ادعای نادرست درباره کشف سازه‌های عظیم زیر اهرام مصر

در شبکه‌های اجتماعی تصاویری همراه با این ادعا منتشر شده که باستان‌شناسان به شواهد تازه‌ای دست پیدا کردند که بر اساس آن «بیش از دو کیلومتر سازه زیر اهرام مصر خوابیده باشه و چیزی که ما می‌دیدیم، شاید فقط نوک برج بوده». (لینک۱، لینک۲)

این ادعا محدود به ایران نیست و ادعاهایی مبنی بر کشف ساختارهای ناشناخته زیر هرم خفرع در جيزه مصر، با استفاده از فناوری رادار در شبکه‌های اجتماعی و بعضی از وبسایت‌های انگلیسی زبان هم منتشر شد. این ادعاها حاکی از وجود پنج ساختار مشابه در نزدیکی پایه هرم خفره، متصل به هم با مسیرهایی، و هشت چاه عمودی عمیق به عمق ۶۴۸ متر بودند.

آیا این ادعا صحت دارد؟ آیا باستان‌شناسان به شواهد تازه‌ای درباره اهرام مصر دست پیدا کردند که نشان می دهد بیش از دو کیلومتر سازه زیر اهرام مصر وجود دارد؟

پاسخ کوتاه این است که خیر، هیچ مدرکی برای تایید این ادعا وجود ندارد که سازه‌هایی به عمق دو کیلومتر زیر اهرام مصر وجود دارد. علاوه بر این، هیچ رسانه‌ خبری معتبر یا نشریه‌ علمی این شایعه را گزارش نکرده است.

به نظر می‌رسد نقطه شروع این شایعه پژوهشی است که در سال ۲۰۲۲ انجام شد و به صورت کتاب و مقاله منتشر شد. این محتوا بعدتر از سوی برخی نظریه‌پردازان و تولیدکنندگان محتوا و توطئه مانند الکس جونز، بنیان‌گذار وبسایت Infowars گسترش یافت.

مقاله و کتاب کورادو مالانگا و فیلیپو بیوندی، کسانی که این تحقیق را در سال ۲۰۲۲ انجام دادند، درباره استفاده از فناوری راداری (Synthetic Aperture Radar (SAR برای کاوش هرم‌های جیزه بود.

طبق تعریف ناسا، SAR نوعی فناوری تصویربرداری فعال است که یک پالس انرژی ارسال می‌کند و میزان انرژی بازتابی از سطح زمین را اندازه‌گیری می‌کند.

علاوه بر این، اخیرا در ۲۲ مارس ۲۰۲۵ (۲ فروردین ۱۴۰۴) گروهی از پژوهشگران ایتالیایی، به سرپرستی پروفسور کورادو مالانگا از دانشگاه پیزا، این ادعا را تکرار کردند که یک شبکه‌ی زیرزمینی عظیم در زیر اهرام مصر کشف کرده‌اند. آن‌ها ادعا می‌کنند که تصاویر راداری نشان‌دهنده‌ چاه‌های عمودی عظیم، راه‌پله‌های مارپیچی، کانال‌هایی شبیه به لوله‌های سیستم آب‌رسانی، و دنیایی پنهان از سازه‌ها در عمق بیش از ۶۱۰ متری (۲۰۰۰ فوت) زیر سطح زمین است.

این در حالی است که لارنس کانیرز، متخصص فناوری رادار از دانشگاه دنور، در گفتگو با دیلی میل این ادعاها را «اغراقی بزرگ» خواند. او گفت که فناوری مورد استفاده نمی‌تواند تا این عمق درون زمین نفوذ کند. اما تأیید کرد که سازه‌های کوچکتری ممکن است در زیر اهرام یافت شوند.

زاهی حواس، باستان‌شناس برجسته‌ مصری، هم در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی نشنال اعلام کرد که یافته‌های این پژوهشگران «کاملاً اشتباه» هستند و کشف ادعایی آن‌ها هیچ پایه‌ علمی ندارد.

