درستی‌سنجی ادعای فلاحت‌پیشه درباره بودجه و عملکرد جامعهالمصطفی در ژاپن
اگر وقت ندارید …
- حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در مصاحبه‌ای گفته است: «نهادی تبلیغاتی با بودجه سالانه بیش از هزار میلیارد تومان در ژاپن تنها توانسته در ۶ سال یک نفر را مسلمان کند که آن هم کارگر بوتانی بوده است.»
- او از هزینه‌های سنگین این نهاد، از جمله اجاره ۲۰ هزار دلاری ساختمان در ماه، به عنوان نمونه‌ای از هدررفت بودجه و منابع عمومی یاد کرده است.
- فلاحت‌پیشه نامی از نهاد خاصی نبره، اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد منظور او جامعهالمصطفی العالمیه است؛ نهادی که اعتبارات آن در قانون بودجه ۱۴۰۴ حدود ۲ هزار میلیارد تومان است.
- ابوالقاسم جعفری، پژوهشگر دینی مقیم ژاپن ضمن واکنشی تند، تایید کرده منظور فلاحت‌پیشه جامعهالمصطفی است.
- این روحانی که سابقه همکاری با جامعهالمصطفی دارد، همچنین خریداری دو ساختمان در توکیو برای این نهاد را هم تایید کرده است.
- جامعهالمصطفی نهادی آموزشی-تبلیغی است که به گفته مسئولان آن در پنجاه کشور جهان نمایندگی دارد. نمایندگی ژاپن جامعهالمصطفی رسما از سال ۱۳۹۳ راه‌اندازی شده.
- اطلاعات شفافی درباره عملکرد مالی جامعهالمصطفی در دست نیست. اما اگر این نهاد برای هر نمایندگی ماهیانه ۳۰هزار دلار هزینه کند، باز هم ۷۰۰ میلیارد تومان دیگر برای سایر مخارج آن باقی می‌ماند.
- تنها خبر سال‌های اخیر از واسطه‌گری جامعه‌الصمطفی برای تغییر دین، اسلام آوردن یک «جوان ۲۱ ساله» با نام انتخابی «حسین» است که سال ۹۹ به دعوت این نهاد مسلمان شده است.
رسانه‌های ایران روز ۲۷ شهریور ۱۴۰۴ ویدئویی از صحبت‌های حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس را منتشر کرده‌اند که می‌گوید:
«من توی ژاپن رفتم، فلان دستگاه که بیش از هزار میلیارد تومان در سال بودجه میگیرد، وظیفه داشت که ژاپنی‌ها را مسلمان کند. در طول ۶ سال توانسته بود یک نفر را مسلمان کند که آن هم بعدا مشخص شد که یک کارگر بوتانی بوده است.»
این ویدئو بخشی از مصاحبه تصویری دو ساعته «انتخاب» با حضور حشمت‌الله فلاحت‌پیشه و جلال دهقانی فیروزآبادی، استاد روابط بین‌الملل، است که در تاریخ ۲۴ شهریور در یوتیوب بارگذاری شده است:
زمینه صحبت انتقاد از بودجه دستگاه‌های تبلیغاتی در خارج از کشور است. او می‌گوید:
«الان آقای پزشکیان گفته من [بودجه این نهادها را] قطع می‌کنم. امیدوارم قطع کند. شما همین الان نگاه کنید خیلی افراد هیات علمی و اینها پست می‌گیرند توی کشور خارجی می‌روند می‌نشینند می‌گویند ما کار فرهنگی می‌کنیم. چه خدمتی به ایران کرده این کارها؟ مثلا شما مسلمان می‌کنید خارجی‌ها را، اینها چه مولفه‌هایی از امنیت ملی هستند. یکی را خود من درگیر بودم. من تو ژاپن رفتم. فلان دستگاهی که بیش از هزار میلیارد تومان بودجه در سال میگیرد، وظیفه داشت ژاپنی‌ها را مسلمان کند. در طول ۶ سال یک نفر را مسلمان کرده بود. بعد هم فهمیدم او ژاپنی نیست. یک کارگر بوتانی است… چهره ماندگار ما در ژاپن دینش را عوض کرده، شما ۶ سال یک نفر را توی ژاپن مسلمان کردید. این پول حرام است که میگیرد. ماهی ۲۰ هزار دلار فقط کرایه جایی بود که آقایان گرفته بودند. اینها دکان است.»
