آیا یک میلیارد چینی با روزی کمتر از یک دلار زندگی می‌کنند؟

در روزهای اخیر ویدیویی از محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن ویدیو باهنر، می‌گوید:‌ «یک میلیارد جمعیت چین با روزی کمتر از یک دلار زندگی می‌کنند.»

تاریخ و محل دقیق این ویدئو مشخص نیست، اما سایت نود اقتصادی آن را روز دوم بهمن ۱۴۰۲ منتشر کرده است.

زمینه صحبت‌های آقای باهنر عدم تناسب تولید و هزینه‌ها در ایران است که برای توضیح از کشور چین مثال می‌آورد. او به اظهارات مقام‌های چینی درباره ریشه‌کن شدن خط فقر، با معیار درآمد ۲ دلار در روز اشاره می‌کند. همین جمله برای رد جمله بعدی او که می‌گوید: «یک میلیارد جمعیت چین با روزی کمتر از یک دلار زندگی می‌کنند» کافی است، اما باید دید آمارها و داده‌ها در این بار چه می‌گویند؟

چند درصد جمعیت چین زیر خطر فقر مطلق زندگی می‌کنند؟

در حال حاضر معیار بانک جهانی برای شناسایی فقر شدید در جهان، روزانه ۲/۱۵ دلار (بر حسب برابری قدرت خرید به قیمت‌های ثابت سال ۲۰۱۷ میلادی) است. این معیار در سراسر دنیا یکسان است اما ارزش واقعی ۲/۱۵ دلار در هر کشور با احتساب برابری قدرت خرید محاسبه می‌شود.

بانک جهانی، هر دلار بر حسب برابری قدرت خرید در کشور چین در سال ۲۰۲۰ میلادی را با ضریب ۰/۶ به دلار بر حسب ارزش قدرت خرید بازاری تبدیل می‌کند.

اگر بخواهیم با این معیار، درآمد روزانه بر حسب برابری قدرت خرید را به حسب ارزش قدرت خرید بازاری در کشور چین تغییر دهیم، ارزش بازاری ۲/۱۵ دلار معادل ۱/۲۹ دلار خواهد شد.

بر اساس داده‌های بانک جهانی، در سال ۲۰۲۰ میلادی، فقط ۰/۱ درصد از جمعیت چین، درآمدی کمتر از ۲/۱۵ دلار (بر حسب برابری قدرت خرید) در روز داشتند و به عبارتی زیر خط فقر شدید زندگی می‌کردند.

بر این مبنا، در واقع یک دهم درصد از جمعیت چین در سال ۲۰۲۰ میلادی، روزانه کمتر از ۱/۲۹ دلار درآمد داشتند.

https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?locations=CN&start=1984&view=chart

بانک جهانی جمعیت چین در سال ۲۰۲۰ میلادی بیش از یک میلیارد و ۴۱۱ میلیون نفر تخمین زده است، ۰.۱ درصد از این رقم به معنای آن است که در آن سال یک میلیون و ۴۱۱ هزار و ۱۰۰ نفر از جمعیت چین زیر خط فقر شدید بوده‌اند و روزانه درآمدی کمتر از ۱.۲۹ دلار معادل ۲.۱۵ دلار بر حسب برابری قدرت خرید داشتند.

درصد افرادی از جمعیت چین که روزانه یک دلار درآمد دارند در دسترس نیست، اما وقتی تعداد جمعیت چینی‌های با درآمد کمتر از ۱.۲۹ دلار معادل با ۲.۱۵ دلار بر حسب برابری قدرت خرید، رقمی در حدود یک میلیون و ۴۱۱ هزار نفر بوده مشخص است که چینی‌های با درآمد روزانه کمتر از یک دلار آنطور که محمدرضا باهنر گفته، نمی‌توانند یک میلیارد نفر باشند.

سرانه تولید ناخالص داخلی چین چقدر است؟‌

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بلافاصله پس از این جمله تاکید کرده که منظور او این نیست که ایرانی‌ها نیز باید با درآمد روزانه یک دلار زندگی کنند و شان و منزلت آنها فراتر از این ارقام است، در واقع تلویحا او وضعیت اقتصادی دو کشور را مقایسه کرده است.

بر اساس داده‌های بانک جهانی از سرانه تولید ناخالص ایران و چین، در سال ۲۰۲۰ میلادی سرانه تولید ناخالص داخلی چین بالغ بر ۱۰ هزار و ۴۰۰ دلار بوده حال آنکه سرانه تولید ناخالص داخلی در ایران در همان سال به دو هزار و ۷۵۰ دلار هم نمی‌رسید.

در واقع سرانه تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۳/۸ برابر سرانه تولید ناخالص داخلی ایران بود.

به عبارتی سرانه تولید ناخالص داخلی در چین طی سال ۲۰۲۰، روزانه حدود ۲۹ دلار و در ایران روزانه اندکی بیش از ۷.۵ دلار بود.

https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?end=2020&locations=CN-IR&start=1960

محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید: یک میلیارد جمعیت چین با روزی کمتر از یک دلار زندگی می‌کنند.

معلوم نیست مبنای این گفته چیست، اما طبق برآوردهای بانک جهانی کمتر از ۰/۱ درصد جمعیت چین زیر خط فقر شدید زندگی می‌کنند که مبنای محاسبه آن درآمد کمتر از ۲ دلار و ۱۵ سنت (با احتساب قدرت خرید) در روز است. طبق محاسبات بانک جهانی قدرت خرید ۲/۱۵ دلار در چین معادل ۱/۲۹ دلار در آمریکا است، بنابراین می‌توان با اطمینان گفت درآمد ۹۹/۹ درصد مردم چین بیش از ۱/۳۰ دلار در روز است.

۰/۱ درصد جمعیت چین حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است که اختلاف قابل توجهی با عدد یک میلیارد نفر دارد.

در سال ۲۰۲۲ میلادی سرانه تولید ناخالص داخلی در چین بیش از ۱۰ هزار و ۴۰۰ دلار (به قیمت جاری) است، در حالی که این رقم در ایران کمتر از ۲۷۵۰ دلار است؛ که تقریبا چهار برابر رقم سرانه در ایران است.

با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا که «یک میلیارد جمعیت چین با روزی کمتر از یک دلار زندگی می‌کنند» نشان شاخ‌دار می‌دهد.