مطبوعات و رسانه‌ها
نشریات چاپی و آنلاین
طبق آمار رسمی حدود یک میلیون کودک در ایران از تحصیل بازمانده‌اند.
درست
نگاهی به آمار دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در ایران
اگر وقت ندارید …
- رسانه‌ها در داخل و خارج ایران گزارش داده‌اند طبق آمار رسمی حدود یک میلیون کودک بازمانده از تحصیل در ایران وجود دارد.
- طبق آخرین آمار رسمی، مقایسه جمعیت کودکان سن مدرسه با آمار دانش‌آموزان نشان می‌دهد در سال تحصیلی ۰۳-۱۴۰۲ تعداد ۹۹۲ هزار و ۳۲۱ کودک از تحصیل بازمانده‌اند.
- این آمار بالاترین آمار کودکان بازمانده از تحصیل از سال ۱۳۹۵ تا کنون است که حتی از رکورد همه‌گیری کرونا در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز فراتر رفته است.
- تا پیش از سال ۱۴۰۰ معمولا تعداد دختران بازمانده از تحصیل بیشتر از پسران بود، اما طی سه سال گذشته این روند برعکس شده است.
- در سال تحصیلی ۰۳-۱۴۰۲ تعداد کودکان بازمانده از تحصیل، برای پسران ۵۴۳ هزار و برای دختران حدود ۴۵۱ هزار نفر بوده است.
- به گفته برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس، آمار واقعی کودکان بازمانده از تحصیل، بیشتر از آمار رسمی است که مرکز آمار و وزارت آموزش و پرورش منتشر می‌کنند.
در رسانه‌های داخل و خارج از کشور گفته می‌شود که آمار کودکان بازمانده از تحصیل به حدود یک میلیون نفر رسیده است.
به عنوان نمونه خبرگزاری تسنیم در تاریخ ششم دی ۱۴۰۳ در گزارشی نوشت: «جمعیت قابل توجهی از دانش‌آموزان معادل ۹۹۲ هزار و ۵۲۱ نفر بازمانده از تحصیل هستند.»
سایت خبرآنلاین نیز روز هشتم دی ماه در گزارش مشابهی نوشت:
«آمارها نشان می‌دهد ۹۹۲ هزار و ۵۲۱ نفر از تحصیل در مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم بازمانده‌اند، براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۳، جمعیت بازماندگان از تحصیل کشور در گروه سنی ۶ تا ۱۱ سال (ابتدایی) از جمعیت ۹ میلیون و ۱۸۶ هزار و ۹۸۶ نفر، ۱۹۲ هزار و ۹۹۲ نفر است. این تعداد در گروه سنی ۱۲ تا ۱۴ سال (دوره متوسطه اول) از جمعیت ۴ میلیون و ۸۱ هزار و ۷۵۸ نفری دانش‌آموزان، ۲۱۳ هزار و ۷۲۲ نفر است. همچنین جمعیت بازماندگان از تحصیل در گروه سنی ۱۵ تا ۱۷ سال (دوره متوسطه دوم) از جمعیت سه میلیون و ۶۳۲ هزار و ۲۲۸ نفری دانش‌آموزان، ۵۸۵ هزار و ۸۰۷ نفر است.»
روزنامه هم‌میهن هم در گزارشی به تاریخ هشتم دی ۱۴۰۳ نوشت: «بررسی داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در مقاطع تحصیلی مختلف ۹۲۹ هزار و ۷۹۸ نفر از تحصیل بازمانده‌اند.»
مشابه این خبر در رسانه‌های دیگر از جمله در خبرگزاری مهر و بسیاری از وب‌سایت‌های خبری در داخل ایران منتشر شده است. در خارج از ایران نیز تلویزیون ایران‌اینترنشنال و سایت هرانا در گزارش‌های خود به این آمار اشاره کرده‌اند.
بررسی سابقه خبر
پیش از این نیز برخی مقام‌های رسمی نیز آماری مشابه از تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل اعلام کرده بودند. از جمله غلام عباس ترکی، معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور که در مهرماه امسال، تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در کشور را یک میلیون نفر برآورد کرده بود.
محمد مولوی، نایب رییس کمیسیون آموزش مجلس نیز مرداد ۱۴۰۳ در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا، تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل را ۹۱۱ هزار نفر اعلام کرد.
رضا مراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش دولت سیزدهم نیز تیرماه ۱۴۰۳ در واپسین ماه‌های وزارت خود، با اعلام رقمی مشابه گفته بود: «۹۰۰ هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل را شناسایی و تعداد بسیاری را برگرداندیم.» او به آمار و تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیلی که پس از شناسایی به مدارس بازگشته‌اند، اشاره‌ای نکرد.
برآوردهای دیگری نیز از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل به رسانه‌ها راه یافته است؛ به طور مثال در آستانه آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴، محمد علوی‌تبار، معاون وزیر آموزش و پرورش، گفته بود: ۸۹۰ هزار دانش‌آموز هنوز کتاب‌های درسی خود را سفارش نداده‌اند. از این تعداد، ۱۰۰ هزار نفر در مدارس ثبت‌نام کرده، اما کتاب درسی خود را سفارش نداده‌اند و ۷۹۰ هزار نفر هنوز در مدارس ثبت‌نام نکرده‌اند.
