ادعای نادرست درباره وضعیت تابعیت دانشجویان مهاجر در آمریکا

محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران روز ۱۵ مهر ۱۴۰۳ در یک سخنرانی گفت: «۹۰ درصد دانشجویانی که برای تحصیل به آمریکا می‌روند دیگر حاضر نیستند تابعیت آن کشور را بپذیرند».

محمدرضا نقدی که به عنوان رئیس ستاد بزرگداشت ۱۳ آبان در شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی سخن می‌گفت، اعلام کرد این آمار بر اساس «گزارش‌های خود آمریکایی‌ها است» و تاکید کرد:

«حتی قانون را تغییر دادند که اگر کسی می‌خواست تابعیت آمریکا را بگیرد باید تابعیت قبلی خود را کنار می‌گذاشت. اینم عوض کردند و حاضر شدند دو تابعیتی را بپذیرند، حالا دیگر این الزام را ندارند، زیرا برای آنها سرافکندگی می‌آورد و هیچکس نمی‌تواند در دنیا سرش را بالا بگیرد و بگوید من یک آمریکایی هستم».

اما این ادعا تا چه اندازه صحت دارد؟ آیا ۹۰ درصد دانشجویانی که برای تحصیل به آمریکا می‌روند دیگر حاضر نیستند تابعیت آن کشور را بپذیرند؟

محمدرضا نقدی در سخنرانی خود، به منبعی که به آن استناد کرده اشاره نکرده است، اما بر اساس گزارش‌ها و تحقیقات موجود، اظهارات او در این باره بی‌پایه و اساس است و با فکت‌های موجود همخوانی ندارد.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ گروه نوآوری اقتصادی (EIG) که یک سازمان سیاست عمومی در حوزه اقتصاد ایالات متحده است، ۴۱ درصد از فارغ‌التحصیلان بین‌المللی دوره‌های لیسانس، فوق لیسانس یا دکترا در ایالات متحده به مدت طولانی در این کشور باقی می‌مانند.

نرخ ماندگاری دانشجویان مقاطع مختلف در ایالات متحده متفاوت است. در میان دانشجویان بین‌المللی آمریکا، ماندگاری دریافت‌‌کنندگان مدرک لیسانس از همه کمتر است. کمتر از یک نفر از هر پنج دریافت‌کننده مدرک لیسانس در نهایت در این کشور می‌ماند. نیمی از دریافت‌کنندگان مدرک کارشناسی ارشد و سه چهارم دریافت‌کنندگان دکترا هم در آمریکا می‌مانند.

این در حالی است که طبق گزارش بنیاد ملی علوم (NSF)، حدود ۷۷ درصد از دانشجویان بین‌المللی ابراز علاقه کرده‌اند که پس از اتمام تحصیلات و کارآموزی در ایالات متحده بمانند و کار کنند؛ هرچند که تنها ۴۶ درصد از آن‌ها توانسته‌اند این کار را انجام دهند.

نظرسنجی‌هایی هم وجود دارد که تمایل دانشجویان برای ماندن موقت جهت کار در ایالات متحده را بیش از ۴۰ درصد و برای ماندن طولانی‌تر را ۳۰ درصد تخمین می‌زند.

ایالات متحده چند دانشجوی بین‌المللی دارد؟

بر اساس گزارش Open Doors که یک منبع اطلاعاتی جامع در مورد دانشجویان و دانش‌پژوهان بین‌المللی در ایالات متحده است، در سال تحصیلی ۲۰۲۲-۲۰۲۳ بیش از یک میلیون دانشجوی بین‌المللی در ایالات متحده حضور داشتند.

تعداد و میزان تغییرات دانشجویان بین‌المللی ایالات متحده بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۲۰۲۳ در جدول زیر آمده که به جز یک کاهش مقطعی در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به دلیل شیوع پاندمی کرونا، تقریبا همواره سیر صعودی داشته است.

جالب اینکه بر اساس آمار منتشر شده در سالنامه مهاجرت ایران در سال ۱۴۰۱، بررسی «میل به ماندگاری دانشجویان دکتری در ایالات متحده بر اساس تابعیت» نشان می‌دهد که دانشجویان ایرانی بالاترین میل به ماندگاری در آمریکا را در میان همه کشورها دارند.