در میان یافته‌های معتبر باستان‌شناسان، نشانه‌ای وجود ندارد که این ادعاها را تایید کند. این در حالی است که، این یافته‌ها با نظریه‌های شبه‌علمی درباره‌ی تمدن‌های باستانی و اهداف ماورایی برای ساخت این سازه‌ها همخوانی دارد.

همچنین، کورادو مالانگا به دلیل تحقیقات گسترده‌اش درباره‌ی یوفوها و ربوده شدن انسان‌ها به دست بیگانگان شناخته شده است، که این موضوع هم اعتبار علمی تحقیقات او را زیر سؤال می‌برد.

نظریه «نیروگاه باستانی»

مالانگا و بیوندی کشف ادعایی را به‌عنوان مدرکی برای حمایت از نظریه‌ی بحث‌برانگیزی که می‌گوید اهرام نه به‌عنوان مقبره، بلکه به‌عنوان نوعی نیروگاه باستانی ساخته شده‌ مطرح کردند. به عقیده آنها چاه‌های استوانه‌ای می‌توانند به‌عنوان کانال‌هایی برای انرژی یا امواج صوتی عمل کنند، و سازه‌های مکعبی ممکن است مانند اجزای یک ژنراتور یا سلاح عظیم برای ذخیره‌سازی یا تثبیت انرژی استفاده شده باشند. تشخیص ارتعاشات در ساختارهای داخلی هرم، این ایده‌ها را تأیید می‌کند.

این نظریه جدید نیست. در سال ۱۹۹۸، کریستوفر دان در کتاب "نیروگاه جیزع: فناوری‌های مصر باستان" ایده‌ی مشابهی را مطرح کرد. از آن زمان، این ایده به یکی از موضوعات رایج در نظریه‌های شبه‌ علمی تبدیل شد. دان در کتاب جدید خود در سال ۲۰۲۴ این نظریه را گسترش داد. بااین‌حال، هیچ‌یک از این ادعاها از سوی منابع معتبر تایید نشده است.

در نهایت این «تحقیق» جدید، همراه با نظریه‌های قدیمی که در این باره وجود داشت همراه با تصویری ساخته شده با هوش مصنوعی، پرطرفدار شد. در این تصویر مقطعی از هرم و سازه‌های ادعایی نشان داده می‌شود.

تحقیقات واقعی در مورد هرم‌های جیزه

اگرچه این ادعاها نادرست است، اما واقعاً در منطقه‌ی جیزه اکتشافات جدیدی صورت گرفته است.

یک مقاله‌ی منتشر شده در Smithsonian Magazine در ماه مه ۲۰۲۴، یافته‌های پژوهشگران دانشگاه بین‌المللی هیگاشی نیپون و دانشگاه توهوکو در ژاپن، همراه با مؤسسه‌ی ملی تحقیقات نجوم و ژئوفیزیک مصر را بررسی کرده است. این تیم از فناوری‌های تصویربرداری غیر تهاجمی استفاده کرد.

بااین‌حال، یافته‌های آن‌ها با توصیف ادعاهای اخیر مطابقت ندارد.

در این مطالعه آمده است:

«ما معتقدیم که یک ناهنجاری کشف کرده‌ایم: ترکیبی از یک سازه‌ی کم‌عمق که به یک ساختار عمیق‌تر متصل است. ساختار کم‌عمق به‌وضوح L شکل است و اسکن‌ها نشان می‌دهند که پس از ساخت با شن پر شده است. ممکن است در گذشته این بخش ورودی‌ای به ساختار عمیق‌تر بوده باشد».

بر اساس این تحقیق در حال حاضر، محتویات این ساختار ناشناخته است، اما ممکن است خالی باشد یا با موادی مانند شن و سنگ‌ریزه پر شده باشد.

در روزهای اخیر رسانه‌های مختلف این خبر و نظر کارشناسان را در مورد آن پوشش داده و وب‌سایت درستی‌سنجی اسنوپس هم آن را درستی‌سنجی کرده و به آن نشان نادرست داده است.

از این رو فکت‌نامه به این ادعا که «بیش از دو کیلومتر سازه زیر اهرام مصر وجود دارد و چیزی که ما می‌دیدیم، شاید فقط نوک برج بوده» نشان نادرست می‌دهد.