ادعای نادرست و غیرعلمی درباره درمان بیماری‌ها با نوشیدن گلاب

در اینستاگرام ویدیویی دست به دست می‌شود که در آن ادعا شده با نوشیدن ترکیب گلاب و چند ماده خوراکی متفاوت مانند «کندر»، «مویز»، «انجیر» و «عناب» می‌توان بیماری‌های مانند «فراموشی»، «کم‌خونی»، «پوکی‌ استخوان»، «یبوست» و «غلظت خون» را درمان کرد.

«تا می‌تونی گلاب بخورید؛ اما این طور که من می‌گم. کندر را بریز توی گلاب بعد بخور، فراموشی را درمان می‌کند و حافظه کوتاه مدت را تقویت می‌کند. اگر مویز را بریزی در گلاب و چند ساعت بماند و بعد بخوری مغزت را گرم می‌کند و قلب را تقویت می‌کند و کم‌خونی را درمان می‌کند. اگر انجیر را بریزی در گلاب خیس بخورد و بعد بخوری پوکی استخوان را درمان می‌کند و یبوست را کامل برطرف می‌کند. اگر عناب را بریزی داخل گلاب و بخوری کبدت را پاکسازی می‌کند و غلظت خون را درمان می‌کند.»

این ویدیو را شخصی به نام بابک یزدان‌کیا در صفحه اینستاگرام خود با نام «رویش کلینیک» منتشر کرده است و بیش از ۳۶۷ هزار لایک و ۱۵هزار و ۵۰۰ کامنت دارد.

اما این ادعا تا چه اندازه صحت دارد؟ آیا تاثیر گلاب و ترکیب آن با گیاهان مختلف در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها به اثبات رسیده؟ از سوی دیگر اعتبار علمی فرد توصیه‌کننده در ویدیو چقدر قابل سنجش است؟

آیا تاثیر گلاب و ترکیب آن با گیاهان مختلف در درمان بیماری‌ها به اثبات رسیده؟

گلاب مایعی عطری با نام علمی Rosa damascena است که از گلبرگ‌های گل رز به دست می‌آید.

بر اساس تحقیقات گل رز حاوی چندین ترکیب مانند ترپنوئیدها، گلیکوزیدها، فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌ها است که در گلاب نیز وجود دارند و می‌تواند تاثیرات مثبتی بر سلامت انسان داشته باشد.

در تحقیقی در دانشگاه مشهد به احتمال اثرات تنفسی، قلبی-عروقی و ضد دیابت گلاب اشاره شده، با تاکید بر اینکه نیاز به بررسی بیشتری دارد. در چند تحقیق متفاوت دیگر (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳) اثرات آرام‌بخش، ضد التهاب و کاهش دهنده اضطراب گلاب تایید شده است. همچنین به تاثیر مثبت گلاب بر پوست و مو پرداخته‌اند و استفاده از آن را روشی طبیعی و موثر برای جلوگیری از خشکی پوست و آبرسانی به مو عنوان کرده‌اند.

با این حال در تمام این تحقیقات تنها به «تاثیر مثبت گلاب» در کاهش عوارض بیماری‌های یاد شده اشاره شده و حرفی از «درمان» نیامده است.

مواد خوراکی دیگر در ویدیو یعنی عناب، انجیر، مویز و کندر همه در دسته مواد خوراکی مغذی و مفید قرار دارند؛ اما در هیچ تحقیق علمی و منبع معتبری به ترکیب آن‌ها با گلاب برای درمان بیماری‌ها اشاره نشده است.

علاوه بر این که تولید گلاب، در شرایط آزمایشگاهی نیست و هر تولید ممکن است با تولید دیگر متفاوت باشد. علاوه بر این گلاب‌ها غلظت‌ها و انواع تهیه و ماده اولیه متفاوت دارند و انتظار «درمان» داشتن از نوشیدنی که یکسان تهیه نمی‌شوند غیرعلمی و غیر دقیق است.

از سوی دیگر، عبارت «گرم شدن مغز» که برای استفاده از ترکیب گلاب و مویز در ویدیو استفاده شده مفهوم علمی و پزشکی ندارد. شبه‌ علم «طب مزاجی» (Humorism) مدعیست، تعادل مزاج‌ها یا چهار طبع «سردی، گرمی، خشکی و رطوبت» به سلامت و عدم تعادل‌شان به بیماری منجر می‌شود. «سردی مغز» هم در تعریف مدعیان طب سنتی بیماری‌های جسمی و روانی مانند افسردگی، حواس‌پرتی، کندی حافظه و آلزایمر ایجاد می‌کنند و برای رفع سردی مغز توصیه‌های زیادی می‌شود.

اعتبار علمی فرد توصیه‌کننده در ویدیو چقدر قابل سنجش است؟

بابک یزدان کیا که در این ویدیو از درمان بیماری‌های متفاوت به وسیله گلاب می‌گوید در بخش اطلاعات و شرح حال خود (bio) در صفحه اینستاگرام نوشته است: «مشاوره حرفه‌ای در رابطه با ریزش ارثی/ محقق مو/ تحت نظر پژوهشکده گیاهان دارویی».

جستجوی ما در سایت سازمان نظام پزشکی درباره فردی با این نام، به نتیجه نرسید.

گرچه این ویدیو و درمان‌هایی که ادعا شده‌اند مانند درمان فراموشی، درمان کم‌خونی و درمان غلظت خون با تخصصی عنوان شده در صفحه اینستاگرام ارتباطی ندارد، اما نکته دیگر اشاره به «تحت نظر پژوهشکده گیاهان دارویی» است.

پژوهشکده گیاهان دارویی مورد اشاره می‌تواند پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی باشد و یا پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی.

تحقیقات فکت‌نامه نشان می‌دهد که از یک سو در میان اعضا و همکاران هیچ یک از این دو پژوهشکده نام بابک یزدان‌کیا وجود ندارد و از سوی دیگر هیچ کدام از این دو مرکز فعالیت نظارتی بر کار مشاوران متفرقه ندارند و عملا توضیح «تحت نظر پژوهشکده گیاهان دارویی» به نظر غیر شفاف و بی‌اساس می‌آید.

با این توضیحات و با مجموع اطلاعات، فکت‌نامه به ادعای «درمان انواع بیماری‌ها با نوشیدن گلاب» نشان نادرست می‌دهد.