ایده لوگو بوندسلیگا و شوت آقا کریم

یک شایعه قدیمی که «ایده لوگو فعلی بوندسلیگا، لیگ فوتبال حرفه‌ای آلمان از شوت کریم باقری، بازیکن وقت تیم آرمینیا بیله‌فلد به ماینتس الهام گرفته شده» هر چند سال یک بار منتشر می‌شود (بایگانی). این بار این شایعه در قالب «ویدیو کوتاه عمودی» در اینستاگرام، یوتیوب، تیک‌تاک منتشر شده‌است. در یکی از این ویدیوها متنی که یک ربات هوش مصنوعی آن را می‌خواند، مدعیست:

راز تغییر لوگوی بوندسلیگا توسط یک ایرانی، تیتر اول روزهای آلمان در سال ۱۹۹۶ بود که از گل‌زنی کریم باقری برای آرمینیا بیله‌فیلد در برابر ماینتس متعجب شده بودند و بعد از این گل کریم، لوگوی بوندسلیگا از این به این تغییر پیدا کرد و و این تصویری که حالا در لوگوی این لیگ می‌بینیم، کریم باقری خودمان است.

این موضوع صراحتا در صفحه «تاریخ لوگو بوندسلیگا» در سایت بوندسلیگا ذکر شده که این لوگو، تصویر هیچ بازیکن یا صحنه خاصی نیست. با این‌حال ابعاد مختلف این شایعه را براساس این ویدیو بررسی می‌کنیم.

اولا بعضی اطلاعات زمانی که در این ویدیو گفته می‌شود نادرست است. این گل را کریم باقری، روز ۲۵ مرداد سال ۱۳۷۷ معادل با ۱۶ آگوست ۱۹۹۸، در چارچوب مسابقات بوندسلیگا۲ (دسته دوم لیگ ملی فوتبال آلمان) برای آرمینیا بیله‌فلد (میزبان) در برابر «ماینتس ۰۵» به ثمر رسانده‌است (بایگانی). باقری دقیقه ۶۳ جایگزین مایکل استرنکف شد و تنها گل بازی را با این شوت در دقیقه ۸۱ ثبت کرد.

تصویر روزنامه‌ای که مدعی شده منبع این خبر است نیز مخدوش است و واضح است که دستکاری‌هایی روی تصویر آن شده‌است. با توجه به اینکه تصویر روزنامه از روی ویدیو اسکرین‌شات گرفته شده، تحلیل فورنزیک خیلی دقیق نیست با این حال حداقل واضح است که نویز تصویر در بخش 

تیتر که به موضوع لوگو بوندسلیگا اشاره دارد تغییر کرده و هم شرح عکس سمت راست (که روی بیل‌بورد کنار زمین نوشته شده‌بود) پاک شده‌است. در ضمن لباس آرمینیا بیله‌فلد در آن بازی پیراهن آبی تیره و شورت ورزشی مشکی بوده که در تصویر هم پیراهن و هم شورت بازیکن سفید است.

این لوگوی بوندسلیگا است، تصویر سیلوئت مردی با لباس فوتبال که با هر دو پا، روی هوا پریده و توپی را شوت یا کنترل کرده و با توجه به محل بازوها در حال فرود است.

بخشی از حالت تصویر لوگو، شبیه گل کریم باقری در ویدیو است اما کاملا بر هیچ فریمی منطبق نیست. مثلا وقتی پای اصلی کریم باقری افقی شده، پای دیگرش قائم است و با تصویر لوگو فرق دارد.

در سایت بوندسلیگا، در بخش تاریخ لوگوی این سایت آمده که وجود اینکه از سال ۱۹۶۳ به معنای به معنای واقعی کلمه «لیگ فدرال یا ملی آلمان» بوده، اما تا سال ۲۰۰۳ لوگوی مستقل نداشته‌است (بایگانی). در منابع گوناگون از لوگوی اتحادی فوتبال آلمان (DFB - نهاد معادل فدراسیون فوتبال) برای لوگو این لیگ در این دوران استفاده شده‌است.

از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۳ هم باز همین لوگوی فدراسیون (گوشه بالا سمت راست) با تصویر سه بعدی کامپیوتری یک توپ کلاسیک فوتبال و رنگ‌های پرچم آلمان استفاده شده که بیشتر به‌نظر می‌رسد یک طراحی هماهنگ در هویت بصری (سربرگ و سایر مسائل گرافیکی روابط عمومی) باشد. این همان لوگویی است که در ویدیو ادعا شده شوت کریم‌باقری منجر به تغییر آن شده‌است در حالی که دو سال قبل از این شوت تازه استفاده از لوگوی زیر شروع شده و تا پنج سال بعد هم ادامه پیدا می‌کند.

خود لوگو جدید هم بنا به مد زمانه (طراحی سه‌بعدی و بعدتر تخت و مدرن و مینیمال و…) با تغییر سایز و سایه‌ها و رنگ مواجه بوده (کمپین بازطراحی برند بوندسلیگا).

فقط در بوندسلیگا، تصاویر شوت‌ها و ضربه‌های زیادی در دو دهه گذشته ثبت شده که بسیار مشابه این لوگو هستند. در ویدیویی که خود سایت بوندسلیگا در مورد مشابهت‌های این لوگو منتشر کرده، پنج ضربه دیده می‌شود که غیر از یکی، بقیه بعد از ثبت این لوگو انجام شده‌اند. در این ویدیو به گل کریم باقری اشاره‌ای نمی‌شود. دستکم سه بازیکن بایرن مونیخ و یک بازیکن دورتموند در دو دهه گذشته چنین حرکتی یا کنترل مشابه آن انجام داده‌اند.

حتی توماس مولر بازیکن تیم بایرن مونیخ در یک بازی به سر بازیکن آرسنال با چنین حرکتی ضربه‌ای زد که کاربران را به یاد لوگو بوندسلیگا انداخت!

در مجموع هرچند لوگوی جدید بوندسلیگا در سال ۲۰۰۳ تا امروز، شبیه حرکت کریم باقری در بوندسلیگا۲ در پنج فصل قبل‌تر است، اما چنین حرکت و ضربه‌ای به توپ، خیلی نادر نیست. تغییر لوگویی (هویت بصری) که دو سال قبل از شوت کریم‌باقری استفاده می‌شده و تا پنج سال (فصل فوتبالی) بعد هم استفاده می‌شده‌است، بعید است، ملهم از شوت او در لیگ دسته ۲ بوده‌باشد. این موضوع صراحتا در پاراگراف چهارم متن صفحه تاریخ لوگو بوندسلیگا در سایت رسمی بوندسلیگا، ذکر شده‌است.

بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی که «لوگوی بوندسلیگا بر اساس گل کریم باقری طراحی شده‌است» نشان نادرست می‌دهد.