مقایسه وضعیت مصرف برق ایران با اروپا

روز پنج‌شنبه، ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران در نشستی با فعالان اقتصادی کرمانشاه در انتقاد از مصرف بالای برق گفت:

صبح آمده بودیم تمام چراغ‌ها روشن بود. بعد در اتاق‌ها تا دلت بخواهد لامپ روشن است. هر کدام از این‌ها را نصف کنیم آنوقت ما اصلا مشکل برق پیدا نمی‌کنیم. بالاخره ما الان شش‌ برابر اروپا برق مصرف می‌کنیم. از یک طرف می‌گوییم مشکل داریم و از طرفی بد مصرف می‌کنیم. می‌توانیم بد مصرف نکنیم!

پزشکیان شش ماه پیش در آبان ۱۴۰۳، ادعای دیگری مطرح کرده‌بود که «حدود سه برابر کشورهای اروپایی در کشور ما برق مصرف می‌شود».

پیش از ورود به راستی‌آزمایی این ادعا، باید این نکته را روشن کنیم که پزشکیان در واقع متغیر «سرانه مصرف برق» را مقایسه می‌کند، نه «کل مصرف برق» را؛ زیرا بدیهی است که مصرف قاره صنعتی اروپا با جمعیت حدود ۴۵۰ میلیون نفر و مساحت سه برابر ایران، بسیار بیشتر از ایران باشد (منابع: آمار رسمی اتحادیه اروپا که به صورت تفکیکی تا سال ۲۰۲۲ اعلام شده و آمار جدید هنوز به روز نشده، آمار تفکیکی کشورها در سایت اداره اطلاعات انرژی آمریکا که تا سال ۲۰۲۳ اعلام شده).

در سال ۲۰۲۲ مصرف برق اروپا ۲۴۸۳ تراوات ساعت به‌طور متوسط حدود هفت برابر ایران است که ۳۱۶ تراوات ساعت مصرف انرژی داشته‌است.

اما ادعای مقایسه «سرانه مصرف برق» ایرانیان نسبت به شهروندان اروپایی نیز نخستین‌بار نیست که از سوی پزشکیان بیان می‌شود. او پیش از این در روز ۱۲ آذر ۱۴۰۳، در یک گفت‌وگوی تلویزیونی اعلام‌کرده‌ بود:

«برقی که در کشور داریم و مصرف می‌کنیم به عنوان سرانه چند برابر انگلستان، کانادا و آلمان است»‌.

در آن زمان نیز فکت‌نامه ادعای او را بررسی کرده و براساس همین آمار به آن ادعا نشان «شاخ‌دار» داده بود زیرا مصرف سرانه در ایران کسری از مصرف انگلستان و آلمان کانادا بوده است.

در ادامه با استفاده از داده‌های بالا، مجددا سرانه مصرف را برای ایران، کشورهای اروپایی و متوسط آمارهای اتحادیه اروپا محاسبه کردیم. در این وضعیت باز هم می‌بینیم که سرانه مصرف برق در ایران نه تنها از کل اتحادیه اروپا بلکه از بسیاری از کشورهای اروپایی کمتر است:

با توجه به اینکه آمارهای مصرف بخش برق خانگی اتحادیه اروپا در گزارش بالا موجود است، و همچنین براساس مقدار مصرف بخش خانگی ایران که ۳۳درصد کل مصرف است، آمار فوق را برای کل مصرف بخش خانگی و سرانه مصرف بخش خانگی بین ایران و اتحادیه اروپا مقایسه کردیم. نه کل مصرف خانگی برق ایران قابل مقایسه با اروپا است و نه سرانه مصرف خانگی برق ایران نسبت به بسیاری از کشورهای اروپایی قابل مقایسه است.

با توجه به این چهار نمودار که بر اساس منابع رسمی تهیه شده است، این ادعای مسعود پزشکیان، که «ما الان ۶ برابر اروپا برق مصرف می‌کنیم» از نظر کل مصرف برق، سرانه مصرف برق، کل مصرف بخش خانگی، سرانه مصرف بخش خانگی، نادرست است و اختلاف زیادی با واقعیت دارد.

بنابراین ادعای مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران که «ما الان شش برابر اروپا برق مصرف می‌کنیم» از فکت‌نامه نشان شاخ‌دار می‌گیرد.