مطبوعات و رسانه‌ها
نشریات چاپی و آنلاین
مک‌کین سال ۱۳۸۴ در مصاحبه با فاکس‌نیوز، رنگ سبز را برای جنبش سال ۸۸ اعلام کرده است.
نادرست
ادعای نادرست کتاب سایه عقابها درباره سناتور مک‌کین و جنبش سبز
اگر وقت ندارید …
- برخی از مطبوعات و رسانه‌ها با استناد به کتاب ایرانی «سایه عقابها» ادعا می‌کنند سناتور جان مک‌کین چند سال پیش از اعتراضات سال ۱۳۸۸ ایران، به انقلاب‌های رنگی در گرجستان و اوکراین اشاره کرده و با اشاره به جنبش سبز، حتی رنگ آن را نیز اعلام و تعیین کرده است.
- جدیدترین نمونه از این ادعا را مجری مناظره اخیر احمد زیدآبادی و مهدی طائب مطرح کرده است.
- جدا از اینکه درباره نسخه چاپی اولین نسخه این کتاب ابهام‌هایی وجود دارد، مک‌کین چنین مصاحبه‌ای با فاکس نیوز نکرده است.
- تنها مصاحبه‌ای که شبیه به ادعاهاست، ۱۲ اسفند ۱۳۸۳ انجام شده که مک‌کین در آن به مجریان فاکس‌نیوز می‌گوید از نتیجه دکترین جرج بوش راضی است و در آن مصاحبه تنها به تحولات در اوکراین و گرجستان اشاره می‌کند.
در مناظره‌ای که روز ۱۰ شهریور ۱۴۰۳ بین مهدی طائب، رئیس قرارگاه عمار و احمد زیدآبادی فعال سیاسی و روزنامه‌نگار در کانال یوتیوب حرف نو برگزار شد، مجری مناظره ادعا کرد جنبش سبز در سال ۸۸، با دخالت خارجی‌ها انجام شده است. او برای اثبات درستی ادعای خود گفت:
«در کتاب سایه عقابها، به نقل از یک ژنرال ارشد آمریکایی گفته شده که بعد از اتفاقات گرجستان و اوکراین ما می توانیم این کار را [در ایران]انجام دهیم و خوب است که رنگش سبز باشد.»
اما این نخستین بار نیست که رسانه‌ها و افراد با استناد به کتابی به نام «سایه عقابها» ادعا می‌کنند سناتور جان مک‌کین، سال‌ها قبل از جنبش سبز، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز، به این موضوع اشاره کرده است.
در سال‌های گذشته، این ادعا در رجانیوز، کیهان (در گزارش مناظره علیرضا زاکانی با مصطفی تاجزاده در سال ۱۳۹۷) و همچنین در بولتن نیوز، مشرق‌نیوز، سایت جبهه پایداری، سایت صراط نیز کمابیش با همین توضیحات منتشر شده است. این رسانه‌ها، می‌گویند این گفته سناتور مک‌کین که در کتاب «سایه عقابها» منتشر شده، نشان می‌دهد که آمریکا در طراحی اعتراضات سال ۱۳۸۸ در ایران دست داشته است.
درباره کتاب سایه عقابها چه می‌دانیم؟
کتاب «سایه عقابها» نوشته امیررضا پرحلم ضیابری، نویسنده و روزنامه‌نگار ایرانی است. در سایت کتابخانه ملی، سال انتشار چاپ اول این کتاب ۱۳۸۴ عنوان شده است اما در برخی از سایت‌های فروش کتاب، سال انتشار آن سال ۱۳۹۰ اعلام شده است.
بنابراین نمی‌توان با اطمینان گفت که
۱- آیا واقعا نسخه چاپی کتاب «سایه عقابها» در سال ۱۳۸۴ چاپ شده است یا نه.
۲- آیا واقعا چنین مصاحبه‌ای در این کتاب، پیش از سال ۱۳۸۸ منتشر شده است یا نه.
از سویی دیگر، جستجوهای ما نشان می‌دهد تا پیش از سال ۱۳۹۰ هیچ نشانهای وجود ندارد که تایید کند چنین مصاحبه‌ای در این کتاب وجود داشته است یا اساسا چنین کتابی به بازار آمده باشد.
اما جدا از ابهام‌هایی که درباره چاپ کتاب وجود دارد، ادعایی که در آن مطرح شده چیست؟
در نسخه پی‌دی‌اف کتاب که به دست ما رسیده (و نمی‌دانیم این فایل در چه سالی ساخته شده است) در صفحات ۳۲۳ و ۳۲۴ فصل ۲۵ این کتاب تحت عنوان فصلی به نام «شاید این انقلاب سبز باشد»، این نقل قول آمده است.
