درباره رکوردزنی حسین رضازاده چه می‌دانیم؟

ایوار فرهادی، که در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «فعال سیاسی» حضور دارد، ویدئویی قدیمی از یک مسابقه وزنه‌برداری در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده و نوشته است:

«آیا می‌دانستید حسین رضازاده هرگز رکورددار وزنه‌برداری نبوده است و بر خلاف تصور عموم این تالاخادزه گرجستانی نبود که رکورد او را شکست، بلکه در سال ۱۹۸۸ یک ورزشکار اهل اتحاد جماهیر شوروی سابق با مهار وزنه ۲۶۶ کیلوگرمی در حرکت دوضرب رکورددار وزنه‌برداری جهان بود؟ رژیم اسلامی اما وانمود می‌کرد رضازاده رکورد جهان را جابجا کرده است و صاحب رکورد است. جمهوری اسلامی به یک ورزشکار خودی که با واژه رکورددار تمام ادوار وزنه برداری برای خامنه‌ای چاپلوسی کند، احتیاج داشت.»

اشاره آقای فرهادی به رکوردی است که به نام لئونید تاراننکو، وزنه‌بردار اهل بلاروس (که در سال ۱۹۸۸ عضو تیم جماهیر شوروی بود) ثبت شده است.

یکی از مخاطبان فکت‌نامه، این پست اینستاگرامی را برایمان فرستاد و ما خواست که آن را درستی‌سنجی کنیم.

با جستجو در آرشیو مطبوعات هم می‌توان نشانه‌هایی از وجود این سوال پیدا کرد. مثلا مطلب سال ۱۳۹۸ روزنامه اعتماد با عنوان «رکورد حسین رضازاده شکسته شد؟»

مساله تغییر اوزان وزنه‌برداری

پیش از آنکه به سراغ رکوردهای رضازاده، تاراننکو و تالاخادزه برویم، لازم است درباره روندی که در طول دهه‌ها وجود داشته، کمی توضیح دهیم؛ مساله تغییر اوزان وزنه‌برداری.

فدراسیون جهانی وزنه‌برداری، در دوره‌های گوناگون، تصمیم گرفته در اوزان وزنه‌برداری، تغییر ایجاد کند. این تغییرات را می‌توان به پنج دوره تقسیم کرد:

دوره اول: از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۷۲ که سنگین‌ترین وزن را مثبت ۱۱۰ کیلوگرم اعلام کرده بودند.

دوره دوم: از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۲ که آنجا هم سنگین‌ترین وزن، مثبت ۱۱۰ کیلوگرم بود.

دوره سوم: از سال ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷ که که سنگین‌ترین وزن، مثبت ۱۰۸ کیلوگرم بود.

دوره چهارم: از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۸ که سنگین‌ترین وزن، مثبت ۱۰۵ کیلوگرم بود.

دوره پنجم: از سال ۲۰۱۹ تا کنون (۲۰۲۳) که سنگین‌ترین وزن، ۱۰۹ کیلوگرم است.

بر این اساس، وقتی رکوردی در یکی از دوره‌ها زده می‌شود، پس از اعلام دوره جدید اوزان، رکورد قبلی به نام فردی که در آن دوره سنگین‌ترین وزنه را زده، برای همیشه ثبت می‌شود.

مثلا رکورددار دوره اول (۱۹۲۰ تا ۱۹۷۲) برای همیشه «واسیلی آلکسیف» است که در سال ۱۹۷۲ رکوردزنی کرده است. هر چند در سال‌های بعد، وزنه‌بردارانی توانسته‌اند وزنه‌های سنگین‌تری از او بلند کنند اما او همیشه به عنوان رکورددار این دوره، باقی خواهد ماند.

وضعیت رکورد حسین رضازاده

حالا با توضیح دوره‌های اوزان وزنه‌برداری، راحت‌تر می‌توان وضعیت رکوردزنی‌های رضازاده را بررسی کرد. حسین رضازاده در ۲۵ اوت سال ۲۰۰۴ در مسابقات المپیک آتن، موفق شد وزنه ۲۶۳ کیلوگرمی را در رشته دوضرب بالا ببرد. این اتفاق در دوره چهارم یعنی در بازه سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۸ افتاده است و به همین دلیل این رکورد، از سال ۲۰۱۸ به بعد و برای همیشه به نام رضازاده بایگانی شده است.

سنگین‌ترین وزنه‌های تاریخ را چه کسانی زده‌اند؟

در حال حاضر، لاشا تالاخادزه، وزنه‌بردار فوق سنگین اهل گرجستان، رکورددار دوضرب در جهان است. او در سال ۲۰۲۱ موفق شد در رشته دوضرب، وزنه ۲۶۷ کیلوگرمی را بالای سر ببرد. پیش از آن هم او توانسته بود وزنه ۲۶۴ کیلوگرمی را در سال ۲۰۱۹ بالای سر ببرد و رکورد جهانی به دست آورد.

از سویی دیگر، لئونید تاراننکو، وزنه‌بردار اسطوره‌ای اهل بلاروس نیز نامی مهم در این زمینه است. او در سال ۱۹۸۸ یعنی در دوره دوم، به عنوان ورزشکاری از جماهیر شوروی، موفق شده بود وزنه ۲۶۶ کیلوگرمی را بالای سر ببرد. با تغییر اوزان در سال ۱۹۹۲، رکورد تاراننکو برای همیشه به نامش ثبت شده است.

بنابراین به طور خلاصه می‌توان گفت سنگین‌ترین وزنه‌های تاریخ (ثبت‌شده در مسابقات رسمی) را به ترتیب:

۱- تالاخادزه - سال ۲۰۲۱ - ۲۶۷ کیلوگرم.