علی آقامحمدی، مدیر گروه اقتصادی دفتر علی خامنه‌ای که همزمان ریاست قرارگاه جهادی ۲۰۲۰ محله را نیز برعهده دارد، اردیبهشت امسال آمار دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل را اینگونه بازگو کرده بود: «۸۷۴ هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل با کد ملی شناسایی شده‌اند و در قرارگاه جهادی محله ۲۰۲۰ برای بازگرداندن آنها به مدرسه تلاش می‌شود.»
اما آماری که فرشاد ابراهیم‌پور، نماینده مجلس دوازدهم، از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل اعلام کرده، بالاتر از این برآوردهاست. این عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی، آذرماه ۱۴۰۳، در گفت‌وگو با وبسایت دیده‌بان ایران، گفت:
«آمار واقعی دانش‌آموزانی که موفق به ثبت نام در مدارس نشده‌اند بیش از آماری است که نهادهایی مانند آموزش و پرورش مدعی آن است می باشد. امسال حدود ۲ میلیون دانش‌آموز ثبت‌نام نشده‌اند.»
آمار رسمی جمعیت کودکان بازمانده از تحصیل چقدر است؟
مرکز آمار ایران در گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران مربوط به تابستان ۱۴۰۳، مجموع دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در سال تحصیلی گذشته (۱۴۰۲-۱۴۰۳) را ۹۹۲ هزار و ۳۲۱ نفر اعلام کرده است که از این تعداد ۱۹۲ هزار کودک در مقطع ابتدایی، ۲۱۴ هزار کودک در مقطع متوسطه اول و ۵۸۶ هزار کودک در مقطع متوسطه دوم از تحصیل جامانده‌اند.
این رقم بالاترین آمار رسمی از کودکان بازمانده از تحصیل در هشت سال گذشته است و حتی به نسبت دوران همه‌گیری کرونا در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ افزایش داشته است.
نگاهی به ترکیب جنسیتی کودکان بازمانده از تحصیل نشان می‌هد در سه سال گذشته الگوی نسبت جنسیتی میان دختران پسران بازمانده از تحصیل تغییر کرده است. تا پیش از آن همواره آمار دختران بازمانده از تحصیل به میزان قابل توجهی بیشتر از پسران بود، اما از سال ۱۴۰۰ به بعد آمار بازماندگی از تحصیل در پسران به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است.
در سال تحصیلی ۰۳-۱۴۰۲ تعداد پسران بازمانده از تحصیل بیش از ۵۴۳ هزار و در مورد دختران حدود ۴۵۱ هزار کودک بوده است.
این الگو یعنی بیشتر بودن جمعیت پسران به نسبت دختران، در هر سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم دیده می‌شود. در این میان «دوره متوسطه دوم» با سهم ۵۹ درصدی بیشترین سهم از کل دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل را به خود اختصاص داده است. بازماندگان دوره متوسطه اول و دوره ابتدایی به ترتیب ۲۱/۵ و ۱۹/۵ درصد از کل شمار بازماندگان از تحصیل را تشکیل می‌دادند.
جمع‌بندی
رسانه‌ها در داخل و خارج ایران گزارش داده‌اند طبق آمار رسمی حدود یک میلیون کودک بازمانده از تحصیل در ایران وجود دارد.
این آمار درست است و با آخرین داده‌های مرکز آمار ایران که به نقل از وزارت آموزش و پرورش منتشر کرده همخوانی دارد.
طبق آخرین آمار رسمی، مقایسه جمعیت کودکان سن مدرسه با آمار دانش‌آموزان نشان می‌دهد در سال تحصیلی ۰۳-۱۴۰۲ تعداد ۹۹۲ هزار و ۳۲۱ کودک از تحصیل بازمانده‌اند که از این میان بیش از ۵۴۳ هزار نفر پسر و حدود ۴۵۱ هزار کودک نیز دختر بوده‌اند.
این آمار، بالاترین آمار کودکان بازمانده از تحصیل از سال ۱۳۹۵ تا کنون است که حتی از رکورد همه‌گیری کرونا در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز فراتر رفته است.
تا پیش از سال ۱۴۰۰ معمولا تعداد دختران بازمانده از تحصیل بیشتر از پسران بود، اما طی سه سال اخیر این روند برعکس شده و در سال تحصیلی گذشته نسبت پسران به کل جمعیت بازمانده از تحصیل به ۵۵ درصد رسیده است.
به گفته برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس، آمار واقعی کودکان بازمانده از تحصیل، بیشتر از آمار رسمی است که مرکز آمار و وزارت آموزش و پرورش منتشر می‌کنند.
به همین دلیل فکت‌نامه به این ادعا نشان «درست» می‌دهد.
درست
گفته یا آمار واقعیت دارد، فکت‌های قابل دسترس، درستی آن را تایید می‌کنند و نکته مهمی از قلم نیفتاده است.
درباره نشان‌های میرزاروش کار ما