دانسته‌ها و ابهامات درباره میزان شیوع ویروس اچ‌پی‌وی در ایران

در شبکه‌های اجتماعی عکس‌نوشته‌ای با عنوان «تهران در خطر است» منتشر شده، در این عکس‌نوشته این توضیح آمده است که:

«خبر وحشتناکی که توسط وزارت بهداشت منتشر شد!! اینجور که ویروس اچ‌پی‌وی مخصوصا در تهران در حال افزایش است اگر مردم کشور بیخیال باشن باید تا ۲ سال دیگه موج عظیمی از سرطان رحم و پروستات رو مشاهده کنیم».

در توضیحات این پست‌ها هم معمولا تبلیغاتی برای درمان زگیل تناسلی منتشر می‌شود. (لینک۱، لینک۲)

اما آیا وزارت بهداشت چنین خبری در مورد شیوع ویروس اچ‌پی‌وی یا زگیل تناسلی منتشر کرده است؟ وضعیت شیوع ویروس اچ‌پی‌وی و زگیل تناسلی در ایران چگونه است؟

آخرین خبری که به نقل از یکی از مقامات وزارت بهداشت درباره عامل عفونت HPV (ویروس پاپیلوم انسانی) منتشر شده مربوط به کنفرانس خبری روز هفتم بهمن ۱۴۰۳، علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

او در آن کنفرانس گفته بود که شیوع عفونت‌های ویروسی اچ‌پی‌وی افزایش یافته و به زودی واکسن اچ‌پی‌وی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم و زگیل‌های تناسلی وارد برنامه واکسیناسیون کشوری می‌شود.

به گفته او این ویروس « دو عارضه ایجاد می‌کند یکی سرطان دهانه رحم و دیگری بروز عفونت‌هایی مانند زگیل های تناسلی که شیوع سرطان دهانه رحم ناشی از این ویروس در کشور بسیار پایین است و بحث واکسیناسیون آن بیشتر بر پیشگیری از عفونت متمرکز است».

به گفته علیرضا رئیسی، شیوع عفونت‌های اچ‌پی‌وی بیشتر شده و این با افزایش مراجعان به مطب‌ها به دلیل این عارضه مشخص شده است، با وجود این او تاکید کرد « شیوع آن از قبل بیشتر شده، اما نه به آن میزانی که گفته می‌شود. چون کسانی که مشکل دارند مراجعه می‌کنند. ما نتایج را بررسی و به کمیته ملی کشور داده شده است و به زودی اعلام خواهد شد».

از این رو وزارت بهداشت با وجود اینکه از افزایش شیوع ویروس اچ‌پی‌وی خبر داده، مشخصا اشاره‌ای به تهران نکرده است و مسئولان این وزارتخانه پیش‌بینی‌ای در مورد دو سال آینده هم نکرده‌اند. در مورد ادعای افزایش «سرطان رحم و پروستات» هم رئیسی مشخصا تاکید کرد: «شیوع سرطان دهانه رحم ناشی از این ویروس در کشور بسیار پایین است و بحث واکسیناسیون آن بیشتر بر پیشگیری از عفونت متمرکز است».

متخصصان و رسانه‌ها چه می‌گویند؟

رسانه‌های داخلی ایران با مراجعه به پزشکان و متخصصان می‌گویند آمار و اطلاعات وزارت بهداشت از مبتلایان به اچ‌پی‌وی با تجربه پزشکان هم‌خوانی ندارد.

روزنامه شرق در ۱۰ مهرماه سال‌جاری با انتشار گزارشی تحقیقی، با عنوان «سانسور درد» نوشته که «بیماری خطرناک زگیل تناسلی که در ایران مخفی‌کاری می‌شود».

روزنامه اعتماد هم در ۲۲ شهریور ۱۴۰۳ گزارشی در این باره چاپ کرده و به نقل از زهرا مرزبان‌راد، جراح و متخصص زنان، دارای فلوشیپ انکولوژی و عضو انجمن پاپیلومای ایران HPV نوشته «تقریباً می‌توان گفت که از هر ۱۰ مراجعه‌کننده، اچ‌پی‌وی هفت نفر مثبت است».