این اولین بار نیست که آقای فلاحت‌پیشه درباره این موضوع صحبت می‌کند. دو سال پیش (۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴) نیز او در یک مصاحبه (لینک بایگانی) با خبرگزاری ایرنا، عین همین مطالب را گفته بود.
منظور فلاحت‌پیشه کدام نهاد تبلیغاتی است؟
او به نام هیچ نهاد مشخصی اشاره نمی‌کند، اما با توجه به واکنش‌ها به نظر می‌رسد نهاد اشاره‌شده، جامعهالمصطفی العالمیه است.
به طور مشخص باید به اظهارات ابوالقاسم جعفری (لینک بایگانی) اشاره کرد که «دین پژوه، نویسنده، مدرس دانشگاه» در ژاپن است. آقای جعفری روز ۲۸ شهریور ۱۴۰۴ در یک پست اینستاگرامی (لینک بایگانی) به صراحت می‌گوید منظور فلاحت‌پیشه جامعهالمصطفی است.
«ایشان طوری القا می‌کند که انگار یک مرکزی هست که سالانه صد میلیارد پول میگیرد که در ژاپن افرادی را به اسلام دعوت کند. این چند تا اشکال دارد. اولا آن مرکزی که ایشان صحبت می‌کند جامعهالمصطفی است، یک دانشگاه بین‌المللی در ایران که بودجه‌اش را در ایران میگیرد. افرادی در جاهای دیگر دنیا می‌آیند و درس می‌خوانند مثل بقیه کشورها…»
جعفری در صحبت‌های خود فلاحت‌پیشه را «دروغ‌گو» و «فریب‌کار» و «فاسد» توصیف می‌کند و توضیح می‌دهد:
«یک نفر آمده دو تا ساختمان خریده می‌گوید، برای ایران خریده، برای خودش که نیست. تازه پول یکی را هم خیرین عرب داده‌اند. حالا توی این ساختمان یک استاد شروع می‌کند به درس دادن درباره تاریخ اسلام و شیعه در مورد احادیث. یک دانشگاه کوچک در حد یک ساختمان. مرکز تبشیری و تبلیغی که نیست. اصلا طبق قوانین ژاپن مراکز تبلیغی ممنوع است.»
اشاره آقای جعفری در واقع به همان ساختمانی است که فلاحت‌پیشه درباره آن گفته بود: «ماهی ۲۰ هزار دلار فقط کرایه جایی بود که آقایان گرفته بودند.»
از او در این باره سوال کردیم که در پاسخ به فکت‌نامه گفت:
«در مورد مبلغ اجاره چیزی از ایشان نشنیده‌ام. تا آنجایی که من می‌دانم وقتی، دو تا ساختمان خریدند. دیگر اجاره ماهانه ندارد… »
جعفری در پست اینستاگرامی خود می‌گوید فلاحت‌پیشه به دلیل رد صلاحیت شدن از نظام انتقام میگیرد. او سپس فلاحت‌پیشه را با محمدجواد ظریف مقایسه می‌کند و می‌گوید همان‌طور که ظریف درباره مکانیسم ماشه و برجام «دروغ» گفت و «فریب‌کاری» کرد، فلاحت‌پیشه نیز می‌خواهد افکار عمومی را نسبت به جمهوری اسلامی بدبین کند.
آقای جعفری خود را «دین‌پژوه، نویسنده و مدرس دانشگاه» در ایران و ژاپن معرفی می‌کند. با این حال روابط او با نهادهای رسمی، به خصوص مراکز مذهبی و تبلیغاتی قابل انکار نیست. در حساب کاربری او در شبکه‌های اجتماعی هم مطالب زیادی با زمینه دفاع از ایدئولوژی مذهبی و سیاسی حکومت ایران مدح ستایش رهبر جمهوری اسلامی وجود دارد. او در گذشته یک بار به دلیل ادعای عجیب و غریب ارتباط تبار علی خامنه‌ای با کوروش پادشاه هخامنشی خبرساز (لینک بایگانی) شده بود.
او در توضیح پست اینستاگرامی خود نوشته: «من هیچ وقت برای جامعهالمصطفی کار نکردم، ولی ده سال است که اینجا زندگی می‌کنم و اگر چنین مرکز و هزینه‌ای بود مطلع می‌شدم.»
در «دانشنامه امامت و ولایت» که به عنوان امامت‌پدیا فعالیت می‌کند، در سوابق (لینک بایگانی) آقای جعفری به تدریس در «جامعه المصطفی» اشاره شده است. در این باره از او سوال کردیم که در پاسخ نوشت:
«بله من در ایران دو یا سه ترم به عنوان استاد پاره وقت تاریخ ادیان درس دادم. یعنی استاد دانشگاه ادیان بودم و جامعه المصطفی دعوت می کرد برای یک یا دو درس.»
