ادعای نادرست امام جمعه کرج درباره مخالفت خامنه‌ای با کنترل جمعیت پیش از دهه ۹۰

محمد مهدی حسینی همدانی، امام جمعه کرج و نماینده ولی فقیه در استان البرز، روز ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در خطبه‌های نمازجمعه گفت: 

«امامین انقلاب به‌هیچ‌وجه و در هیچ مقطعی راضی به کاهش جمعیت نبودند‌. در هیچ بیانی شما نمی‌بینید حتی حضرت آقا‌. ولو ایشان می‌گوید که متوجه من است ولی خود ایشان این را هرگز تشویق و ترغیب نکرده‌ است.»

سابقه اجرای برنامه تنظیم خانواده در ایران، به پیش از انقلاب و اواخر دهه ۱۳۳۰ باز می‌گردد. برنامه‌ای که از  سال ۱۳۴۷ خورشیدی در قالب سیاست‌های مدون دولت در برنامه‌های پنج‌ساله عمرانی به صورت سازما»‌یافته پیگیری شد، اما از نظر کنترل رشد جمعیت نتیجه ملموسی به دنبال نداشت. (لینک بایگانی)

بعد از انقلاب، در شرایط ناپایدار بعد از انقلاب و جنگ این برنامه پیگیری نشد، تا اینکه بعد از پس از درگذشت آیت‌الله روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۸ همزمان با پایان یافتن جنگ هشت ساله ایران و عراق، یکی از بزرگترین برنامه‌های کنترل جمعیت در ایران در دستور کار دولت وقت قرار گرفت.

اجرای سیاست«تنظیم خانواده» به وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، فرهنگ و آموزش عالی، آموزش و پرورش، صدا و سیما و سازمان‌های ذیربط دیگر واگذار شد. در سال ۱۳۶۹ شورایی به نام «شورای تحدید موالید» با تصویب دولت و به ریاست وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شد و در سال ۱۳۷۰ با ایجاد «اداره كل جمعیت و تنظیم خانواده» برنامه‌های جمعیتی گسترش یافت.

این برنامه چنان موفق بود که علیرضا مرندی، وزیر بهداشت وقت و معاون پیشین این وزارتخانه و از پزشکان نزدیک و مورد اعتماد علی خامنه‌ای در ۱۲ فروردین سال ۱۳۷۸ بابت اقداماتش همراه با نماینده کشور ویتنام، برنده جایزه جمعیت سازمان ملل متحد شد.

در بیانیه رسانه‌ای سازمان ملل متحده درباره دلایل نامزدی وزیر بهداشت دولت هاشمی رفسنجانی برای این جایزه از نقش مرندی در متقاعد کردن دولت مینی بر اینکه تنظیم خانواده با تعالیم اسلامی در تضاد نیست، تجلیل شده است. (لینک بایگانی)

برنامه تنظیم و کنترل جمعیت، شامل به کارگیری شبکه‌های بهداشت محلی، فرهنگ سازی و کار تبلیغی و تغییر قوانین مرتبط بود.

از جمله قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب سال ۱۳۷۲ از جمله زمینه‌سازی‌های حقوقی و قانونی مرتبط با این برنامه بود، بر اساس این قانون، تمام امتیازاتی که در قوانین بر اساس تعداد فرزندان پیش‌بینی شده بود برای فرزندان چهارم و بعد، لغو می‌شد. (لینک بایگانی)

فراگیری شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر»، شعار محوری این سیاست بود که در پوسترها، تبلیغات و دیگر اقلام مرتبط با فرهنگ‌سازی این سیاست جمعیتی استفاده می‌شد. 

نقش علی خامنه‌ای در برنامه کنترل جمعیت چیست؟ 

در آرشیو سخنرانی‌های پیش از دهه ۱۳۹۰ علی خامنه‌ای در سایت دفتر حفظ و نشر آثار او، هیچ صحبت مستقیمی به برنامه کنترل جمعیت دیده نمی‌شود، اما تردیدی نیست که  این بحث در حضور او و در دیدارهای او مطرح شده است. 

