آمار ضد و نقیض از قیمت مواد غذایی در غزه

ابراهیم نورمحمدی، مسئول بنیاد بین‌المللی مردمی تحول اجتماعی، دستیار ویژه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه اجتماعی و مسئول قرارگاه تحول اجتماعی بنیاد خاتم با حضور در برنامه تلویزیونی «ایران همدل»، گفت: «قیمت یک کیلو آرد در غزه تقریبا به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، یک کیلو شکر به دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و برنج به کیلویی یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است.»

او در ادامه این برنامه تلویزیونی به افزایش قیمت‌ اقلام دیگری نیز در غزه اشاره کرده و می‌گوید: « نمک کیلویی ۳۶۰ هزار تومان، گوجه فرنگی کیلویی دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان، پیاز کیلویی دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، خرما کیلو ۶۰۰ هزار تومان، مرغ کیلویی ۹۵۰ هزار تومان»

بر اساس گزارش اداره مرکزی آمار فلسطین، شاخص مصرف کننده در نوار غزه در ماه سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی در مقایسه با ماه مشابه پارسال (نرخ تورم نقطه به نقطه)، ۲۸۳ درصد رشد داشت. بر این اساس نرخ تورم ماهانه در غزه در ماه سپتامبر حدود ۱۱/۴ درصد اعلام شد.

بنا بر اعلام این مرکز، شاخص قیمت گروه میوه‌های خشک در فلسطین در یک ماه (سپتامبر نسبت به آگوست ۲۰۲۴) با رشد ۲۳۱ درصدی همراه بود، همچنین شاخص قیمت گروه سیب‌زمینی حدود ۱۲۲ درصد افزایش یافت. بر این اساس شاخص قیمت گروه تخم‌مرغ ظرف یک ماه نزدیک به ۹۵ درصد افزایش یافت.

اداره مرکزی آمار فلسطین در گزارش دیگری که ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴ میلادی منتشر کرده، میانگین قیمت برخی اقلام منتخب را به تفکیک مناطق مختلف از جمله باریکه غزه در ماه سپتامبر، اعلام کرده است.

قیمت‌ها در این گزارش به «شِکِل» واحد پول اسرائیل است، هر یک «شِکِل» معادل ۲۷ سنت (دلار آمریکا) است. برای تبدیل قیمت‌ها به ریال، با استفاده از داده‌های وب سایت بن‌بست، هر دلار آمریکا برابر با میانگین قیمت این ارز در بازار آزاد ایران طی ماه سپتامبر (۱۱ شهریور تا ۹ مهرماه ۱۴۰۳) ۶۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

در این گزارش قیمت هر کیسه ۶۰ کیلوگرمی «آرد سفید حیفا» در نوار غزه ۱۷۸/۷۵ شکل معادل ۴۷/۹۷ دلار آمریکا اعلام شده است، با این حساب قیمت هر کیلوگرم آرد سفید حیفا در ماه سپتامبر در نوار غزه حدود ۰/۸ دلار آمریکا بود.

اداره مرکزی آمار فلسطین قیمت یک کیسه ۲۵ کیلویی «برنج دانه کوتاه استرالیایی» را در نوار غزه ۱۸۰ شکل معادل ۴۸/۳۰ دلار آمریکا گزارش کرده، به عبارتی قیمت هر کیلوگرم از این برنج اندکی بیشتر از ۱/۹ دلار بود.

قیمت گوشت تازه مرغ در این گزارش هر کیلوگرم ۴۸/۸ شکل معادل ۱۳.۱۸ دلار آمریکا اعلام شده است.

در این گزارش، قیمت هر کیلوگرم شکر سفید محصول کشور هلند در باریکه غزه ۱۷/۶۹ شکل اسرائیلی اعلام شده که معادل ۴/۷۵ دلار آمریکاست.

در فهرست اقلام منتخب اداره مرکزی آمار فلسطین، قیمت دو نوع مختلف گوجه‌فرنگی اعلام شده، یک نوع گوجه‌فرنگی محلی است که قیمت آن در منطقه باریکه غزه در ماه سپتامبر ۷۱/۶۸ شکل اسرائیل معادل ۱۹/۲۴ دلار آمریکا اعلام شده، نوع دیگر در این فهرست، گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای است که اداره مرکزی آمار فلسطین قیمت این نوع از گوجه‌فرنگی را هر کیلو در حدود ۶۱/۱ شکل اسرائیلی معادل ۱۶/۴ دلار آمریکا، گزارش شد.

میانگین‌قیمت این دو نوع گوجه‌فرنگی ۱۷/۸۲ دلار آمریکاست که در جدول از این عدد برای مقایسه استفاده شده است.

در این گزارش قیمت پیاز محلی و پیاز تولید شده در اسرائیل همسان است، قیمت هر کیلو پیاز در ماه سپتامبر در نوار غزه، ۳۴/۷۴ شِکِل معادل ۹/۳۲ دلار اعلام شد.

و بالاخره اداره مرکزی آمار فلسطین، قیمت هر کیلوگرم نمک سفید غذا را در ماه سپتامبر در منطقه نوار غزه، کیلویی ۳/۵ شکل معادل ۹۴ سنت گزارش کرده است.

علاوه بر قیمت‌های اعلام شده از سوی اداره مرکزی آمار فلسطین شماری از رسانه‌ها نیز گزارش‌هایی از وخامت اوضاع اقتصادی در نوار غزه منتشر کرده‌اند که وجه مشترک آنها افزایش شدید قیمت اقلام خوراکی، کمبود و دشواری تهیه غذا و خوراکی در غزه منتشر کرده‌اند.

