داستان ساختگی مسلمان شدن دانشمند ژاپنی

هم‌زمان با ماه رمضان، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده از فردی که در یک برنامه تلویزیونی ادعا می‌کند شخصی به نام «پروفسور یوشیسینو آموری» برنده جایزه نوبل به خاطر عظمت روزه مسلمان شده است:

«پروفسور یوشیسینو آموری از دانشگاه مرکزی توکیو اسلام آورد. وقتی جایزه نوبل رو هم برنده شده بود. بهش گفتند؟ چرا، گفت آیات ۱۸۳، ۱۸۴ و ۱۸۵ بقره قرآن مسلمون‌ها. یه پدیده داریم به اسم اتوفاژی یا خودخواری سلولی، ایشون اثبات کرد که وقتی مسلمان‌ها روزه می‌گیرند... یعنی دین حضرت ابراهیم، چه یهودی باشه چه مسیحی باشه چه مسلمان رسول الله باشد، کل تابعین حضرت ابراهیم چون «يا أيها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام كما كتب على الذين من قبلكم.» ایشون به این نتیجه رسید Soon of afternoon بعد از ظهر زود یعنی ۲ به بعد،‌تمام روزه داران بدن‌شون کم میاره لذا وقتی روده و معده کم آورده از سلول‌های سرطانی که در بدن ذخیره شده به علت بد خوراکی ما بعدا قراره سرطان بگیریم، از اینها تغذیه میکنه اتوفاژی میکنه و اینها رو نابودی می‌کنه و طبق حدیث پیامبر ایشون اثبات کرد «صوموا تصحوا» روزه بگیرید تا سالم و سلامت باشید، ایشون اسلام آورد.»

این ویدیو قدیمی و بخشی از برنامه تلویزیونی «محفل» در شبکه سه صدا و سیما است. تاریخ انتشار آن در فضای مجازی به فروردین ۱۴۰۲ باز می‌گردد. فردی که در این ویدیو می‌بینیم «مرتضی خدامی» است که از او در رسانه‌ها به عنوان «حافظ کل قرآن» یاد می‌شود و مدعی تسلط به ترجمه و تفسیر آیات قرآن به زبان های عربی و انگلیسی است.

«پروفسور یوشیسینو آموری»؟

چنین نامی در فهرست برندگان جوایز نوبل وجود ندارد، جستجو‌های ما برای یافتن اثری از پروفسور یوشیسینو آموری به جایی نرسید. احتمالا منظور خدامی، پروفسور یوشینوری اُسومی است که در سال ۲۰۱۶ برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی است.

پروفسور یوشینوری اُسومی کیست؟

یوشینوری اُسومی، متولد ۱۹۴۵، یک زیست‌شناس سلولی است. این دانشمند ژاپنی در سال ۲۰۱۶ برای تحقیقات در زمینه خودخواری یا اتوفاژی که به معنای مکانیسم خودخواری اجزای سلول است، موفق به کسب جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد. پیش از آن در سال ۲۰۱۲ جایزه معتبر کیوتو را در زمینه تحقیقات خود درباره اتوفاژی دریافت کرد. آقای اسومی در حال حاضر استاد افتخاری در موسسه فناوری توکیو هستند.

آیا پروفسور یوشینوری اُسومی ادعایی درباره روزه‌داری کرده است؟

این اولین بار نیست که ادعاهایی درباره تحقیقات یوشینوری اُسومی و ارتباط آن با روزه داری در رسانه‌های داخل کشور منتشر می‌شود.

در فروردین ۱۴۰۰ هم خبرگزاری تسنیم در گزارشی مدعی شده بود که این دانشمند ژاپنی کشف کرده است که روزه‌داری باعث از بین رفتن سلول‌های معیوب و سرطانی می‌شود. ما پیشتر در فکت‌نامه به این ادعا نشان گمراه‌کننده داده‌ایم.

برای پاسخ به چرایی طرح چنین ادعاهایی باید به دلیل اهدا جایزه‌ نوبل پزشکی به این دانشمند ژاپنی اشاره کنیم. در توضیح کمیته نوبل پزشکی به استناد موسسه کارولینسکای استکهلم، اتوفاژی «روند تخریب و بازتولید اجزا سلول» است. کشفی که در دهه ۱۹۶۰ اتفاق افتاد اما این دانشمند موفق به گسترش مطالعه در این زمینه شد.

