ادعاهای نادرست درباره پیدا شدن «سما جهانباز» در افغانستان

برخی حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی ادعا کرده‌اند که «سما جهانباز در افغانستان پیدا شده است». برخی از این پست‌ها، جزئیاتی را نیز برای این ادعا بیان کرده‌اند و بسیاری از آنها با استناد به گفته‌هایی از پدر سما جهانباز، مدعی شده‌اند که او نیز پیدا شدن دخترش را تایید کرده است. (نمونه۱، نمونه۲)

«سما جهانباز» دختر اهل اصفهان است که سه سال پیش یعنی ۲۵ تیر ۱۴۰۱ در محله معالی آباد شیراز ناپدید شد. سعید جهانباز، پدر سما، از همان زمان این پرونده را از طریق مراجع انتظامی و قضایی پیگیری می‌کند و بارها موضوع را رسانه‌ای کرده اما تاکنون به نتیجه نرسیده است.

ادعای پیدا شدن سما در افغانستان از کجا آمده است؟

چند روز قبل برخی از کاربرانی که پیگیر پرونده سما جهانباز هستند، نوشتند که ممکن است ردی از او در افغانستان وجود داشته باشد. پدر سما نیز در ویدیویی درباره این مساله صحبت کرد. او گفت خانواده‌ای که ادعا کرده‌اند دخترشان سه سال قبل ربوده شده، گفته‌اند خبری از او در افغانستان پیدا کرده‌اند و متوجه شده‌اند که سما نیز همراه او نگهداری می‌شود.

پدر سما این مساله را به همراه جزئیاتی در شبکه‌های اجتماعی مطرح کرد و از آن زمان گمانه‌زنی‌ها درباره انتقال احتمالی سما جهانباز به افغانستان قوت گرفت.

برخی کاربران و اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی همین مساله را دستاویز انتشار خبری بی‌اساس کرده‌اند مبنی بر اینکه «سما جهانباز در افغانستان پیدا شده است»، در حالی که این موضوع صرفا ادعای خانواده‌ای بوده که به پدر سما اطلاعات بدون سندی داده است.

همزمان با انتشار ادعاها درباره پیدا شدن سما در افغانستان، پدر سما جهانباز در یک گفت‌وگوی ویدیویی به صراحت اعلام کرد که دزدیده شدن سما و انتقالش به افغانستان به هیچ‌وجه صحت ندارد و او نیز چنین حرفی را مطرح نکرده است.

ویدیوهایی که در برخی حساب‌های کاربری با عنوان تایید پدر سما درباره پیدا شدنش در افغانستان و جزئیاتی نظیر تجاوز به او منتشر می‌شود نیز مربوط به توضیحات سعید جهانباز درباره ادعاهایی است که به عنوان «اطلاعات جدید از سما» به خانواده او داده بودند؛ ادعاهایی که کمی بعد معلوم شد سند و مدرکی ندارد.

سالومه جهانباز، خواهر سما جهانباز نیز با برخی از رسانه‌ها گفت‌وگو کرده و اعلام کرده که ادعای پیدا شدن سما صحت ندارد. او به همشهری گفته است:

«متاسفانه این خبر صحت ندارد و ما همچنان هیچ رد و نشان موثقی از خواهر پیدا نکرده‌ایم.»

او درباره منشاء انتشار چنین خبری نیز توضیح داده است:‌

«خانواده‌ای که دخترشان ۳ سال قبل مفقود شده این خبر را به ما گفتند. آنها ادعا کردند که دخترشان در تماس با آنها گفته که سما هم در آنجا، یعنی ولایت بدخشان افغانستان نگهداری می‌شده اما بعد به روستای دیگری منتقل شده است. آنها گفتند ما صدای دخترمان را هم داریم اما تاکنون صدای او را به ما ارائه نکرده‌اند و هیچ حرف فقط در حد ادعا است و هیچ خبر موثقی از خواهر وجود ندارد.»

سالومه جهانباز همچنین مجموعه پست‌های یک کاربر در ایکس با نام «مهدی محرز» درباره همین مساله را بازنشر کرده که در آن گفته شده است: «وجود ردی از سما در افغانستان، فعلا تنها یک ادعاست؛ ادعایی که متأسفانه نه سند رسمی دارد و نه حتی ویسی از آن تماس ارائه شده.»

در ادامه این مجموعه‌پست‌ها همچنین آمده است: «احتمال حضور سما در افغانستان کاملاً وجود دارد و خانواده سما در حال انجام تمام تلاش‌های ممکن است تا شخصاً موضوع را از طریق افغانستان پیگیری کند تا اطمینان حاصل شود که سما در افغانستان هست یا نه! در نهایت، آیا سما قطعاً در افغانستان حضور دارد؟ خیر.»

فکت‌نامه نمی‌تواند به طور مستقل ادعاها درباره وجود ردی از سما جهانباز در افغانستان را رد یا تایید کند، اما با توجه به توضیحات پدر و خواهر سما جهانباز و رشته‌پست‌هایی که خواهر او بازنشر و عملا تایید کرده است، می‌توان با قطعیت گفت که تا لحظه انتشار این مقاله (۱۹ تیر ۱۴۰۴) هنوز هیچ نشانه قابل استنادی از سما جهانباز در دست نیست و او پیدا نشده است؛ چه در افغانستان چه در جایی دیگر.

با این توضیحات، فکت‌نامه به این ادعاها نشان «نادرست» می‌دهد.