مصطفی کواکبیان
سیاستمدار اصلاحطلب
کاترین شکدم با ۱۲۰ نفر از افراد مهم این کشور همخوابی داشته است.
نادرست
مصطفی کواکبیان، سیاستمدار اصلاحطلب روز ۱۹ تیر ۱۴۰۴ در شبکه خبر صدا و سیما گفته است:
«کاترین شکدم که این روزها بالاخره بحثش مطرح شد، خب آیه قرآن هم میخوانده توی مباحث و من واقعا شرمم میاد، با ۱۲۰ نفر از افراد بسیار مهم این مملکت همخوابی داشته. ما نفوذی در این حد داشتیم.»
چنانکه مشخص است زمینه بحث، موضوع نفوذیها در جمهوری اسلامی است و اشاره کواکبیان به مطرح بودن بحث شکدم، اشاراتی است که در فضای عمومی و رسانهای ایران بعد از جنگ ایران و اسرائیل مطرح شده است.
ادعای کواکبیان در رسانههای ایران تکذیب شد و روابط عمومی صدا و سیما روز بیستم تیر ماه در این باره «توضیحاتی» منتشر و در اخبار نیمروزی پخش کرد:
«در پی اظهارات غیرمستند یکی از مهمان دعوت شده به شبکه خبر درباره یک جاسوس خارجی و روابط او با برخی افراد در ایران روابط عمومی رسانه ملی توضیحاتی منتشر کرد. شب گذشته یکی از مهمان برنامه میزگرد شبکه خبر در آنتن زنده ادعایی زشت و دروغ را به بهانه مبارزه با نفوذ مطرح کرد. در اطلاعیه روابط عمومی رسانه ملی به نقل از گروه تخصصی بینالمللی خبرگزاری صدا و سیما آمده است، ادعای مطرح شده برگرفته از یک رشتهتوییت منتسب به فردی به نام کاترین شکدم در مصاحبه با روزنامه تایمز اسرائیل در سال ۱۴۰۰ است که همان زمان با بررسی و راستیآزمایی دقیق مشخص شد این ادعا دروغ و این مصاحبه جعلی است و چنین مطلبی نه در تایمز اسرائیل و نه در هیچ رسانه معتبری وجود ندارد. کذب این ادعا و جعلی بودن چنین مصاحبهای همان زمان در بسیاری از رسانههای داخلی و خارجی اعلام شد.»
به احتمال زیاد اشاره روابط عمومی صدا و سیما به درستیسنجی چهار سال پیش فکتنامه است که در گزارش مفصلی به تاریخ ۱۹ اسفند ۱۴۰۰ به بررسی مجموعهای از ادعاها درباره کاترین شکدم پرداخته بود.
درباره کاترین شکدم چه میدانیم؟
بخشی از این درستیسنجی به ادعای «ارتباط شکدم با ۱۰۰ مقام جمهوری اسلامی» اختصاص داشت. در آن درستیسنجی به طور دقیق توضیح داده شد که این ادعا بر اساس یک رشته توییت جعلی مطرح شده که کاربری به نام آتوسا شجاعی در تاریخ ۹ اسفند ۱۴۰۰ منتشر شده بود. البته چنین مصاحبهای وجود خارجی نداشت و نه تایمز اسرائیل و نه هیچ منبع دیگری چنین اظهاراتی را منتشر نکرده است. اما فقط محتوای این رشتهتوییت جعلی نبود، بلکه «آتوسا شجاعی» هم یک کاربر واقعی نبود. این حساب قبلا با نامهای دیگری مانند «مونا چشمی»، «دختر مبارز»، «ماریا سالاریان»، «دکتر ماریا»، «دکتر سمیراس»، «دکتر سمیرا سام»، «دکتر دریا»، «مینا مهاجر» در توییتر فعال بوده و بعضا محتوای جعلی (مانند ترجمه جعلی کتاب خاطرات اوباما) تولید و پخش میکرد.
در چهار سال گذشته مطالب اغراقآمیز زیادی درباره کاترین پرز شکدم منتشر شده است. نمیتوان با قطعیت درباره اینکه او جاسوس بوده یا نبوده صحبت کرد.
تا آنجایی که ما سوابق او را از سال ۲۰۱۱، بررسی کردیم، مشخص است او تا پیش از سال ۱۳۹۴ همکاریهای پراکندهای با برخی رسانههای روسی و عربی داشته است. او هیچ وقت روزنامهنگار یا کارشناس مطرح یا شناخته شدهای نبوده، عمده مطالب او در بخشهای فرعی رسانهها منتشر شده است.
او درباره خود ادعاهایی مطرح کرده که قابل رد یا تایید نیستند. مثلا در بیوگرافیهای قدیمی، او فردی دارای مدرک فوقلیسانس مالی و لیسانس روانشناسی معرفی میشد، در برخی منابع، از جمله سایت خامنهای «دکترای دانشگاه هاروارد» معرفی شده است. در برخی رسانهها (بهطور ویژه راشاتودی) شکدم به عنوان تحلیلگر اتاق فکر Wikistrat (اسرائیلی) و شورای امور بینالمللی روسیه معرفی شده، اما اثری از فعالیتهای او در این موسسات در دست نیست.