اتوفاژی دقیقا به معنای «خودخواری» است. در فرآیند اتوفاژی سلول‌ها می‌توانند از یکدیگر به نوعی تغذیه کنند، روندی که به عنوان مکانیزم دفاعی طبیعی سلول شناخته شده است. دلیل حائز اهمیت بودن مطالعه یوشینوری اُسومی شناخت روندهای سلولی در جهش ژنتیکی و یا روند عفونت در بیماری‌هایی همچون سرطان، دیابت، بیماری‌های اعصاب، پارکینسون و آلزایمر است.

چگونه فرآیند اتوفاژی در بدن رخ می‌دهد؟

با محرومیت سلول‌ها از مواد مغذی یا همان گرسنگی. اگر پروتئین به سلول‌های سالم نرسد، از سلول‌های بیمار تغذیه می‌کنند. در توضیح کمیته نوبل پزشکی از کلمه starvation به معنای گرسنگی طولانی استفاده شده اما در بعضی از مقاله‌های پزشکی کلمه fasting به معنای روزه‌داری به کار برده شده است.

یکی از تفاوت‌های روزه‌داری به معنای اسلامی و روزه‌داری به معنای پزشکی، مدت زمان آن است. تا جایی که ما متوجه شدیم شروع روند اتوفاژی پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت گرسنگی اتفاق می‌افتد و باز این بسته به شرایط فرد می‌تواند متغیر باشد اما با مفهوم روزه‌داری اسلامی که مدت زمانش بین اذان صبح تا اذان مغرب است تفاوت دارد. از طرفی در روزه‌داری به معنای اسلامی فرد روزه‌گیر در ساعت‌های بین اذان صبح تا مغرب نباید به آب و غذا لب بزند. اما در رژیمی که منجر به اتوفاژی می‌شود با توجه به اینکه باز هم بسته به شرایط افراد و توصیه‌های پزشک متفاوت است، نوشیدن آب منع نمی‌شود و در بسیاری از موارد نوشیدن چای سبز و یا دم‌نوش‌های گیاهی توصیه شده است.

آیا پروفسور یوشینوری اُسومی مسلمان شده است؟

خیر. او که متولد شهر فوکوکا ژاپن در سال ۱۹۴۵ است، تحصیلات خود را در ژاپن و آمریکا سپری کرده و از سال ۱۹۷۷ برای کار در دانشگاه توکیو به ژاپن بازگشته است. یوشینوری اُسومی در سال ۲۰۱۴ بازنشسته شد و دو سال بعد توانست جایزه فیزیولوژی و پزشکی نوبل را آن خود کرد. او هم‌اکنون رئیس واحد تحقیقات زیست شناسی سلولی، موسسه تحقیقات نوآورانه فناوری توکیو است. اما نه در وب‌سایت این موسسه و نه در صفحه ویکی‌پدیای او اشاره‌ای به دین و مذهبی که داشته یا تغییر داده، نشده است. جستجو‌های ما برای یافتن خبری مرتبط با این ادعا در دیگر منابع به جایی نرسید.

هم‌زمان با ماه رمضان، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده از فردی که در یک برنامه تلویزیونی ادعا می‌کند شخصی به نام پروفسور یوشیسینو آموری برنده جایزه نوبل به خاطر عظمت روزه مسلمان شده است.

این ویدیو قدیمی از یک برنامه تلویزیونی به نام محفل است که در فروردین ۱۴۰۲ از شبکه ۳ پخش شده است و فردی که می‌بینیم مرتضی خدامی است که در رسانه‌های داخلی از او به عنوان حافظ کل قرآن و مسلط به تفسیر قران به فرانسه و انگلیسی یاد می‌شود.

اما بر خلاف ادعای او، شخصی به نام یوشیسینو آموری در میان برندگان نوبل وجود ندارد. احتمالا منظور او یوشینوری اُسومی، زیست‌شناس ژاپنی است که در سال ۲۰۱۶ برای تحقیقات در زمینه خودخواری یا اتوفاژی موفق به کسب جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد. این اولین بار نیست که ادعاهایی درباره ارتباط تحقیقات او با روزه‌داری آن هم به شکل ادیان ابراهیمی در رسانه‌ها مطرح می‌شود، ما پیشتر در فکت‌نامه به این ادعاها نشان گمراه کننده داده‌ایم. همچنین هیچ نشانه‌ای از گرویدن یوشینوری اُسومی، زیست‌شناس ژاپنی به اسلام در دست نیست. بنابراین ما در فکت‌نامه به این ادعا که پروفسور یوشینوری اُسومی به خاطر عظمت روزه مسلمان شد نشان شاخ‌دار می‌دهیم.