«فوزیه امین سیدو» دختری که در عراق ربوده شد و در غزه پیدا شد

در روزهای اخیر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایران و جهان خبری به این مضمون منتشر کرده‌اند که «یک دختر یازده‌ساله ایزدی که داعش سال ۲۰۱۴ در عراق ربوده بود، هفته گذشته در غزه پس از یک دهه اسارت، نجات یافت.»

خبر از کاربران شبکه‌های اجتماعی ایرانی گرفته تا رسانه‌های فارسی‌زبان و رسانه‌های جهانی بی‌بی‌سی جهانی، گاردین، اسکای‌نیوز، تایمز اسرائیل و الجزیره را درنوردیده، ارتش اسرائیل و دولت عراق درباره آن بیانیه دادند و جروزالم پست و شبکه رسانه‌ای رووداو (Rudaw) در منطقه کردستان عراق هم گزارش مفصلی درباره این رویداد تهیه کرده‌اند.

روایت فوزیه امین سیدو

آنچه در همه روایت‌های موجود درباره این اتفاق مشترک است این است که این دختر ایزدی به نام فوزیه امین سیدو، در زمان حمله داعش به مناطق ایزدی‌نشین کرد عراق، در سال ۲۰۱۴ در حالی که تنها ۱۱ سال داشت به دست نیروهای داعش ربوده شد و در ادامه اسارتش به غزه انتقال یافت.

کسانی که فوزیه را در غزه به اسارت گرفته بودند، در جریان جنگ بین اسرائیل و گروه حماس احتمالاً در نتیجه یک حمله هوایی کشته شدند و بعد از آن او به مکان دیگری در غزه گریخت. 

فوزیه در دست چه کسی اسیر بود و چگونه نجات یافت؟ 

در بیانیه ارتش اسراییل در مورد چگونگی عملیات آزادسازی فوزیه امین سیدو آمده که این کار «در هماهنگی ارتش اسرائیل، سفارت ایالات متحده در اسرائیل و سایر بازیگران بین المللی» ممکن شده و به این ترتیب سیدو از اسارت آزاد شد و به کشور عراق بازگشت. در این بیانیه تاکید شده که «تروریست‌های داعش او را به یکی از تروریست‌های حماس وابسته به داعش در نوار غزه قاچاق کردند». این بیانیه در ادامه می‌نویسد: 

«تروریستی که او را نگه داشت، احتمالاً در جریان حملات ارتش اسرائیل در نوار غزه کشته شد و او به مخفیگاهی در نوار غزه گریخت. در یک عملیات پیچیده که بین اسرائیل، ایالات متحده و سایر بازیگران بین‌المللی هماهنگ شده بود، او اخیراً در یک ماموریت مخفی از نوار غزه از طریق گذرگاه کرم شالوم نجات یافت. پس از ورود به اسرائیل، از طریق گذرگاه پل النبی به اردن رفت و از آنجا نزد خانواده‌اش در عراق بازگشت».

وزارت امور خارجه عراق هم پس از تحویل گرفتن سیدو در این کشور بیانیه‌‌ای صادر کرد و نوشت که این کار با تلاش مشترک «وزارت خارجه و سرویس اطلاعات ملی و با هماهنگی سفارتخانه‌های آمریکا در بغداد و امان و مقامات اردن» انجام شده است؛ تلاش‌ها و پیگیری‌هایی که به گفته عراق بیش از چهار ماه به طول انجامید.

اسرائیل و عراق به نقش یکدیگر در این عملیات مشترک اشاره مستقیمی نکردند.

سیلوان سنجری، مقام وزارت خارجه عراق هم درباره این عملیات به رویترز گفت که چندین تلاش قبلی برای نجات او در طول حدود چهار ماه به دلیل وضعیت امنیتی غزه با شکست مواجه شد.

فوزیه چطور از عراق به غزه منتقل شد؟

تایمز اسرائیل درباره جزییات سر درآوردن سیده از غزه می‌نویسد که او پس از اسارت به دست داعش «به یک مرد ساکن غزه که در آن زمان از عراق بازدید می‌کرد، فروخته شد». 

