مهدی طائب
رئیس شورای قرارگاه راهبردی عمار
وضعیت اسرائیل بدتر از ماست. آنها سالانه ۱۵ تا ۲۱ میلیارد دلار درآمد توریسم داشتند اما بعد از عملیات غزه، این صنعت کاملا تعطیل شده.
نادرست
ادعای نادرست مهدی طائب درباره وضعیت بحرانی اقتصادی اسرائیل و تعطیل شدن صنعت توریسم در این کشور
اگر وقت ندارید …
- مهدی طائب، رئیس قرارگاه راهبردی عمار می‌گوید: «وضعیت اقتصادی اسرائیل بدتر از ماست.»
- او در اثبات گفته خود می‌گوید: «اسرائیل سالانه ۱۵ تا ۲۱ میلیارد دلار درآمد توریسم داشت اما بعد عملیات غزه، این صنعت کاملا تعطیل شده.»
- درآمد سالانه اسرائیل از گردشگری در ده سال گذشته بین ۵ تا ۸ میلیارد دلار است.
- طبق گزارش وزارت گردشگری اسرائیل آمار ورود گردشگران خارجی، در سه ماه گذشته پس از حمله حماس کاهش زیادی یافته، اما تعطیل نشده است.
- نهادها و رسانه‌های معتبر برآورد می‌کنند در صورت تداوم وضع موجود، جنگ بین ۶ تا ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور هزینه خواهد داشت، اما این لزوما به معنی بحران اقتصادی نیست.
- وضعیت اقتصاد اسرائیل قابل مقایسه با ایران نیست. تولید ناخالص داخلی اسرائیل ۱/۵ برابر و درآمد سرانه آن ۱۳ برابر ایران است.
- در عوض نرخ تورم در ایران ۱۰ برابر و نرخ بیکاری آن نزدیک ۳ برابر اسرائیل است.
- صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین برآورد بعد از حمله حماس به اسرائیل، تغییری در پیش‌بینی‌های خود درباره اسرائیل نداده، اما برآورد خود را درباره رشد اقتصادی ایران کمی کم کرده است.
مهدی طائب، رئیس شورای قرارگاه راهبردی عمار، روز ۱۲ بهمن ۱۴۰۲ در جریان یک سخنرانی در شهرستان محلات گفته است: «اسرائیل سالانه بین ۱۵ تا ۲۱ میلیارد دلار درآمد توریسم داشت اما از زمان عملیات غزه، این صنعت کاملا تعطیل شده است.»
او سقوط گردشگری را یکی از عوامل و نشانه‌های بحران اقتصادی اسرائیل، بعد از حمله حماس معرفی می‌کند و می‌گوید: «وضعیت اقتصادی اسرائیل در حال حاضر از وضعیت ایران بدتر است.»
اما آیا در واقعیت اوضاع این گونه است؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید اول ببینیم درآمد سالانه اسرائیل از توریسم چقدر است؟
وب سایت جمع‌آوری داده سی‌ای‌آی‌سی، درآمد گردشگری اسرائیل در سال ۲۰۲۲ میلادی حدود ۵/۵۲ میلیارد دلار اعلام کرده است.
با این حساب روشن است که آمار آقای طائب درباره درآمد سالانه ۱۵ تا ۲۱ میلیارد دلاری از گردشگری درست نیست و با واقعیت فاصله چشمگیری دارد.
حالا باید دید جنگ در غزه چه تاثیری بر گردشگری در اسرائیل گذاشته است؟
تنها متغیر موجود برای سنجش وضعیت گردشگری بعد از حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل تعداد مسافران ورودی است. بر اساس آمارهای رسمی وزارت گردشگری اسرائیل آمار گردشگران ورودی به این کشور بعد از ماه اکتبر کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته و از حدود ۳۰۰ هزار گردشگر در ماه (میانگین یک سال قبل از حمله حماس) به کمتر از ۶۰ هزار گردشگر در ژانویه ۲۰۲۴ رسیده است.