برای مطالعه شرح کامل سوابق او دیدن منابع به مقاله فکتنامه مراجعه کنید.
اولین آثار حضور شکدم در ایران به سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴) برمیگردد. او در ایران در بالاترین سطوح ممکن فعالیت رسانهای داشته است. به عنوان کارشناس در سایت خامنهای مطلب نوشته، با رئیسجمهوری وقت مصاحبه کرده و در رسانههای رسمی به عنوان تحلیلگر ارشد معرفی شده است. شکدم ۱۵ مقاله و ۳ مصاحبه در وبسایت رسمی آیتالله خامنهای منتشر کرده است. نخستین مقالهاش در آبان ۱۳۹۴ و آخرین آنها در آبان ۱۳۹۶ بوده است. مطالب شکدم در حال حاضر از سایت خامنهای حذف شدهاند، اما نسخه آرشیوی آن همچنان در دسترس است. او بعد از قطع همکاری با سایت خامنهای، تا سال ۱۳۹۸ همچنان در رسانههای رسمی ایران حضور دارد.
تا اواخر سال ۱۴۰۰ اسم شکدم چندان شناخته شده نبود، اولین بار یک پست تلگرامی در کانال «رسانه ثلث» که گفته میشد نزدیک به محمود احمدینژاد است، خبرساز شد. در این پست تلگرامی گفته شده بود:
«ستوننویس وبسایت آیتالله خامنهای، نفوذی رژیم اسرائیل در رسانههای بیت و سپاه؛ کاترین پرز شکدم در یادداشتی برای تایمز اسراییل پرده از نفوذ خود در ایران برداشت!»
البته باید تاکید کرد مطلب تایمز اسرائیل، در واقع یک بلاگ آزاد بوده است که هر کسی میتواند در آن یک صفحه برای خود راهاندازی کند و مطالب نویسندگان پس از بررسی و تایید اولیه منتشر میشود. شکدم در این مقاله هیچ افشاگری خاصی نمیکند. او چیزی درباره همکاری با رسانهها و سایت آیتالله خامنهای نمیگوید، صرفا بخشهایی از گفتوگوی خود با رئیسی را بازگو میکند و دست آخر مینویسد بر این گمان است که تهدید ایران علیه اسرائیل جدی است و برنامه هستهای ایران محدود به فعالیتهای صلح آمیز نیست. شکدم همچنان در بخش بلاگهای تایمز اسرائیل مطلب مینویسد.
مصطفی کواکبیان در یک برنامه زنده تلویزیونی گفته است: «کاترین شکدم یک نفوذی است که با ۱۲۰ مقام جمهوری اسلامی «همخوابی داشته است.»
اولین بار نیست که این ادعا در ایران مطرح و خبرساز میشود. فکتنامه چهار سال پیش مشابه این ادعا، یعنی رابطه جنسی شکدم با ۱۰۰ مقام جمهوری اسلامی را درستیسنجی کرده است. منشاء اصلی این ادعا یک رشتهتوییت جعلی از یک حساب کاربری جعلی در اواخر سال ۱۴۰۰ است که مدعی بود خود شکدم در مصاحبه با تایمز اسرائیل این مطالب را گفته که چنین نبوده است.
شکدم در آن زمان در بخش بلاگ آزاد تایمز اسرائیل مقالهای نوشته بود و در آن با اشاره به مصاحبه خود با ابراهیم رئیسی انتقادهای نسبتا تندی علیه جمهوری اسلامی مطرح کرده بود. این مقاله در ایران خبرساز شد، چراکه شکدم تا چندی قبل به عنوان کارشناس در بالاترین سطوح رسانهای جمهوری اسلامی فعالیت داشت و در فاصله سالهای ۹۴ تا ۹۶ پانزده مقاله و سه مصاحبه در وبسایت رسمی آیتالله خامنهای منتشر کرده است.
در چهار سال گذشته، مطالب اغراقآمیز زیادی درباره شکدم و «نفوذ» شکدم منتشر شده است. ادعای جاسوسی او قابل رد یا تایید نیست، بر اساس سوابق، او تا پیش از سال ۱۳۹۴ با صفحات فرعی بعضی رسانههای عربی همکاری پراکنده داشته است، جسته و گریخته به عنوان کارشناس با رسانههای روسی مصاحبه کرده است.
اطلاعات ضد و نقیضی درباره زندگی و تحصیلات او منتشر شده، در بعضی جاها گفته شده «فوقلیسانس مالی و لیسانس روانشناسی» دارد، در بعضی جاها به عنوان «دکترای هاروارد» معرفی شده. بعضی جاها شکدم را از اعضای یک اتاق فکر اسرائیلی و بعضی منابع عضو شورای امور بینالمللی روسیه معرفی کردهاند، اما اثری از فعالیتهای او در این موسسات در دست نیست.
با این اوصاف نمیتوان درباره جاسوس بودن یا نبودن شکدم قضاوت قطعی کرد، اما آنچه مسلم است ادعای «ارتباط شکدم با ۱۰۰ یا ۱۲۰ مقام ایرانی» جعلی و بیپایه و اساس است. به همین دلیل فکتنامه به آن نشان «نادرست» میدهد.