گزارش جروزالم پست که دو روز پیش از صدور بیانیه‌های رسمی در روز گذشته در این باره منتشر شده بود جزییات بیشتری از این رویداد داده است و می‌گوید که او بعد از ربوده شدن در رقه سوریه، «مجبور شد با یک مرد فلسطینی اهل غزه ازدواج کند. ظاهراً وابسته به حماس بود». این گزارش همچنین حاکی از آن است که او دو فرزند دارد و «در مقطعی پس از نقل مکان بین روستاهای اطراف مرز سوریه و عراق، مرگ شوهرش گزارش می‌شود. بعداً، خانواده شوهر در غزه موفق شدند او را جذب کنند تا به آنها بپیوندد و پس از یک سفر چهار ساله در ترکیه و مصر، او و فرزندانش سرانجام در حدود سال ۲۰۲۰ به نوار غزه رسیدند.»

به گفته استیو مامن، یک تاجر یهودی کانادایی که به دلیل اقداماتش برای نجات و کمک به هزاران ایزدی از اسارت داعش، ملقب به «شیندلر کانادایی» شده و ویدیوی او را در X منتشر کرده، در اواخر سال ۲۰۲۳، بعد از کشته شدن یکی از کسانی که او را به اسارات گرفته بودند فوزیه توانست آنجا را ترک کند و داستان خود را در ویدیویی که در TikTok به اشتراک گذاشت، بازگو کرد. این ویدئو به کانال کرمانجی زبان روداو نیوز راه یافت و خانواده‌اش او را دیدند. در ادامه این گزارش از زبان خود این زن، به ترس او از حماس و بدرفتاری خانواده رباینده با او اشاره می‌شود که «منجر به اقدام به خودکشی و حتی یک ماه بستری اجباری در یک موسسه بهداشت روانی شد».

در روایت رووداو از این وقایع هم مقامات عراقی گفتند که از طریق پوشش رووداو از وضعیت او مطلع شدند. به گزارش این رسانه از «چهار سال پیش [از سال ۲۰۲۰] مادر ستیزه‌جوی کشته شده (که به گزارش این رسانه یک داعشی اهل نوار غزه در فلسطین بود) فوزیه را با خودش به نوار غزه برده است». 

بر اساس گزارش جروزالم پست، حالا فرزندان فوزیه در دست خانواده رباینده سابقش در غزه باقی مانده‌اند.

تفاوت‌ در روایت‌ها

با وجود اینکه در مورد کلیت این اتفاق روایت‌ها بر یکدیگر منطبق است، چند اختلاف جزئی در این میان وجود دارد. به عنوان مثال تنها در بخشی از روایت‌ها، مثلا روایت دولت و رسانه‌های اسرائیل یا روایت استیو مامن و گزارش اسکای نیوز بر وابستگی فرد رباینده به گروه حماس تاکید شده است. در گزارش جروزالم پست هم به نقل از خود این زن بر ترس او از مقامات حماس تاکید شده بود. در بیانیه ارتش اسراییل این بسیار واضح بود و ارتش اسراییل این اتفاق را «شاهد دیگری از ارتباط بین سازمان تروریستی حماس و داعش» دانست.

این در حالی بود که در بیانیه دولت عراق یا پوشش رسانه‌های مانند بی‌بی‌سی جهانی، گاردین، سی‌بی‌سی نیوز به چنین چیزی اشاره نشده است.

درباره نجات‌دهنده نهایی این زن هم هرچند در بیانیه هر کدام از طرف‌های موثر سعی در نادیده گرفتن بخش‌های دیگر دیده می‌شود، اما از تجمیع گزارش‌ها این طور به نظر می‌رسد که این کار با همکاری دولت‌های ایالات متحده، اسرائیل، عراق و اردن و کمک افرادی مانند استیو مامن و شبکه خبری رووداو ممکن شده است.