یک گزارش ویدیویی مرکز رسانه‌ای سازمان ملل متحد از شهرهایی در باریکه غزه، تصریح می‌کند، بازارها در این منطقه از کمبود شدید مواد غذایی و قیمت بالای سبزیجات رنج می‌برند و اقلام اندکی به سختی در بازارها یافت می‌شوند.

در این گزارش که در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۴، حدود ۱۰ روز قبل منتشر شده دو تن از شهروندان اهالی دیر البلح در مرکز باریکه غزه قیمت برخی اقلام را اعلام می‌کنند، بر اساس گفته‌های این افراد قیمت هر کیلو گوجه فرنگی به ۵۰ شِکِل اسرائیل (۱۳.۴۲ دلار آمریکا)، رسیده و قیمت هر کیلوگرم پیاز تا ۴۰ شکل (۱۰.۷ دلار آمریکا) افزایش یافته است.

بر اساس گفته‌های این شهروندان غزه، هر کیلوگرم شکر سفید به ۷۰ شکل (۱۸.۷۵ دلار آمریکا) رسیده و مزد روزانه یک کارگر ساده روزمزد ۳۰ شکل (۸ دلار آمریکا) است.

اگر هر دلار آمریکا، ۶۰ هزار تومان در نظر گرفته شود، قیمت ریالی این اقلام در گزارش مرکز رسانه سازمان ملل متحد، بدین ترتیب اعلام می‌شود:

شبکه خبری الجزیره نیز ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ میلادی (۲۵ مهر ماه ۱۴۰۳ خورشیدی) در گزارشی قیمت برخی از این اقلام را اعلام کرده است، در این گزارش قیمت اقلام به تفکیک مناطق شمالی و جنوبی غزه اعلام شده که اختلاف بسیار زیادی دارند، در مواردی قیمت اقلام خوراکی در جنوب غزه حتی تا ۲۰ برابر بالاتر از مناطق شمالی این منطقه است.

در جدول زیر قیمت‌ برخی اقلام اعلام شده در برنامه تلویزیونی «ایران همدل» با قیمت این اقلام در گزارش شبکه خبری الجزیره مقایسه شده‌اند. الجزیره قیمت‌ اقلام و کالاها را به دلار گزارش کرده، برای تبدیل قیمت‌ها به ریال، نرخ برابری، ۶۰ هزار تومان به ازای هر دلار آمریکا (میانگین قیمت در ماه سپتامبر) در نظر گرفته‌ شده است.

نکته قابل توجه اینکه، اختلاف قیمت‌های اندک این اقلام با توجه به نرخ‌های متفاوت تسعیر ارز از شِکِل اسرائیلی به دلار آمریکا و سپس به ریال ایران، منطقی است و بسته به اینکه کدام نرخ برابری در تبدیل قیمت‌ها از ارزی به ارز دیگر مبنای محاسبه قرار گرفته، تفاوت‌هایی را رقم می‌زند.

اختلاف قیمت اقلام در منابع مختلف می‌تواند به دلیل شرایط ویژه غزه اتفاق افتاده باشد. آسیب دیدن زنجیره تولید تا توزیع اقلام خوراکی، محدودیت‌هایی را ایجاد کرده که قیمت‌ اقلام را با نوسان‌های شدید روبرو می‌کند، از این رو اختلاف در زمان و محل تهیه گزارش‌های رسانه‌ای از وضعیت بازار و تغییرات قیمت این اقلام عامل بسیار مهمی در نتیجه‌ نهایی است.

ابراهیم نورمحمدی، دستیار ویژه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه اجتماعی و مسئول قرارگاه تحول اجتماعی بنیاد خاتم می‌گوید: «قیمت یک کیلو آرد در غزه تقریبا به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، یک کیلو شکر به دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و برنج به کیلویی یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است.»

دقیقا مشخص نیست، این قیمت‌گیری‌ها در چه زمانی و در کدام مناطق غزه و در چه شرایطی انجام شده، اما آنچه مسلم است این اعداد و ارقام اختلاف بسیار زیادی با قیمت‌های اداره آمار فلسطین در ماه گذشته میلادی دارد. بر اساس این آمار ارزش یک کیلوگرم آرد در ماه سپتامبر با احتساب میانگین قیمت دلار در بازار آزاد ایران (۶۰ هزار تومان) ۴۸ هزار تومان، قیمت شکر ۲۸۵ هزار تومان و قیمت برنج حدود ۱۱۶ هزار تومان بوده است.

با این حال گزارش‌های دیگری نیز در رسانه‌های خارجی، از جمله الجزیره درباره قیمت بسیار زیادی مواد غذایی منتشر شده است. به عنوان نمونه شبکه خبری الجزیره نیز ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴ میلادی در گزارشی اعلام کرد میانگین قیمت آرد در شمال و جنوب غزه به حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، میانگین قیمت شکر ۲ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان بوده است.

یا در یک نمونه دیگر مرکز رسانه‌ای سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۸ اکتبر گزارش داده است که ارزش یک کیلوگرم شکر در غزه به حدود ۸۰۵ هزار تومان رسیده است.

چنانکه مشخص است، اختلاف بسیار زیادی میان گزارش‌های رسانه‌ای و قیمت‌های رسمی وجود دارد. اگرچه با توجه شرایط خاص غزه و اخلال در زنجیره تولید و توزیع مواد غذایی، نوسان‌های شدید قیمت در مناطق مختلف غیرطبیعی نیست، اما فکت‌نامه به طور مستقل نمی‌تواند هیچ کدام از اعداد و ارقام اعلام شده در منابع رسمی یا رسانه‌ها را رد یا تایید کند. به همین دلیل به آمارهای اعلام شده در صدا و سیما ایران نشان «غیرقابل اثبات» می‌دهد.