ماجرای فلاحت‌پیشه در ژاپن چیست؟
دقیقا معلوم نیست که داستان حضور یا دست‌کم آشنایی حشمت‌الله فلاحت‌پیشه با دفتر جامعهالمصطفی در ژاپن چیست؟ دست‌کم در منابع عمومی اشاره‌ای به این نشده که او در سال‌های گذشته در این کشور مامور بوده یا حضور خاصی داشته است. با این حال در شهریور ۱۴۰۳ خبر رسمی (لینک بایگانی) انتصاب فردی به نام «شهروز فلاحت‌پیشه» به سمت رایزن فرهنگی ایران و نماینده بنیاد سعدی در ژاپن منتشر شده است.
شهروز فلاحت‌پیشه (لینک بایگانی)، پیش از رفتن به ژاپن رایزن فرهنگی ایران در آفریقای جنوبی و همچنین معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی بوده است؛ بنیادی که غلامعلی حدادعادل از خویشاوندان و افراد نزدیک به علی خامنه‌ای آن را اداره می‌کند.
دقیقا مشخص نیست ارتباط خانوادگی میان شهروز و حشمت‌الله فلاحت‌پیشه چیست؟ ما در این باره از آقای فلاحت‌پیشه سوال کردیم که هنوز به سوالات ما پاسخی داده نشده.
اگر نسبت خانوادگی برقرار باشد، احتمال وجود انگیزه‌های شخصی و سیاسی در کل ماجرا مطرح خواهد شد، اما صرف نظر از انگیزه‌های احتمالی، می‌توان عملکرد مالی و کارنامه نهادهای تبلیغاتی حکومت ایران، از جمله جامعهالمصطفی را به طور مجزا بررسی کرد.
نمایندگی جامعهالمصطفی در ژاپن چه کار می‌کند؟
نمایندگی جامعهالمصطفی در ژاپن در اردیبهشت ۱۳۹۳ با حضور علیرضا اعرافی که در آن زمان ریاست جامعهالمصطفی را برعهده داشت افتتاح (لینک بایگانی) شده است.
گزارشی از فعالیت‌های این نمایندگی و عملکرد اداری و مالی آن در دست نیست. دقیقا معلوم نیست آدرس این نمایندگی کجا است، چه افرادی در آن حضور دارند و دقیقا چه فعالیت‌هایی آنجا انجام می‌شود. در سال‌های گذشته افراد متفاوتی به عنوان «نماینده جامعهالمصطفی» در ژاپن معرفی شده‌اند.
به عنوان نمونه در سی و ششمین کنفرانس وحدت اسلامی در سال ۱۴۰۱ فردی به نام «حجت الاسلام کاظم آبه» (لینک بایگانی) به عنوان «خطیب برجسته و نماینده جامعه المصطفی در ژاپن» معرفی شده است. همزمان در رسانه‌های رسمی (روزنامه همشهری) فرد دیگری به نام «حجت‌الاسلام محمدعلی متولیان» (لینک بایگانی) موسس و نماینده جامعهالمصطفی در ژاپن معرفی می‌شود. در خرداد ۱۴۰۴ برخی سایت‌های خبری وابسته به محافل مذهبی، آگهی فوت (لینک بایگانی) آقای متولیان را منتشر کردند که در آن او «رئیس اداره نخبگان» و «نماینده سابق جامعهالمصطفی العالمیه در ژاپن» معرفی شده بود.
ابوالقاسم جعفری درباره محمدعلی متولیان به فکت‌نامه گفت:
«من در شهر کیوتو زندگی می کنم. ده سال پیش اولین بار که اومدم ژاپن از توکیو دیدار داشتم، ایشان را در همان ساختمان دیدم که صحبتش هست. در طی این ده سال کاملا از ایشان بی اطلاع بودم. ایشان همان زمان سه چهار سالی ژاپن بودند و رفتند و به جای ایشان هم شخص دیگری نیامد. خرید ساختمان هم ابتکار خودش بود گفت از خیرین پول جمع می کند و از جامعهالمصطفی هم کمک میگیرد تا ساختمانی اینجا باشد در آینده کلاسی برگزار شد لااقل اتاقی داشته باشند.»
