شبکههای اجتماعی
تلگرام، توییتر، اینستاگرام، فیسبوک،...
عکسها و خبرهای اسکان اسرائیلیها در چادر اردوگاهها
نادرست
این روزها با ادامه درگیریها بین حماس و اسرائیل، خبرها و عکسهایی در شبکههای اجتماعی و سایتهای خبری در ایران منتشر میشود که میگوید برخی از شهروندان اسرائیلی پس از حمله حماس به این کشور، از خانههای خود آواره شدهاند و در اردوگاههای موقت و در چادرها اسکان گرفتهاند.
به عنوان مثال عبدالله گنجی، چهره مشهور رسانهای و مشاور شهردار تهران، در حساب شبکه X (توییتر پیشین) عکسی منتشر کرده و در توضیح آن نوشته است: «چادرنشینی آوارگان صهیونیست برای نخستین بار در تاریخ فلسطین. معادله ای که معکوس می شود و تم آوارگی توسط آواره گر چشیده میشود».
او به همراه توییت خود از عکسی استفاده کرده که منطقهای ساحلی را نشان میدهد که به نظر میرسد در آن تعداد زیادی چادر قرار گرفته که روی این چادرها آرم ستاره داوود دیده میشود.
به جز کاربران فارسیزبان، این عکس با توضیحاتی شبیه به این در برخی حسابهای کاربری غیرفارسی نیز منتشر شده است.
این عکس به دلایل مختلفی واقعی نیست و شواهدی وجود دارد که نشان میدهد که با ابزارها و نرمافزارهای هوش مصنوعی ساخته شده است.
جستجوها نشان میدهد، اردوگاههایی در غزه برای فلسطینیهایی که در این درگیری، مجبور به ترک خانههای خود شدهاند در نظر گرفته شده است اما در زمان انتشار این توییتها و عکسها، چنین اردوگاههایی برای اسرائیلیها ساخته نشده است.
نخستین گام برای یافتن اصالت عکس، جستجوی آن در سرویسهای جستجوی عکس است؛ جستجویی که نتیجهای به همراه ندارد و هیچ سایت خبری معتبری چنین عکسی منتشر نکرده است.
گام بعدی، جستجوی موضوع اردوگاههای اسکان آوارگانی است که بر اثر درگیریهای حماس و اسرائیل، مجبور به ترک محل زندگی خود شدهاند. این جستجو ما را به گزارشی از خبرگزاری آسوشیتدپرس میرساند که تعداد زیادی عکس از اردوگاه اسکان فلسطینیان در آن وجود دارد. این اردوگاه مربوط به برنامه توسعه سازمان ملل UNDP است که در آن صدها فلسطینی در چادرها اسکان داده شدهاند.
روی چادرها هیچ نشانی از پرچم هیچ کشوری دیده نمیشود و چادرها به رنگ سفیدند.
گام بعدی، توجه به جزئیات عکسی است که با عنوان چادرهای اسرائیلی منتشر شده است. یکی از اصلیترین موارد، اختلالی است که در پرچم اسرائیل دیده میشود.
برخلاف پرچم رسمی اسرائیل، روی این پرچم، دو علامت شبیه به ستاره داوود دیده میشود.
ابهام دیگر مربوط به لباس افرادی است که در پایین عکس قرار دارند. بسیاری از کسانی که این عکس را به عنوان عکس واقعی منتشر کردهاند، ادعا میکنند این منطقه، شهر ساحلی «ایلات» در اسرائیل است. این روزها این شهر هوای گرمی دارد اما افرادی که در عکس حضور دارند، با لباسهای مربوط به هوای سردتر دیده میشوند.
سرویس فکتچکینگ WebQoof (متعلق به رسانه هندی The Quint) در گزارشی که از این عکس منتشر کرده، توضیح میدهد که چگونه توانسته است با سفارش چنین عکسی به نرمافزار هوش مصنوعی Stable Diffusion عکسهایی شبیه به این را تولید کند.
به غیر از این عکس، این گفته که اسرائیلیها در حال حاضر در اردوگاههایی سکونت گرفتهاند، در هیچ رسانهای گزارش نشده است. اما مساله حضور در چادر در اعتراضهای سال ۲۰۱۱ اسرائیلیها به وضعیت مسکن سابقه داشته که عکسی از آن به عنوان چادرنشینی این روزها منتشر شده است.
با جستجوی موضوع چادرنشینی در اسرائیل به یک عکس قدیمی هم میرسیم.
خبرگزاری رسمی صداوسیما روز ۳۰ مهر سال ۱۴۰۲ خبری با عنوان «چادرنشینی صهیونیستها برای نخستین بار در تاریخ فلسطین» منتشر کرده است. اما این عکس ارتباطی با این روزها ندارد.
تصویر، مربوط به چادرهای معترضان اسرائیلی در سال ۱۳۹۰ است که در اعتراض به مسائل اقتصادی از جمله گرانی مسکن تجمع کردهاند.
این عکس به همراه خبر همان سال (۱۳۹۰) در برخی از سایتهای خبری از جمله رجانیوز دیده میشود.
ضمن اینکه گزارشها و عکسهای مختلفی از این اعتراضها در رسانههای اسرائیلی و غیراسرائیلی وجود دارد که نشان میدهد معترضان در شهرهای مختلف اسرائیل در اعتراض به قیمت بالای مسکن، تجمعهایی تشکیل دادهاند و برخی از افراد بیخانمان نیز در چادرها بودهاند.
برخی از کاربران شبکههای اجتماعی و سایتهای خبری از جمله خبرگزاری صداوسیما میگویند شهروندان اسرائیل پس از حمله ۱۵ مهر حماس به این کشور، در چادرهای اردوگاهها اسکان داده شدهاند. یکی از عکسهایی که با این خبر همراه شده با هوش مصنوعی ساخته شده و عکس دیگری که منتشر شده نیز مربوط به سال ۱۳۹۰ و اعتراضها به قیمت مسکن در اسرائیل است. با وجود اینکه گزارشهایی معتبر درباره اسکان فلسطینیها در اردوگاه سازمان ملل در جنوب غزه وجود دارد اما در زمان انتشار این خبر، گزارشی وجود ندارد که نشان دهد شهروندان اسرائیلی در اردوگاهها چادرنشین شده باشند.
فکتنامه نیز به این خبر و عکسها نشان «نادرست» میدهد.