد تاثیر کانابیس بر بیماری پارکینسون همچنان نیاز به تحقیق و بررسی دارد و از لحاظ پزشکی و علمی هیچ نتیجه قطعی در این باره به دست نیامده است.

با توجه به این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای تاثیر معجزه‌آسا و فوری ماری‌جوانا بر درمان بیماری پارکینسون نشان نادرست می‌دهد.