بودجه جامعهالمصطفی چقدر است و چقدر از این بودجه به نمایندگی ژاپن می‌رسد؟
در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ برای جامعهالمصطفی ۱۷۵۵ میلیارد تومان اعتبارات اصلی در جدول شماره هفت و ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر در جدول شماره دوازده برای «اجرایی سازی سند فعالیت‌های فرهنگی بین‌الملل» در نظر گرفته شده است. با این حساب بودجه جامعهالمصطفی امسال به حدود دو هزار میلیارد تومان می‌رسد.
به دلیل عدم شفافیت هیچ اطلاعاتی درباره نحوه هزینه‌کرد این بودجه در دست نیست، اما پیش از این بارها گفته شده بخش عمده هزینه‌های جامعهالمصطفی برای هزینه فعالیت در خارج از کشور است. به عنوان نمونه می‌توان به اظهارات (لینک بایگانی) چند سال پیش علی عباسی، رئیس این نهاد اشاره کرد که در پاسخ به انتقادها از بودجه زیاد جامعهالمصطفی گفته بود: «این نهاد آموزشی در پنجاه کشور دنیا فعالیت دارد.»
ما نمی‌دانیم چقدر هزینه جامعه المصطفی در ژاپن می‌شود، اما اگر فرض را بر صحت اجاره ۲۰ هزار دلاری ساختمان و فرض حقوق ۱۰ هزار دلاری کارکنان در ماه بگذاریم، در این صورت هزینه سالیانه آن به حدود ۳۶۰ هزار دلار در سال می‌رسد که ارزش آن به قیمت مرکز مبادله ارز و طلا در بانک مرکزی (حدود ۷۰ هزار تومان) محاسبه کنیم رقم نهایی حدود ۲۵ میلیارد تومان است. این رقم کمی بیش از یک درصد بودجه ۲ هزار میلیارد تومانی جامعهالمصطفی است. به اگر این نهاد برای همه «۵۰ نمایندگی» خارج از کشور ماهیانه همین قدر هزینه کند (حدود ۳۰ هزار دلار در ماه) هزینه کند کل هزینه در سال به قیمت امروز دلار مبادله‌ای حدود ۱۲۶۰ میلیارد تومان می‌شود که حدود ۶۳ درصد بودجه جاممعه‌المصطفی است. یعنی برای داخل کشور همچنان حدود ۷۰۰ میلیارد تومان باقی می‌ماند که همچنان در مقیاس با بودجه نهادهای آموزشی در داخل کشور عدد قابل توجهی است.
این محاسبات به این معنی است که گفته‌های حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، مبنی بر هزینه ماهانه ۲۰ تا ۳۰ هزار دلاری نمایندگی جامعهالمصطفی در ژاپن اگر بیشتر از نباشد، قطعا کمتر نیست.
چه نهادهای دیگری در زمینه تبلیغات مذهبی در ژاپن فعالیت دارند؟
به جز جامعه المصطفی نهادهای دیگری نیز در با ماموریت تبلیغ مذهبی و سیاسی در خارج از کشور فعالیت می‌کنند. به طور مشخص می‌توان به «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» اشاره کرد. این سازمان از نظر اداری و مالی زیرمجموعه وزارت ارشاد است، اما طبق اساسنامه باید آن را جزو نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری به حساب آورد. این سازمان مسئول رایزنی‌ها و دفاتر فرهنگی جمهوری اسلامی در خارج از کشور است و وظیفه هماهنگی تبلیغات سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی را برعهده دارد. منابع مالی پیش‌بینی شده برای این نهاد در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ با احتساب ردیف‌های اصلی و متفرقه بالغ بر ۳۲۰۰ میلیارد تومان است.
به جز این نهادهای رسمی دیگری هم در این زمینه فعالیت می‌کنند. به عنوان نمونه می‌توان به مجمع جهانی تقریب مذاهب، مجمع جهانی اهل بیت و دانشگاه مذاهب اسلامی نیز اشاره کرد که حیطه فعالیت آنها داخل و خارج از کشور است. به جز این نهادهای غیررسمی دیگری هم هستند که در این زمینه فعالیت می‌کنند. مثلا «انجمن رهیافتگان» یا «انجمن شهید ادواردو آنیلی» که ظاهرا سازمان‌های غیردولتی‌‌اند، ولی از شواهد و قرائن برمی‌آید که همکاری گسترده‌ای با نهادهای سیاسی و مذهبی، از جمله جامعهالمصطفی دارند. به عنوان در فایل رزومه (لینک بایگانی) جمال طاهری، موسس «انجمن رهیافتگان» به طور مشخص به «همکاری با مجمع جهانی اهل بیت، آل‌البیت، جامعهالمصطفی» و چند نهاد دیگر اشاره شده است.