یک بار در روز ۱۲ آذر سال ۱۳۷۵ علیرضا مرندی، وزیر وقت بهداشت، در دیدار مدیران وزارت بهداشت با رهبر جمهوری اسلامی گزارش عملکرد برنامه «کنترل خانواده» را ارائه می‌کند. (لینک بایگانی)

یک بار دیگر نیز در اوایل کار دولت نهم در روز هشتم اسفند ۱۳۸۴، مصطفی‌ پورمحمدی به عنوان وزیر کشور گزارشی درباره «کنترل جمعیت» به رهبر جمهوری اسلامی ارائه می‌کند که از جزئیات آن نیز مانند مورد قبلی اطلاعی در دست نیست. (لینک بایگانی)

با این حال شواهد زیادی وجود دارد که می‌توان گفت این برنامه با موافقت علی خامنه‌ای اجرا شده است. 

۱- برنامه کنترل جمعیت در حیطه سیاست‌های کلی نظام و وظایف قانونی او قرار دارد. 

مطابق اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، مشخص کردن سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ايران بعد از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام  و ‏نظارت بر اجرای صحیح سیاست های کلی نظام از وظایف رهبری است و سیاست‌های جمعیتی در این حیطه قرار می‌گیرند، با این حساب سیاست‌های کنترل جمعیت طی آن سال‌ها بدون موافقت رهبر جمهوری اسلامی غیرممکن بوده است.

۲- آقای خامنه‌ای، خود در مردادماه سال ۱۳۹۱، از این سیاست و نقش خود در اجرای آن انتقاد کرده است. 

او در دیدار با کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، «سیاست تحدید نسل» را «در یک برهه‌ای از زمان درست» دانست. 

به گفته رهبر جمهوری اسلامی « در سال ۱۳۷۱ به همان مقاصدی که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. از سال ۱۳۷۱ به این طرف، باید سیاست را تغییر می‌دادیم؛ خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم.»

رهبر جمهوری اسلامی دو ماه بعد در مهرماه ۱۳۹۱ در سفر به بجنورد در دیدار با مردم این شهرستان با تکرار اینکه «اوّلی که سیاست تحدید نسل اتخاذ شد، خوب بود، لازم بود»، گفت: «لیکن از اواسط دهه‌ی ۷۰ باید متوقف می‌شد. این را متوقف نکردیم؛ این اشتباه بود.»

خامنه‌ای در ادامه نقش خود را در این به تعبیر خود او «اشتباه» پذیرفت: «عرض کردم؛ مسئولین کشور در این اشتباه سهیمند، خود بنده‌ی حقیر هم در این اشتباه سهیمم.»

محمد مهدی حسینی همدانی، امام جمعه کرج می‌گوید‌:‌ «امامین انقلاب [خمینی و خامنه‌ای] در هیچ مقطعی کاهش جمعیت را ترویج ندادند.»

برنامه‌های کنترل جمعیت در ایران از آغاز رهبری خامنه‌ای در سال ۱۳۶۸  در دستور کار دولت جمهوری اسلامی قرار گرفت.

در آرشیو سایت خامنه‌ای نقل قول مستقیمی از او، در تبلیغ یا نقد برنامه کنترل جمعیت وجود ندارد، اما دست کم دو بار در سال‌های ۱۳۷۵ و ۱۳۸۴ مقام‌های ارشد دولتی درباره اجرای این برنامه به او گزارش داده‌اند. 

سیاست‌های جمعیتی، جزو سیاست‌های کلان کشور است و مطابق اصل ۱۱۰ قانون اساسی تصمیم‌گیری در حیطه وظایف قانونی و اختیارات علی خامنه‌ای است. 

او خود نیز دست‌کم دو بار در سخنرانی‌های عمومی به نقش خود در سیاست‌های کنترل جمعیت اشاره کرده است. او یک بار در سال ۱۳۹۱ گفته است: «اولی که سیاست تحدید نسل اتخاذ شد، خوب بود، لازم بود». او در واقع از متوقف نشدن این برنامه در سال‌های بعد انتقاد کرده و آن را «اشتباه» خوانده است. 

با این حساب فکت‌نامه، دست کم علی خامنه‌ای را مصداق این گزاره که «امامین انقلاب [خمینی و خامنه‌ای] در هیچ مقطعی کاهش جمعیت را ترویج ندادند» نمی‌داند و به این ادعای امام جمعه کرج نشان «نادرست» می‌دهد.