۲- تاراننکو - سال ۱۹۸۸ - ۲۶۶ کیلوگرم.

۳- تالاخادزه - سال ۲۰۲۱ - ۲۶۵ کیلوگرم.

۴- تالاخادزه - سال ۲۰۱۹ - ۲۶۴ کیلوگرم.

۵- رضازاده - سال ۲۰۰۴ - ۲۶۳ کیلوگرم

بالای سر برده‌اند.

رکوردهای رضازاده و تاراننکو به دلیل تغییر اوزان، برای همیشه به نام آنها ثبت شده است و آنها رکورددار آن اوزان باقی خواهند ماند.

در این مطلب می‌توانید فهرست سنگین‌ترین وزنه‌ها (هم در مسابقات رسمی و هم در مسابقات غیررسمی) را مرور کنید.

رضازاده و رکورد المپیک

زمانی که رضازاده در سال ۲۰۰۴، قهرمان المپیک شد، سنگین‌ترین وزنه تاریخ وزنه‌برداری «المپیک» تا آن زمان را بالای سر برده بود. این رکورد بالاخره در المپیک سال ۲۰۲۱ در توکیو شکسته شد؛ تالاخادزه وزنه ۲۶۵ کیلوگرمی را در این مسابقات بالای سر برد.

این مساله از این جهت مهم است که گاهی در رسانه‌ها و محافل ورزشی، عبارت سریع‌ترین یا قوی‌ترین فرد جهان را به قهرمان المپیک در رشته‌های وزنه‌برداری فوق‌سنگین و دوی صدمتر می‌دهند و مبنای آنها مسابقات جهانی نیست. اگر این فرض را در نظر بگیریم، رضازاده از سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۲۱ میلادی، قوی‌ترین فرد جهان بوده است.

مهدی رستم‌پور،‌ روزنامه‌نگار ورزشی نیز در پستی تلگرامی در سال ۲۰۱۹، درباره رکورد رضازاده و تاراننکو، توضیح داده است. او می‌نویسد:

«برخلاف ادعای طرح شده در صداوسیما، لاشا تالاخادزه (گرجستان) رکورد رضازاده را نشکسته. از سال ۲۰۱۸ با تغییر اوزان وزنه برداری، رکوردهای سابق بایگانی شد و IWF برای اوزان جدید، حدنصاب‌های فرضی را به عنوان رکوردهای استاندارد در نظر گرفت که تالاخادزده بلافاصله همه را جابجا کرد و سپس به سرعت رکوردهای جدید خودش را هم ترقی داد. جمعاً ۱۳ بار طی دو سال!

حتی اگر از این منظر بگوییم که بهترین رکورد سابق را فروریخته باز صحیح نیست. چون «بهترین رکورد دوضرب سابق» در اختیار رضازاده نبود. بلکه با ۲۶۶ کیلو به لئونید تاراننکو از شوروی تعلق دارد که سال ۱۹۸۸ در کانبرا ثبت شده و همچنان بهترین حدنصاب تاریخ است.»

توجه کنیم که این نوشته آقای رستم‌پور، قدیمی است و دو سال پس از نوشته‌شدن آن، تالاخادزه، رکورد تاراننکو را نیز شکست؛ مساله‌ای که درباره این نوشته فکت‌نامه نیز وجود دارد و ممکن است در آینده، رتبه‌ها و رکوردهای جدیدی ثبت شود.

یک پست اینستاگرامی که به تازگی منتشر شده می‌گوید حسین رضازاده، قهرمان سابق وزنه‌برداری، هیچ‌گاه رکورددار جهان نبوده و سنگین‌ترین وزنه تاریخ را یک وزنه‌بردار اهل اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۸ بالای سر برده است.

رکورد رضازاده، مربوط به المپیک سال ۲۰۰۴ در یونان است. او توانست در رشته دوضرب، وزنه ۲۶۳ کیلوگرمی را بالای سر ببرد. به دلیل تغییر اوزان وزنه‌برداری در سال ۲۰۱۸، این رکورد تا همیشه به نام رضازاده ثبت می‌شود.

لاشا تالاخادزه در حال حاضر، رکورددار وزنه‌برداری دوضرب در رشته فوق سنگین است. او در سال ۲۰۱۹ رکورد جدیدی به جا گذاشت و در سال ۲۰۲۱ هم در مسابقات المپیک و هم در مسابقات جهانی، مدال طلا گرفت و رکورد زد. او در این سال موفق شد وزنه ۲۶۷ کیلوگرمی را بالای سر ببرد.

از سویی دیگر، لئونید تاراننکو، وزنه‌بردار اهل بلاروس نیز نامی مهم در این زمینه است. او در سال ۱۹۸۸، به عنوان ورزشکاری از جماهیر شوروی، موفق شده بود وزنه ۲۶۶ کیلوگرمی را بالای سر ببرد. با تغییر اوزان در سال ۱۹۹۲، رکورد تاراننکو نیز برای همیشه به نامش ثبت شده است.

بنابراین دو نفر در تاریخ، بالاتر از رضازاده وزنه‌های سنگین‌تری را برداشته‌اند هر چند رضازاده در دسته بالای ۱۰۵ کیلوگرم همواره رکورددار باقی خواهد ماند.

او همچنین تا سال ۲۰۲۱، رکورددار المپیک بود. تالاخادزه در سال ۲۰۲۱ در المپیک توکیو، موفق شد رکورد رضازاده را با زدن وزنه‌ای ۲۶۵ کیلوگرمی به نام خود ثبت کند.

با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعایی که درباره رکوردزنی رضازاده مطرح شده نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.