شبکههای اجتماعی
تلگرام، توییتر، اینستاگرام، فیسبوک،...
خفاش ۱۷۰ سانتیمتری در حیاط خانه مرد فیلیپینی
گمراهکننده
در شبکههای اجتماعی تصویری دست به دست میشود که یک خفاش عظیم را به صورت وارونه از سقف یک خانه روستایی نشان میدهد و در شرح آن آمده:
یک مرد فیلیپینی آمده داخل حیاط و با چنین صحنهای روبرو شده. بزرگترین گونه خفاش جهان که به روباه پرنده تاج طلایی معروفند. اندازه آنها تا ۱۷۰ سانتی متر هم میرسد. آنقدر بزرگ و ترسناک به نظر میرسند که بیشتر شبیه یک حیوان افسانهای هستند!
این نخستینبار نیست که در شبکههای اجتماعی تصویر این خفاش بزرگ وارونه از تیرک آویزان شده، با عناوینی شبیه «خفاشی به اندازه انسان» منتشر میشود. این عکس ابتدا سال ۲۰۱۸ در شبکههای اجتماعی منتشر شد و سایت درستیسنجی Snopes چند ماه بعد تصویر را بررسی کرده و به ادعای واقعیبودن عکس، نشان «درست» دادهبود.
خفاشی که در تصویر دیده میشود، گونهای از «خفاشهای میوهخوار بزرگجثه» (Pteropus) فیلیپین بهنام روباه پرنده (Flying Fox) با نام علمی Acerodon jubatus است. طول دو سر بال این خفاشها بهطور معمول ممکن است به ۱۵۰ سانتیمتر یا حتی در موارد نادری به ۱۷۰ سانتی هم برسد. اما همانطور که در تصاویر دیده میشود، جثه حیوان بسیار کوچکتر است و قد آن به ۳۰ سانتیمتر میرسد. وزن آنها حداکثر یک کیلو و دویست گرم است.
بنابراین ذکر اینکه اندازه این حیوان ۱۷۰ سانتیمتر است، بدون اشاره به اینکه این عدد فاصله دو سر بال است نه اندازه قد حیوان، گمراهکننده است. زیرا در گفتگوی روزمره وقتی از اندازه موجودی در مقایسه با انسان صحبت میشود، قد و هیکل را مقایسه میکنند.
اما همین تصویر هم با وجود اینکه واقعی است وقتی در کنارش عنوان «خفاش ۱۷۰ سانتیمتری» ذکر میشود، گمراهکننده میشود. زیرا تغییر پرسپکتیو در زمان عکسبرداری باعث شده خفاش در این تصویر بسیار بزرگتر از اندازه واقعی به نظر برسد؛ یعنی طوری عکس گرفته شده که خفاش در نمای نزدیک باشد و اجسام دیگر در زمینه دور، تا بیننده تصور کند اندازه آن بسیار بزرگ است. اما این تغییر پرسپکتیو ذکر نمیشود.
در مجموع، تصویر واقعی است، اما برداشت «خفاشی به اندازه انسان» یا عنوان «خفاش ۱۷۰ سانتی» گمراهکننده است.
بنابراین فکتنامه به ادعای «خفاش ۱۷۰ سانتیمتری در حیاط خانه مرد فیلیپینی» نشان گمراهکننده میدهد.
گمراهکننده
گفته یا آمار، نادرست نیست اما به گونهای بیان شده تا بر فکت مهمی سرپوش بگذارد یا واقعیت را منحرف کند.
درباره نشانهای میرزاروش کار ما