ادعای گمراه‌کننده درباره زاغه‌نشینی در پاریس

در شبکه‌های اجتماعی هرچند وقت یکبار، تصویری منتشر می‌شود که ادعا دارد یک محله زاغه‌نشین در پاریس است.

سابقه پخش تصاویر از این محله  فقط مربوط به شبکه‌های اجتماعی نیست و در مطبوعات و رسانه‌ها هم تکرار شده‌است. در ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ ایرنا این تصویر را به نقل از خبرگزاری فرانس‌پرس AFP منتشر کرده‌است:

با جستجوی معکوس تصویر در موتورهای جستجو گوگل، بینگ و یاندکس و همین‌طور جستجوی واژه‌های «زاغه‌نشینی در پاریس» و «Paris Slum» تعداد زیادی خبر و تصاویر در شبکه‌های اجتماعی و مطبوعات و رسانه‌ها با تصاویر مشابه دیده می‌شود (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳).

محله زاغه‌نشین پاریس کجاست؟

وجه مشترک بیشتر تصاویری که با عنوان زاغه‌نشینی در پاریس منتشر شده، وجود دو خط آهن از رده خارج است که اطراف و روی آن، این زاغه‌ها ساخته شده‌است.

در شهر پاریس در قرن نوزدهم خطوط قطار شهری (با اهدافی نظامی) با نام «کمربند کوچک» ساخته شده که حدود یک قرن است از رده خارج شده‌است.

بخش‌هایی از این خط آهن شهری متروک، هنوز وجود دارد و می‌توان آن را در تصاویر ماهواره‌ای هم مشاهده کرد.

سال ۲۰۱۹ در فیس‌بوک ادعای جعلی در مورد «زاغه‌نشینی در لوس‌آنجلس» با تصاویر این نقطه منتشر شد. در آن زمان بخش درستی‌سنجی خبرگزاری فرانس‌پرس، محل دقیق این تصویر را روی نرم‌افزار Google Street View منتشر کرد (طول جغرافیایی: 48.8982771 درجه شمالی، عرض جغرافیایی: 2.3529001 درجه شرقی).

در تصویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی موارد زیر وجود دارد که به راحتی می‌توان در لینک نرم‌افزار Google Street View آنها را مشاهده کرد:

1. ساختمان سفید رنگ با نمای شیشه‌کاری‌شده با ورودی و پلکان برجسته
2. ساختمان کرم‌رنگ با پنجره‌ها یا تراس‌های قهوه‌ای رنگ
3. برج‌های بلند سفید در طرف دیگر تقاطع (دوردست)

کمپ زاغه‌نشینان پاریس کی برپا شده‌است؟

اگر تصاویر جستجوی معکوس تصویر گوگل را دنبال کنیم به خبری می‌رسیم که در تاریخ ۲۷ آذر ۱۳۹۴ (۱۸ دسامبر ۲۰۱۵) در وب‌سایت روزنامه دیلی میل منتشر شده و ضمن توصیف محله زاغه‌نشین پاریس، این تصویر در آن درج شده‌است. منبع تصاویر، خبرگزاری آسوشیتدپرس است. عکاس Jacques Brinon در همان روز ۹ صبح، تصاویر را گرفته و چند ساعت بعد روی سایت AP بارگذاری کرده‌است.

خبرگزاری تسنیم، این خبر را ۲ روز بعد منتشر کرد. حدود ۴۰ روز بعد، خبرگزاری رویترز از آغاز عملیات پلیس برای اخراج زاغه‌نشینان از این منطقه خبر داده و چند روز بعد هم خبرگزاری بی‌بی‌سی درباره این عملیات گزارش تهیه کرده‌است.

فکت‌نامه تصاویر ماهواره‌ای از گذشته این مکان را بررسی کرده‌است. همان طور که در آخرین تصویر گوگل مپ از این نقطه پاریس، در مرداد ۱۳۹۹ (آگوست ۲۰۲۰) دیده می‌شود، زاغه‌ای دیده نمی‌شود.

اما اگر در زمان به عقب برگردیم، در مرداد سال ۱۳۹۶ (آگوست ۲۰۱۷) می‌توانیم بقایای این کمپ زاغه‌نشینی را ببینیم:

لازم به ذکر است که با رفتن به عقب، در آگوست سال ۲۰۱۶ باز هم تصاویر نشانی از زاغه‌نشینی ندارد. علت این تفاوت تاریخ (در حالی که می‌دانیم در دسامبر ۲۰۱۵ این زاغه‌ها وجود داشته) زمان طولانی تا به‌روزرسانی نقشه گوگل براساس تصاویر ماهواره‌ای است.