در سایت انجمن رهیافتگان به مواردی از ژاپنی‌های مسلمان اشاره شده که البته بسیاری آنها بعد از نسبت خانوادگی با افراد مسلمان به دین اسلام درآمده‌اند.
با توجه به رویکرد این سایت بعید است، نمونه‌ای از نمونه‌های موفق تبلیغات برای تغییر دین به اسلام از قلم افتاده باشد. در این سایت تنها یک مورد (لینک بایگانی) در سال ۱۳۹۹ وجود دارد که یک جوان ۲۱ساله ژاپنی به دعوت جامعهالمصطفی به ایران می‌آید و در مشهد مسلمان می‌شود. اشاره‌ای به اسم و مشخصات این جوان نشده و صرفا گفته شده او نام مستعار «حسین» را برای خود انتخاب کرده است. ممکن است این فرد همان کسی باشد که حشمت‌الله فلاحت‌پیشه به او اشاره کرده است.
جمع‌بندی
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در مصاحبه‌ای گفته است: «نهادی تبلیغاتی با بودجه سالانه بیش از هزار میلیارد تومان در ژاپن تنها توانسته در ۶ سال یک نفر را مسلمان کند که آن هم کارگر بوتانی بوده است.»
او از هزینه‌های سنگین این نهاد، از جمله اجاره ۲۰ هزار دلاری ساختمان در ماه، به عنوان نمونه‌ای از هدر رفت بودجه و منابع عمومی یاد کرده است.
فلاحت‌پیشه نامی از نهاد خاصی نبرده، اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد منظور او جامعهالمصطفی العالمیه است؛ نهادی که اعتبارات آن در قانون بودجه ۱۴۰۴ حدود ۲ هزار میلیارد تومان است.
پس از انتشار این صحبت‌ها ابوالقاسم جعفری، پژوهشگر دینی مقیم ژاپن ضمن واکنشی تند تایید کرد منظور فلاحت‌پیشه جامعهالمصطفی است. این روحانی که سابقه همکاری با جامعهالمصطفی دارد، همچنین خریداری دو ساختمان در توکیو برای این نهاد را هم تایید کرده است.
در سال‌های گذشته فردی به نام «شهروز فلاحت‌پیشه» به عنوان رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن، به عنوان مسئول نهاد موازی جامعه‌المصفی مشغول کار بوده. نمی‌دانیم آیا این فرد رابطه خویشاوندی با حشمت‌الله دارد یا نه. اما صرف‌نظر از انگیزه‌های احتمالی شخصی یا سیاسی، گفته‌های حشمت‌الله فلاحت‌پیشه با واقعیت هم‌خوان به نظر می‌رسد.
جامعهالمصطفی نهادی آموزشی-تبلیغی است که به گفته مسئولان آن در پنجاه کشور جهان نمایندگی دارد. نمایندگی ژاپن جامعهالمصطفی رسما از سال ۱۳۹۳ راه‌اندازی شده.
هیچ اطلاعات شفافی درباره عملکرد مالی جامعهالمصطفی در دست نیست. اما طبق محاسبات فکت‌نامه اگر برای هر نمایندگی‌های جامعهالمصطفی ماهیانه ۳۰هزار دلار هزینه شود، معادل کمتر از دو سوم بودجه آن است و باز هم حدود ۷۰۰ میلیارد تومان دیگر باقی می‌ماند.
گزارشی از کارنامه عملکرد نمایندگی جامعهالمصطفی در ژاپن یا در جاهای دیگر در دست نیست. اگر این نهاد توانسته بود افرادی را در ژاپن مسلمان کند، به احتمال خیلی زیاد گزارش آن در رسانه‌های مذهبی بازتاب گسترده‌ای می‌داشت.
تنها خبر سال‌های اخیر از واسطه‌گری جامعهالمصطفی، تغییر دین یک «جوان ۲۱ ساله» با نام انتخابی «حسین» است که سال ۹۹ به دعوت این نهاد به ایران آمد و در مشهد مسلمان شد. ممکن است او همان فردی باشد که فلاحت‌پیشه به او اشاره کرده است.
با این اوصاف ادعای مطرح شده تا حدود زیادی با شواهد و قرائن همخوانی دارد، اما فکت‌نامه به دلیل عدم قطعیت و برای احتیاط برای این درستی‌سنجی از نشان خاصی استفاده نمی‌کند.
