تصاویر فستیوالی در تبت به جای اردوگاه آوارگان غزه

در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده با این ادعا که آوارگان غزه در صحرای سینا ساکن شده‌اند. در این ویدیو تعداد بسیار زیادی چادر می‌بینیم که در یک دشت برپا شده‌اند. بر روی این ویدیو که در تاریخ انتشار آن ۲۵ اکتبر (۳ آبان) است، نوشته شده:

«خود کرده را تدبیر نیست. آوارگان غزه در صحرای سینا، نزدیکی مرز اردن.»

پیش از هر چیز باید گفت شبه‌جزیره سینا بخشی از خاک مصر است و مرز مشترک با اردن ندارد.
جستجو‌های ما نشان می‌دهد پس از آغاز درگیری‌ها میان حماس و اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵مهر) این ویدیو با ادعاهای مشابه در شبکه‌های اجتماعی دنیا منتشر شده است. در ادامه به بعضی از این موارد می‌پردازیم.

۱- در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۸ مهر) یک کاربر اتیوپیایی در تیک‌تاک این ویدیو را منتشر کرده و به زبان اورومویی نوشته:

«این روزها خانه و املاک خود را رها کرده‌اند و به روستاها گریخته‌اند، هرکس علیه انسان‌ها توطئه کند هرگز موفق نخواهد شد. پیروزی متعلق به فلسطین است»

۲- در ۱۴ اکتبر مجددا این ویدیو در تیک تاک بدون هیچ‌گونه توضیحی منتشر شده است. (اینجا)

۳- در ۱۶ اکتبر همین ویدیو توسط یک اینفلوئنسر اسپانیایی زبان با عنوان «PIEDAD MI DIOS» به معنی تحت‌اللفظی «خدایا رحم کن» منتشر شده است.

۴- در ۱۷ اکتبر (۲۵ مهر) کاربری چینی در توییتر با انتشار این ویدیو نوشت:

«زمانی که نزدیک به ۶ میلیون یهودی در طول جنگ جهانی دوم توسط نازی‌ها قتل عام شدند، هیچ کشوری از آنها حمایت یا پناهی نداد. پس از جنگ، یهودیان درس خود را آموختند و با وجود همه موانع (از جمله ممنوعیت ورود یهودیان به فلسطین توسط ارتش بریتانیا) به سرزمین خود فلسطین بازگشتند تا کشور خود را تاسیس کنند. آنها با کمک ایالات متحده در سال ۱۹۴۸ کشور خود را از سر گرفتند. وزیر دفاع اسرائیل گفته است: فقط چادر در غزه باقی خواهد ماند و هر ساختمان ایستاده با خاک یکسان خواهد شد.»

۵- در ۲۲ اکتبر هم نسخه ۳ ثانیه‌ای (دور تند) از این ویدیو با تیتر «وضعیت فعلی فلسطین» در یوتیوب منتشر شده است. (اینجا)

اما این همه واقعیت نیست. جستجوی معکوس تصاویر این ویدیو در شبکه‌های اجتماعی ما را به یک فستیوال در تبت رساند. فستیوالی که در سپتامبر ۲۰۲۳ یعنی بیش از یک ماه پیش با عنوان «هفتمین گونگتانگ رینپوچه کالاچاکرا-The 7th Gungthang Rinpoche’s Kalachakra» در تبت برگزار شده است. کالاچاکرا (به معنی چرخ بی‌پایان زمان)، یک رویداد مقدس است که در آن آموزه‌های کلیدی آیین بودایی به پیروان منتقل می‌شود.

«کمپین بین‌المللی برای تبت» در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۳ (۲۸ شهریور) در گزارشی به فشارهای مقامات چینی برای محدود کردن شرکت کنندگان در این فستیوال اشاره کرده بود. در این گزارش، ویدیو‌هایی از این فستیوال که هزاران پیروان آیین بودایی در آن شرکت کرده بودند منتشر شده است.

در آن زمان برخی کاربران در توییتر جمعیت شرکت کننده در این فستیوال را حدود یک میلیون نفر تخمین زده بودند: ​​

«بیش از یک میلیون تبتی در هفتمین مراسم شروع کالاچاکرای گونگ‌تانگ رینپوچه در زورگ دونگ‌جی تانگ (མཛོད་དགེའི་གདུང་གྱོ، در آمدو) شرکت کردند. باشد که حکمت و تعلیم او در سراسر جهان شکوفا شود و صلح در تبت حاکم شود»

در ادامه برخی از ویدیو‌هایی که از فستیوال سپتامبر ۲۰۲۳ تبت تهیه شده را مرور می‌کنیم:

یک کاربر چینی در توییتر روز ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳ ویدیویی از فستیوال تبتی منتشر کرده و می‌نویسد:

«مردمی که برای دستورات آتی کالاچاکرا بودایی، در شهر زو گای مانما، در استان خودمختار تبت گانان، شمال غربی چین جمع می‌شوند.»

تصویر سمت راست اسکرین‌شات از ثانیه نهم (۰۰:۰۹) ویدیویی است که ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳ (۲۳ شهریور) از فستیوال تبتی منتشر شده و تصویر سمت چپ اسکرین شات اولین ثانیه از ویدیویی است که به اسم آوارگان غزه منتشر شده است. ما با استفاده از مشترکات این دو تصویر و جانمایی آنها می‌توانیم با قاطعیت بگوییم تمام این تصاویر متعلق به فستیوال بودایی‌ها در تبت در شهریور ماه سال ۱۴۰۲ است.

• شماره های ۱ تا ۳ قله‌های مشترکی است که در هر دو تصویر دیده می‌شوند.
• شماره ۴ محدوده‌ای‌ست که در هر دو تصویر خالی از چادر و کمپ است.
• در شماره‌های ۵ و ۶ و ۷ یک چادر و دو کامیون با رنگ‌های سبز و سفید دیده می‌شود.

در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی با ادعای «اسکان آوارگان غزه در صحرای سینا در مرز اردن» منتشر شده است. این ویدیو پس از آغاز درگیری‌ها میان حماس و اسرائیل در زبان‌های مختلف با عناوینی مشابه منتشر شده است. شبه‌جزیره سینا بخشی از خاک مصر است و مرز مشترک با اردن ندارد. ما حداقل ۵ نمونه از ویدیو‌های مشابه به دیگر زبان‌ها را یافتیم که از ۱۰ اکتبر تا ۲۴ اکتبر به این ادعا در شبکه‌های مجازی دامن زده‌اند. جستجو‌های ما اما نشان می‌دهد این تصاویر ربطی به حوادث امروز در فلسطین و غزه ندارد. ما با جستجوی معکوس تصاویری از این ویدیو توانستیم به ویدیو‌های مشابهی دست‌ پیدا کنیم و با جایگذاری عناصر کلیدی تصاویر توانستیم به این قطعیت برسیم که این ویدیو و ویدیو‌های مشابه همگی مربوط به فستیوالی بودایی است و در سپتامبر گذشته در تبت برگزار شده است. بنابراین فکت‌نامه به ویدیویی که با عنوان «اسکان آوارگان غزه در صحرای سینا در مرز اردن» منتشر شده است نشان نادرست می‌دهد.