زاغه‌نشینان پاریس چه کسانی هستند؟

خبرها حکایت از آن دارد که این افراد گروهی بی‌خانمان یا مهاجر فقیر نیستند که در گوشه‌ای از پاریس کمپ زاغه‌نشینی برپا کرده‌اند، بلکه اینها افرادی از «کولی»‌ها هستند که در «نزاکت سیاسی» (Political Correctness) به آنها Roma گفته می‌شود.

مردمان کولی یا رومایی، حدود ۱۵ میلیون نفر هستند که در سرزمین‌هایی از پاکستان تا ایالات متحده گسترده شده‌اند. آنها ریشه در هند قرون وسطی دارند. مردمان کولی پرچم مستقل دارند و در دهه ۱۹۵۰ یکی از پادشاهان آنها (King of Gypsies) پیشنهاد داد که سازمان ملل آنها را به عنوان یک ملت مستقل بپذیرند (کشور Romanistan) که این موضوع رد شد.

هرچند می‌دانیم در طول تاریخ «مردمان کولی / رومایی» تحت ستم سازمان‌یافته و نژادپرستانه قرار داشته‌اند اما ذکر نکردن اینکه این افراد زاغه‌نشین در پاریس، یک قبیله ۳۰۰ نفره از مردمان کولی هستند، گمراه‌کننده است. زیرا این نوع سبک زندگی صرفا ناشی از فقر، سیاست‌های کشورهای غربی یا آنچه به قول نویسنده توییت ابتدایی، «اصغر فرهادی و نوید محمدزاده از حاشیه‌نشینان و زاغه‌نشینان ایرانی در سینمایشان نشان داده‌اند» و … نیست. به‌نوعی مردمان کولی تاحدودی خودخواسته به این سبک زندگی تن می‌دهند.

دولت فرانسه سال‌هاست که با معضلات مردم کولی دست در گریبان است (لینک۱، لینک۲، لینک۳، لینک۴).

در شبکه‌های اجتماعی هرچند وقت یکبار، تصویری منتشر می‌شود که ادعا دارد یک محله زاغه‌نشین در پاریس است. سابقه پخش تصاویر از این محله فقط مربوط به شبکه‌های اجتماعی نیست و تصاویر حدود ۶، ۷ سال پیش هم در مطبوعات و رسانه‌های ایرانی ازجمله ایرنا و تسنیم هم منتشر شده‌است.

فکت‌نامه محل تصویر را از روی مشخصات مکان‌های مشاهده در تصویر شناسایی کرد که نشان می‌داد آنجا بخشی از یک راه‌آهن متروک شهری قرن نوزدهمی در بخش شمالی مرکز پاریس است. در این مکان بنا به روایات خبری رسانه‌های معتبر، چندماهی در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ گروهی از «مردمان کولی» (Roma People) ساکن بودند و سپس پلیس آنها را از آن مکان بیرون کرد. تصاویر ماهواره‌ای هم این موضوع را تایید می کند.

هرچند می‌دانیم در طول تاریخ «مردمان کولی یا رومایی» تحت ستم سازمان‌یافته و نژادپرستانه قرار داشته‌اند اما ذکر نکردن اینکه این افراد زاغه‌نشین در پاریس، یک قبیله ۳۰۰ نفره از مردمان کولی یا رومایی هستند، گمراه‌کننده است.

زیرا این نوع سبک زندگی صرفا ناشی از فقر، سیاست‌های کشورهای غربی یا آنچه به قول نویسنده توییت ابتدایی، «اصغر فرهادی و نوید محمدزاده از حاشیه‌نشینان و زاغه‌نشینان ایرانی در سینمایشان نشان داده‌اند» و … نیست. دولت فرانسه سال‌هاست که با معضلات مردم رومایی دست در گریبان است.

با توجه به اینکه تصویر، نه یک محله زاغه‌نشین فقیر بلکه تصویر یک اسکان موقت «مردمان کولی/رومایی» است و چیزی درباره فقر در فرانسه نشان نمی‌دهد بنابراین ادعای «زاغه‌نشینی در پاریس» بر مبنای تصاویر این منطقه (که سال ۲۰۱۶ هم جمع‌آوری شده) گمراه‌کننده است.