آمار نادرست عضو شورای شهر درباره مرگ و میر ناشی از سگ‌گزیدگی

پرویز سروری، نایب رئیس شورای شهر تهران در جلسه شورای شهر در روز ۱۹ اسفند ۱۴۰۳ گفت که سالانه ۲۵ هزار نفر بر اثر حمله سگ‌های ولگرد جان خود را از دست می‌دهند.

او در جلسه شورای شهر گفت:

«افزایش سگ‌های ولگرد در سطح شهر، نگرانی‌های زیادی برای شهروندان ایجاد کرده است. از زمانی که این مسئولیت به سازمان پسماند سپرده شده، اعتراضات مردمی به شدت افزایش یافته. تماس‌های متعددی از سوی خانواده‌ها دریافت شده که احساس ناامنی می‌کنند و حضور سگ‌های ولگرد را تهدیدی برای سلامت و امنیت فرزندانشان می‌دانند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که سالانه ۲۵ هزار نفر بر اثر حمله سگ‌های ولگرد جان خود را از دست می‌دهند. این موضوع باید جدی گرفته شود و شهرداری تهران هرچه زودتر برای مدیریت آن اقدام کند».

این آمار تا چه اندازه صحت دارد و منبع آن چیست؟

منبع آماری که پرویز سروری منتشر کرده مشخص نیست. با وجود این جستجوها برای یافتن آمار موثقی از مرگ سالانه شهروندان ایرانی بر اثر حمله سگ‌های ولگرد ما را به نتایج کاملا متفاوتی می‌رساند.

بر اساس گفتگویی که محمدرضا شیرزادی، رئیس اداره بیماری‌های زئونوز (حیوان به انسان) وزارت بهداشت در تیر ماه ۱۴۰۳ با خبرگزاری ایسنا انجام داد، در سال گذشته (۱۴۰۲) ۱۸ مورد ابتلا به هاری ثبت شده که تمام این افراد جان خود را از دست داده‌اند. او تعداد جان‌باختگان ناشی از هاری را تا تیر ۱۴۰۳ تعداد ۷ نفر اعلام کرد و گفت که یک فرد دیگر هم مبتلا شده و «مرگ فرد مبتلا شده قطعی است».

در خبر دیگری که به نقل از محمدرضا شیرزادی در ۸ مهر ماه ۱۴۰۳ منتشر شد او اعلام کرد که تعداد فوتی‌های ناشی از سگ گزیدگی به ۱۳ نفر رسید. بر اساس این گزارش از این ۱۳ نفر «۱۲ مورد از فوتی‌های ایران در سال ۱۴۰۳ بر اثر هاری توسط سگ‌گزیدگی و یک مورد توسط روباه گزیدگی صورت گرفته است. از ۱۲ مورد سگ‌گزیدگی نیز ۷ مورد توسط سگ‌های ولگرد، یک مورد سگ نگهبان رها شده، ۲ مورد سگ‌های بلاصاحب و ۲ مورد توسط سگ‌های گله بوده است».

به گفته این مقام وزارت بهداشت اغلب موارد حیوان‌گزیدگی در سال جاری «سگ‌گزیدگی» است و «از ابتدای سال جاری، بیش از ۹۰هزار حیوان‌گزیدگی ثبت‌شده که ۸۰ درصد این موارد، سگ‌گزیدگی است».

در مورد آمار کلی حیوان گزیدگی در سال ۱۴۰۲ هم صدا و سیما در مهرماه سال جاری به نقل از شیرزادی گفت که سال گذشته ۳۸۰ هزار مورد حیوان گزیدگی داشتیم.

بنابر اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس هم، در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ شمار قربانیان هاری در ایران مجموعاً ۳۰ نفر بوده است.

بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی برآورد می‌شود که هاری سالانه باعث مرگ ۵۹ هزار انسان در بیش از ۱۵۰ کشور جهان می‌شود، که ۹۵٪ از موارد در آفریقا و آسیا رخ می‌دهند. با این حال، به دلیل گزارش‌دهی ناکامل و برآوردهای نامطمئن، این عدد احتمالاً یک تخمین بسیار کمتر از واقعیت است.

مرگ و میر ناشی از جراحات

در تمام گزارش‌ها و آمارهای مرگ و میر ناشی از سگ‌گزیدگی که وجود دارد، مرگ ناشی از ابتلا به هاری است و آمار مرگ ناشی از جراحات به میان نمی‌آید.

با وجود این در گزارشی که در شهریور ۱۴۰۲ در مرکز پژوهش‌ها منتشر شد، بدون اشاره مستقیم به مرگ و میر ناشی از جراحات، آمده است: «مرور اخبار حوادث در رسانه‌های رسمی کشور، بر مرگ ۳۵ تا ۵۰ نفر به ویژه کودکان در هر سال در اثر حمله این سگ‌های پرسه زن آزاد دلالت دارد». اگر رقم ۱۵ مرگ ناشی از هاری را از این تعداد کم کنیم با استناد به این گزارش شاید بتوان گفت مرگ ناشی از جراحات وارد شده یا سایر بیماری‌های ناشی از سگ‌گزیدگی سالانه رقمی بین ۱۰ تا ۳۵ نفر است.

افزایش میزان سگ‌گزیدگی

بنابر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با استناد به مستندات اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت سگ‌گزیدگی در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است.

آمار گازگرفتگی سگ از کمتر از ۵هزار نفر در سال ۱۳۶۶ به بیش از ۲۰۰ هزار مورد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.

بر اساس آمارهای موجود این تعداد در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ هم بیش از ۳۰۰ هزار نفر بوده است و همچنان سیر صعودی دارد.

هزینه‌های سگ‌گزیدگی

به گزارش روزنامه پیام ما، به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس:

«تنها در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار دوز واکسن هاری در کشور تزریق شده است. افرادی که به‌دلیل حیوان‌گزیدگی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، بین سه تا چهار دوز واکسن هاری دریافت می‌کنند که قیمت هر دوز واکسن بین ۰.۵ تا ۰.۷ یورو است. براساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس، تنها در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ رقمی بالغ‌بر ۹ میلیون یورو برای تهیهٔ واکسن انسانی هاری هزینه شده است».

با توجه به آمارهای موجود و گزارش‌های نهادهای رسمی، مانند وزارت بهداشت و مجلس، مشخص است با وجود افزایش نگران‌گننده سگ‌های ولگرد و گازگرفتگی سگ در ایران، مرگ و میر ناشی از سگ گزیدگی و هاری در ایران در نهایت دو رقمی است.

از این رو این ادعا که در ایران سالانه ۲۵ هزار نفر بر اثر حمله سگ‌های ولگرد جان خود را از دست می‌دهند به شدت اغراق آمیز است و از ما نشان نادرست می‌گیرد.