ادعای نادرست درباره قرار گرفتن ایران در بین ۲۰ مقصد برتر گردشگری جهان

رسانه‌های ایران روز ۲۵ تیر ۱۴۰۴ به نقل از انوشیروان محسنی بندپی، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، از «صعود ایران به جمع ۲۰ مقصد برتر گردشگری جهان» خبر دادند.

رسانه‌‌هایی مانند فارس، ایلنا و خبرگزاری صدا و سیما این خبر را با همین عنوان منتشر کردند و خبرگزاری ایسنا نیز در گزارشی با عنوان محاطانه‌تر «ایران در بین ۲۰ مقصد سفر با بهترین عملکرد» به نقل از معاون گردشگری نوشت:

«سازمان جهانی گردشگری ملل متحد (UN Tourism) به تازگی جدولی را با عنوان «مقاصد گردشگری با بهترین عملکرد در جهان» منتشر کرده است که ایران با ۱۴ درصد رشد در بین ۲۰ مقصد برتر این فهرست قرار دارد. ارزیابی این عملکرد به سه ماه نخست سال ۲۰۲۵ (از دی تا اسفند ۱۴۰۳) مربوط می‌شود … و [ایران در این مقطع] بهترین عملکرد منطقه‌ای را در جذب گردشگر بین‌المللی تجربه کرد و به الگویی از ثبات، جذابیت و تنوع مقصد تبدیل شد.»

در گزارش ایسنا و بسیاری از رسانه‌های دیگر، تصویری از یک اینفوگرافیک هم منتشر شد که ایران را در جایگاه ۱۹ نشان می‌دهد.

آیا ایران جزو ۲۰ مقصد برتر گردشگری جهان است؟

خیر، اما ایران در سال گذشته جزو ۲۰ کشوری بوده که آمار مسافران ورودی خارجی آن به نسبت سال قبل رشد کرده است. مشابه همین اینفوگرافیک را سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) با عنوان «بهترین عملکرد مقاصد گردشگری در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵» منتشر کرده است.

چنانکه در توضیحات اینفوگرافیک به وضوح نوشته شده، مبنای این آمار بر اساس «رشد تعداد مسافران ورودی به کشورها به نسبت یک سال قبل»، یعنی سه ماه نخست ۲۰۲۴ محاسبه شده است؛ یعنی تعداد مسافران ورودی به ایران در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵ به نسبت سال قبل ۱۴ درصد رشد کرده است.

همچنین در نمودار مشخص است که ایران بهترین عملکرد منطقه‌ای را ندارد. در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، اسرائیل با ۳۱ درصد رشد و مصر با ۲۱ درصد وضعیتی بهتر از ایران داشته‌اند.

نکته دیگری که در فهرست به چشم می‌آید این است که اگر این فهرست مربوط به «مقاصد برتر گردشگری دنیا» باشد چرا در آن نامی از مشهورترین مقاصد گردشگری دنیا یعنی فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، ایالات متحده، ترکیه و بسیاری از کشورهای پیشرو در صنعت توریسم دیده نمی‌شود.

برای پاسخ به این سوال که بیشترین تعداد گردشگران خارجی به کدام کشورها می‌روند، لازم است نمودار دیگری را مرور کنیم و به این سوال پاسخ دهیم که ایران از نظر تعداد گردشگر ورودی چه جایگاهی در دنیا دارد.

جایگاه ایران از نظر تعداد گردشگر ورودی کجاست؟

طبق آخرین آمار موجود در سایت سازمان جهانی گردشگری، ایران با رکورد ۷ میلیون گردشگر ورودی در سال ۲۰۲۴ میلادی در رده سی و چهارم قرار دارد.

لازم به توضیح است که این آمار، لزوما به معنی متعارف توریست خارجی نیست که با انگیزه سیاحتی و تفریحی به یک مقصد گردشگری سفر می‌کند، بلکه طبق تعریف آمار کل ورودی در گذرگاه‌های مرزی است و شامل همه افرادی می‌شود که در خارج از ایران اقامت دارند و با انگیزه‌های گوناگون سیاحتی، زیارتی، تفریحی، دیدار با خانواده و دوستان، کار، برخورداری از خدمات مانند سلامت و … برای مدت یک شب یا بیشتر به ایران سفر می‌کنند. این آمار شامل افراد ایرانی مقیم خارج از کشور نیز می‌شود.
آخرین اطلاعات موجود در سایت سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد آمار گردشگران ورودی به ایران بعد از همه‌گیری کووید رو به افزایش بوده است، اگرچه هنوز آخرین به وضعیت سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ (۱۳۹۷ و ۱۳۹۸) نرسیده است.

با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا که «ایران به جمع ۲۰ مقصد برتر گردشگری جهان صعود کرده است» نشان گمراه‌کننده می‌دهد.