در گفتگویی که نویسنده ادعا کرده بین سناتور جان مک‌کین و شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز اتفاق افتاده این طور گفته شده:
«جنبش بسیار قوی برای آزادی و دمکراسی در ایران وجود دارد که به طور وحشیانه سرکوب شده است. دانشجویان در آنجا بسیار باهوش و پیچیده هستند و بسیار فعال در اینترنت می‌باشند. من فکر می‌کنم ما باید یک پیام بفرستیم. فکر می‌کنم باید یک رادیو آزاد ایران داشته باشیم، فکر می‌کنم باید تلویزیون داشته باشیم. باید جنبش آزادی و استقلال را تشویق کنیم اما من فکر نمی‌کنم که موجه باشد که ما از لحاظ نظامی دولت را سرنگون کنیم. اما ما مطمئناً می‌توانیم آن‌ها را تشویق و کمک کنیم. ما این کار را در گرجستان کردیم و آن‌ها انقلاب گل سرخ را داشتند. و این کار را در اوکراین کردیم و آن‌ها انقلاب نارنجی را داشتند؛ شاید این انقلاب سبز باشد.»
آیا جان مک کین چنین مصاحبه‌ای کرده است؟
خیر. ما به جز کتاب فارسی «سایه عقابها» نوشته امیررضا پرحلم ضیابری چنین مصاحبه‌ای را در هیچ منبع فارسی و غیرفارسی‌ای پیدا نکردیم.
کتاب سایه عقابها ادعا می‌کند مک‌کین به انقلاب‌های رنگی گرجستان و اوکراین اشاره کرده است. انقلاب نارنجی اوکراین بین نوامبر ۲۰۰۴ تا ژانویه ۲۰۰۵ بوده است. انقلاب گل سرخ گرجستان هم در نوامبر ۲۰۰۳ بوده است. اگر فرض کنیم کتاب در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) نوشته شده باشد، مصاحبه مذکور باید در فاصله هشت ماهه بین ژانویه ۲۰۰۵ تا آگوست ۲۰۰۵ انجام شده باشد. در تاریخ مورد نظر جان مک‌کین سناتور جمهوری‌خواه و عضو کمیته نیروهای مسلح در مجلس سنا بود.
مصاحبه‌ای درباره اوکراین و گرجستان و بی‌ارتباط به ایران
ما در میان آرشیو مصاحبه‌های سال ۲۰۰۵ فاکس نیوز توانستیم مصاحبه‌ای را پیدا کنیم که بخش‌هایی از آن شبیه ادعاهای مطرح‌شده در کتاب «سایه عقابها» است اما در آن هیچ اشاره‌ای به جنبش‌های مشابه احتمالی در ایران نشده است.
آرشیو سایت فاکس‌نیوز نشان می‌دهد سناتور مک‌کین روز دوم مارس ۲۰۰۵ (۱۲ اسفند ۱۳۸۳) در مصاحبه‌ای با دو مجری فاکس یعنی شان هنیتی و آلن کولمز (در برنامه Hannity & Colmes) انجام داده است.
سناتور مک‌کین در بخشی از این مصاحبه، به نقش جرج بوش در خاورمیانه اشاره می‌کند. او در پاسخ به این سوال که آیا بوش در دموکراتیزه کردن خاورمیانه نقش داشته یا نه می‌گوید: «بدون شک. بدون شک. ما شاهد تغییر چشم‌انداز در خاورمیانه و همچنین در بخش‌هایی از اروپا هستیم. آنچه در اوکراین اتفاق افتاد، باورنکردنی بود. اتفاقی که در گرجستان افتاد باورنکردنی بود. مشکلات زیادی پیش روی ماست. موانع بزرگی برای غلبه بر آن داریم. اما بادهای تغییر در خاورمیانه در حال وزیدن است و این یعنی آزادی و دموکراسی در راه است و به نظرم این تمام مضمونی بود که رئیس‌جمهور در سخنرانی استثنایی تحلیف خود به آن اشاره کرد.»
بنابراین همان‌طور که می‌بینیم، مک‌کین در مصاحبه خود به تحولات اوکراین و گرجستان اشاره کرده اما هیچ اشاره‌ای به ایران، جنبش سبز و رنگ سبز نکرده است.
جمع‌بندی
برخی از مطبوعات و رسانه‌ها با استناد به کتاب ایرانی «سایه عقابها» ادعا می‌کنند سناتور جان مک‌کین چند سال پیش از اعتراضات سال ۱۳۸۸ ایران، به انقلاب‌های رنگی در گرجستان و اوکراین اشاره کرده و با اشاره به جنبش سبز، حتی رنگ آن را نیز اعلام و تعیین کرده است.
جدیدترین نمونه از این ادعا را مجری مناظره اخیر احمد زیدآبادی و مهدی طائب مطرح کرده است.
جدا از اینکه درباره نسخه چاپی اولین نسخه این کتاب ابهام‌هایی وجود دارد، مک‌کین چنین مصاحبه‌ای با فاکس نیوز نکرده است.
تنها مصاحبه‌ای که شبیه به ادعاهاست، ۱۲ اسفند ۱۳۸۳ انجام شده که مک‌کین در آن به مجریان فاکس‌نیوز می‌گوید از نتیجه دکترین جرج بوش راضی است و در آن مصاحبه تنها به تحولات در اوکراین و گرجستان اشاره می‌کند.
فکت‌نامه نیز به این ادعا که مک‌کین در مصاحبه با فاکس‌نیوز به رنگ جنبش سبز اشاره کرده نشان «نادرست» می‌دهد.