نمودار بالا نشان می‌دهد، پس از حمله حماس، میزان گردشگران ورودی به کشور اسرائیل افت قابل توجهی پیدا کرده و تا ۸۰ درصد کم شده است. اما آیا این به معنی وقوع بحران اقتصادی، در اسرائیل است، به اندازه‌ای که اوضاع آن بدتر از ایران باشد؟
برای پاسخ به این سوال باید اول دید عملیات موسوم به طوفان الاقصی چه تاثیری روی اقتصاد اسرائیل داشته است؟
یک تحقیق بانک مرکزی اسرائیل که وب سایت خبری تایمز آو اسرائیل یک ماه پس از حمله حماس به اسرائیل و آغاز جنگ، آن را منتشر (لینک بایگانی) کرده، نشان می‌دهد که آثار اقتصادی جنگ به حدود هفته‌ای ۶۰۰ میلیون دلار بالغ می‌شود که معادل حدود ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است.
عمده آثار اقتصادی ناشی از جنگ اسرائیل با حماس در این تحقیق به فراخوان نیروهای ذخیره برای شرکت در جنگ، تاثیر غیبت هزاران کارگر و کارمند از مشاغل خود و حضور در جنگ که منجر به تعطیلی برخی کارخانه‌ها و پروژه‌ها شده و همچنین هزینه‌های جابه‌جایی و تخلیه مناطق مرزی با غزه، بازمی‌گردد.
بر اساس این گزارش، برآورد این هزینه هفتگی به تفکیک شامل ۳۲۵ میلیون دلار هزینه ناشی از غیبت کارگران و کاهش بهره‌وری به دلیل بسته شدن کامل موسسات آموزشی، ۱۵۴ میلیون دلار هزینه ناشی از تخلیه ۱۴۴ هزار نفر از ساکنان مناطق جنگ‌زده و اسکان آنها، و بالاخره ۱۳۰ میلیون دلار هزینه فراخوان گسترده برای جذب حدود ۳۶۰ هزار نیروی ذخیره است.
روزنامه بریتانیایی گاردین نیز در روزهای پایانی ژانویه ۲۰۲۴ در گزارشی (لینک بایگانی) به قلم جیسون بروک، خبرنگار خود در بیت‌المقدس منتشر کرده که در آن به آثار اقتصادی جنگ اسرائيل و حماس پرداخته است، در این گزارش هزینه روزانه جنگ ۲۰۰ میلیون دلار برآورد شده و تخمین زده شده است که تاکنون این جنگ، هزینه‌ای ۵ میلیارد دلاری بر اقتصاد اسرائیل تحمیل کرده باشد.
در این گزارش نیز به آثار توقف فعالیت‌ها و بیکار شدن نیروهای ذخیره فراخوانده شده به جنگ به عنوان هزینه‌های مترتب از این جنگ بر اقتصاد اسرائیل اشاره شده است.
خبرگزاری رویترز سه ماه قبل و در همان ماه نخست آغاز جنگ در غزه، با نقل گزارشی (لینک بایگانی) از روزنامه اقتصادی کالکالیست، چاپ اسرائیل، به نقل از آمارهای وزارت دارایی اسرائیل، پیش‌بینی کرده است که اگر این جنگ ۸ تا ۱۲ ماه به طول بیانجامد و دامنه آن به جنگ اسرائیل با حماس محدود بماند، هزینه‌ای در حدود ۲۰۰ میلیارد شِکِل اسرائیلی معادل ۵۱ میلیارد دلار در بر خواهد داشت که معادل ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی اسرائیل به حساب می‌آید.
آیا این وضعیت اقتصادی اسرائیل از ایران بدتر است؟
به طور کلی وضعیت اقتصاد اسرائیل در شرایط به مراتب بهتر و پایدارتری به نسبت ایران قرار دارد. بر اساس محاسبات صندوق بین‌المللی پول سرانه تولید ناخالص داخلی در اسرائیل حدود ۱۳ برابر ایران است. بدون احتساب جمعیت هم ارزش تولید ناخالص داخلی اسرائیل در سال گذشته میلادی ۵۲۲ میلیارد دلار و برای ایران ۳۶۶ میلیارد دلار است. به عبارتی اقتصاد اسرائیل بدون احتساب جمعیت هم حدود یک و نیم برابر اقتصاد ایران است.
نرخ تورم سال ۲۰۲۳ در اسرائیل ۴/۳ درصد و در ایران ۴۷ درصد است. به همین نسبت نرخ بیکاری در اسرائیل ۳/۵ و در ایران ۹/۴ درصد است. به عبارتی در شاخص‌های اقتصاد کلان اختلاف قابل ملاحظه‌ای میان وضعیت ایران با اسرائیل وجود دارد.
