درباره تاریخ و درستی عکس خودروی سیاه پلیس چه می‌دانیم؟

این روزها همزمان با شدت‌گرفتن برخوردهای پلیس ایران با زنان به بهانه حجاب که تحت عنوان جدید «طرح نور» پیگیری می‌شود، عکسی منتشر شده که نظر برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی را به خود جلب کرده است.

در این عکس، یک ون سیاه پلیس را می‌بینیم که انگشت‌های دستکم چهارنفر در پشت میله‌های پنجره‌های آن مشخص است و یک مامور نیروی انتظامی نیز با لباس ضدشورش در کنار آن دیده می‌شود. در عکس به نظر می‌رسد سه زن، ماسک بر صورت دارند. چند کاربر این عکس را برای فکت‌نامه فرستاده‌اند و از ما پرسیده‌اند که آیا این تصویر واقعی است یا دستکاری و فتوشاپ شده است؟

عکس قدیمی اما واقعی از ایران

جستجوی این عکس در سایت‌های خبری و رسانه‌ها نشان می‌دهد که عکس دستکاری نشده و واقعی است اما باید توجه کنیم که این عکس ارتباطی با این روزها و طرح جدید گشت ارشاد (طرح نور)‌ ندارد و قدیمی است.

علاوه بر شبکه‌های اجتماعی، برخی رسانه‌های بین‌المللی هم این تصویر را منتشر کرده‌اند. مثلا این عکس روز چهارم اردیبهشت ۱۴۰۳ در وب‌سایت شبکه تلویزیونی ایتالیایی LA 7 و با تیتر «ایران: موج جدید بازداشت زنان بدون روسری» منتشر شده است.

عکسی از اعتراض‌های سراسری ۱۴۰۱

بررسی‌های ما نشان می‌دهد این عکس در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ در آژانس عکس ALAMY و Zuma Press منتشر شده و تاریخ تهیه آن ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ ذکر شده است. در شرح این تصویر آمده:

«تهران، ایران. ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۲، این عکس نیروهای ضد شورش را در جریان اعتراض به مرگ زن جوانی که به دلیل نقض قوانین پوشش محافظه کارانه کشور در مرکز شهر تهران بازداشت شده بود نشان می‌دهد. ایران روز سه‌شنبه به دلیل مرگ زنی که توسط پلیس اخلاق این کشور بازداشت شده بود، با انتقادهای بین‌المللی مواجه شد، که آتش اعتراضات سه روزه، از جمله درگیری با نیروهای امنیتی در پایتخت و ناآرامی‌های دیگری که دست‌کم سه کشته بر جای گذاشت، برانگیخت. (عکس از شبکه‌های اجتماعی به نقل از ZUMA Press Wire)»

بنابراین این تصویر دستکاری شده و به اصطلاح فتوشاپی نیست. اما ارتباطی با دستگیر‌ها و برخوردهای این روزهای گشت ارشاد با زنان ایران ندارد.