بر اساس این گزارش به طور کلی تمایل دانشجویان دکتری ملیت‌های مختلف برای ماندگاری در ایالات متحده پس از فارغ‌التحصیلی، بالا اسـت. دانشجویان ایرانی در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ به ترتیب با ۸۵ و ۹۰ درصد، در صدر ۱۰ کشور با بیشترین میل به ماندگاری در آمریکا قرار داشته‌اند. در سال ۲۰۲۰ نپال جایگزین ایران در رتبه اول شد.

یک دانشجوی بین‌المللی چگونه می‌تواند در آمریکا شهروند شود؟

زمانی که یک دانشجو از کشور دیگری به آمریکا می‌رود، با ویزای F-1 وارد دانشگاه می‌شود، پس از فارغ‌التحصیلی، به مدت یک تا سه سال مجوز کار در ایالات متحده را دارد که از سوی دانشگاهی که در آن تحصیل کرده است، حمایت می‌شود. در این مدت ویزای دانشجویی F-1 آن‌ها به ویزای اختیاری کارآموزی عملی (OPT) تبدیل می‌شود که به دانشجو اجازه می‌دهد در صورتی که شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود داشته باشد، در کشور بماند.

اگر دانشجویان بین‌المللی بخواهند پس از فارغ‌التحصیلی و کارآموزی در ایالات متحده بمانند، مانند هر فرد دیگری که قصد مهاجرت به آمریکا با ویزای کار را دارد، باید برای ویزای کاری H-1B درخواست دهند. برای واجد شرایط بودن برای H-1B، افراد باید مدرکی معادل لیسانس و یک پیشنهاد شغلی از کارفرمایی داشته باشند که بتواند ثابت کند هیچ متقاضی دیگری که شهروند آمریکا باشد برای آن شغل وجود ندارد. در ادامه، تمام افرادی که برای ویزای H-1B درخواست داده‌اند، وارد یک سیستم قرعه‌کشی شده و به صورت تصادفی انتخاب می‌شوند. اداره خدمات شهروندی و مهاجرت ایالات متحده (USCIS) تنها حدود ۸۵,۰۰۰ نفر را در سال انتخاب می‌کند این در حالی است که برای قرعه‌کشی مارس ۲۰۲۲، تعداد ۳۰۸,۶۱۳ متقاضی وجود داشت.

در پروسه دریافت شهروندی ایالات متحده برای دانشجویان آمریکایی درخواست گرین‌کارت (اقامت دائم) و تابعیت در مرحله بعد قرار دارد. از این رو بنابر توضیحات داده شده مشخص است که تعداد زیادی از این افراد علیرغم میل خود مجبور به ترک ایالات متحده می‌شوند و اساسا امکان درخواست تابعیت ایالات متحده را ندارند.

ما نتوانستیم آمار دقیقی از دانشجویان بین‌المللی که در نهایت شهروندی ایالات متحده را به دست بیاورند پیدا کنیم، با این وجود، بر اساس گزارش جامع پورتال مهاجرت آموزش عالی، ( The Higher Ed Immigration Portal ) که پلتفرمی است که داده‌های مرتبط دانشجویان بین‌المللی، دانشجویان بدون مدارک شناسایی، پناهندگان و سایر مهاجران در ایالات متحده را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل می‌کند، سال ۲۰۲۲ وضعیت شهروندی دانشجویان مهاجر نسل اول در این کشور به این صورت بود که بیش از ۵۰.۳ درصد از آنان با طی روندهای قانونی و شرکت در آزمون‌های شهروندی و سوگند وفاداری به آمریکا، شهروندی این کشور را به دست آوردند.

این تاکید ضروری است که دانشجویان بین‌المللی تنها بخشی از این شهروندان مهاجر نسل اول هستند و این درصد دانشجویان بدون مدارک شناسایی، پناهندگان و سایر مهاجران را هم در بر می‌گیرد.

در نهایت، فارغ از اینکه چند درصد از این افراد موفق می‌شوند تابعیت ایالات متحده را به دست بیاورند این ادعای محمدرضا نقدی، که «۹۰ درصد دانشجویانی که برای تحصیل به آمریکا می‌روند دیگر حاضر نیستند تابعیت آن کشور را بپذیرند» نادرست است؛ چرا که آمارهای موجود نشان می‌دهد که تمایل به ماندن در ایالات متحده در میان لااقل ۷۰ درصد دانشجویان وجود دارد اما در مواردی امکان آن را پیدا نمی‌کنند و در نتیجه این کشور را ترک می‌کنند، روندی که به نظر نمی‌رسد دلیل آن، سرافکندگی دانشجویان از داشتن تابعیت آمریکا باشد.