اما آیا جنگ با حماس کفه ترازو را به نفع ایران سنگین خواهد کرد؟
هیچ پیش‌بینی معتبری در تایید این مساله وجود ندارد.
صندوق بین‌المللی پول در گزارش چشم‌انداز اقتصادی جهان که در اکتبر ۲۰۲۳ منتشر کرد، شاخص‌های کلانی همچون رشد اقتصادی، نرخ تورم و نرخ بیکاری کشورها را برآورد کرد، تخمین‌های این صندوق از شاخص رشد اقتصادی ایران در گزارش ماه ژانویه ۲۰۲۴ که بعد از شروع جنگ حماس و اسرائیل تدوین و منتشر شده، وضعیت اسرائیل تغییری نکرده است.
صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند رشد اقتصادی اسرائیل در سال ۲۰۲۴ میلادی ۳ درصد و رشد ایران ۳/۱ درصد باشد. در برآورد جدید پیش‌بینی قبلی برای ایران ۰/۱ واحد درصد کمتر شده، اما برای اسرائیل تغییری نکرده است.
بنابراین روشن است جنگ اسرائیل و حماس تا الان تاثیر مشهودی در روند اقتصادی اسرائیل نگذاشته، اما آیا ممکن است در آینده وضعیت اسرائیل تحت تاثیر درگیری‌ها بحرانی شود؟
پاسخ این سوال ممکن نیست، اما آنچه مسلم است هیچ پیش‌بینی معتبری درباره احتمال وقوع یک بحران اقتصادی بزرگ برای اسرائیل در دست نیست. گسترده شدن درگیری‌ها ممکن است اسرائیل، ایران، سایر کشورهای منطقه و حتی اقتصاد جهان را به دلیل بحران انرژی و حمل و نقل تحت تاثیر قرار دهد، اما تا الان برآوردی در دست نیست که نشان از وقوع وضعیت بحرانی برای اسرائیل داشته باشد.
جمع‌بندی
مهدی طائب، رئیس قرارگاه راهبردی عمار می‌گوید: «وضعیت اقتصادی اسرائیل بدتر از ماست.» او برای اثبات گفته خود به کاهش آمار گردشگری بعد از حمله حماس به اسرائیل در مهر ماه امسال اشاره می‌کند و می‌گوید: «اسرائیل سالانه ۱۵ تا ۲۱ میلیارد دلار درآمد توریسم داشت اما بعد عملیات غزه، این صنعت کاملا تعطیل شده.»
- درآمد سالانه اسرائیل از گردشگری در ده سال گذشته بین ۵ تا ۸ میلیارد دلار است نه ۱۵ تا ۲۱ میلیارد دلار.
- طبق آمار وزارت گردشگری اسرائیل، آمار ورود گردشگران در سه ماه گذشته، پس از حمله حماس کاهش زیادی یافته، اما تعطیل نشده. است.
- نهادهای و رسانه‌های معتبر در داخل و خارج از اسرائیل، برآورد می‌کنند در صورت تداوم وضع موجود، جنگ بین ۶ تا ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور هزینه خواهد داشت، اما این هم لزوما به معنی بحران اقتصادی نیست.
- وضعیت اقتصاد اسرائیل قابل مقایسه با ایران نیست. طبق آمارهای رسمی، حجم تولید ناخالص داخلی در اسرائیل یک و نیم برابر و سرانه تولید ناخالص داخلی آن ۱۳ برابر ایران است. در عوض نرخ تورم در ایران ۱۰ برابر و نرخ بیکاری نزدیک ۳ برابر اسرائیل است.
- صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین برآورد که ۳ ماه بعد از حمله حماس به اسرائیل و آغاز جنگ در غزه منتشر شده، تغییری در پیش‌بینی‌های خود درباره وضعیت اقتصادی این کشور نداده، در عوض برآورد خود را درباره رشد اقتصادی ایران در سال جاری اندکی کاهش داده است.
با این اوصاف فکت‌نامه ضمن بی‌اساس خواندن ادعای مهدی طائب به این ادعا که «وضعیت اقتصادی اسرائیل بدتر از ماست و صنعت توریسم آن کاملا تعطیل شده» نشان نادرست می‌دهد.