در این گزارش همچنین به نقل از این متخصص آمده است که براساس آمارهای جهانی، ۹۰ درصد سرطان‌های دهانه رحم به‌دلیل ابتلا به اچ‌پی‌وی رخ می‌دهد، اما به گفته او «در ایران آماری نداریم، هیچ آماری در دسترس نیست. تا زمانی که آماری نباشد، نمی‌توان اظهارنظر تخصصی کرد و اساساً هم دوست ندارند صدای ما شنیده شود».

بر اساس مطالعه‌ای که پنج سال پیش در دانشگاه علوم پزشکی ایران، انجام شده هم در مقایسه زن سالم ایرانی و زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم، شیوع عفونت HPV در آنان به ترتیب ۹.۴ درصد و ۷۷.۴ بود. که این نشان از شیوع بالای HPV در زنان مبتلا به سرطان رحم داشت.

طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) هم بیش از ۹۵ درصد موارد سرطان دهانه رحم با عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مرتبط است.

روزنامه شرق پیش از آن در تیرماه ۱۴۰۳ هم در گزارشی با عنوان «سونامی سرطان دهانه رحم انکار وزارت بهداشت و درمان ایران» منتشر کرد. در این گزارش نیز روزنامه در غیاب آمار دقیقی از داخل ایران به متخصصان و مشاهدات بالینی آنان و آمارهای جهانی در این‌باره مراجعه کرده و این «سونامی» را با ویروس اچ‌پی‌وی که وزارت بهداشت شیوع بالای آن را انکار می‌کند مرتبط دانسته است.

این اطلاعات و گزارش‌ها به وضوح، این گفته علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت را که «شیوع سرطان دهانه رحم ناشی از این ویروس در کشور بسیار پایین است» را زیر سوال می‌برد.

درصد ابتلا به اچ‌پی‌وی در ایران

بنابر گزارش انجمن HPV ایران، حدود ۵ تا ۷ درصد از زنان ایرانی و ۲ تا ۵ درصد از مردان ایرانی به زگیل تناسلی مبتلا هستند. شیوع این بیماری تحت تاثیر عواملی مانند روابط جنسی محافظت‌نشده، کمبود واکسیناسیون و عدم آگاهی از بهداشت جنسی است.

بر اساس اطلاعات منتشر شده در این مرکزِ تحت نظر وزارت بهداشت، ویروس HPV یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی در جهان است. طبق مطالعات جهانی، حدود ۷۰ درصد از افراد فعال جنسی در طول زندگی خود ممکن است به نوعی از این ویروس آلوده شوند، اما در بیشتر موارد، این عفونت به طور طبیعی توسط سیستم ایمنی بدن پاک می‌شود و هیچ‌گونه علامتی از جمله زگیل تناسلی بروز نمی‌دهد.

طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۲۴ صورت گرفته و در مجله انکولوژی زنان و زایمان هند به چاپ رسیده، شیوع HPV در زنان ایرانی ۲۳ درصد است. بیشترین و کمترین شیوع HPV به ترتیب در استان‌های تهران و اصفهان با ۹۷ درصد و ۲.۲ درصد بوده است. با وجود این همانطور که تاکید شد ناقلان HPV ممکن است هیچ‌گونه علامتی از جمله زگیل تناسلی بروز ندهد.

این نتایج پس از ارزیابی ۲۶ مطالعه واجد شرایط با حجم نمونه ۵,۵۶۰، درباره شیوع کلی ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در زنان ایرانی به دست آمده است.

ما پیش از این هم در فکت‌نامه به بررسی ادعای نادرست درمان زگیل تناسلی با حنا و نوره (واجبی) پرداختیم و این ویروس و روش‌های درمان آن را توضیح دادیم: