رتبه شانزدهم ایران در تعداد تلفات جاده‌ای در دنیا

بابک محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر روز ۲۳ اسفند ۱۴۰۱ در رزمایش بزرگ ترافیکی و خدمات ایمنی سفر نوروز ۱۴۰۲ در دانشگاه علوم انتظامی امام حسن مجتبی (ع) مدعی شد: «ایران جزو ۳۰ کشور اول در حوادث جاده‌ای است.» او در این رزمایش خطای انسانی را دلیل اصلی حوادث رانندگی در ایران معرفی کرد.

برآورد سازمان بهداشت جهانی از تلفات جاده‌ای در دنیا

سازمان بهداشت جهانی در گزارشی از تصادفات رانندگی در کشورهای مختلف جهان که در سال ۲۰۱۸ منتشر کرده، آفریقا را پرخطرترین منطقه دنیا برای رانندگی با بیشترین تلفات جاده‌ای معرفی کرده است. همانطور که در نمودار پایین روشن است بعد از آفریقا، جنوب شرق آسیا و منطقه شرق مدیترانه شامل خاورمیانه، بیشترین تلفات جاده‌ای را دارند:

نگاهی به پروفایل تک تک کشورهایی که وضعیت تصادفات آن‌ها توسط سازمان بهداشت جهانی مورد بررسی قرار گرفته، نشان می‌دهد ۶۲ کشور دنیا، به نسبت جمعیت، بیشتر از ایران ، تلفات جاده‌ای داشته‌اند.

جدول زیر نشان می‌دهد که به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، چند نفر در سال در این کشورها در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست داده و در مجموع سالانه چند کشته می‌دهند:

اگر معیار جمعیت را در نظر نگیریم، ایران پانزدهمین کشور دنیا با بیشترین تلفات جاده‌ای است. ۱۵ کشور اول دنیا با بیشترین مرگ و میر جاده‌ای به این شرح است:

بررسی‌های موسسه Global Road Safety Facility مستند به آمار و گزارش‌های بانک جهانی، نشان می‌دهد که ایران در رتبه ۱۶ دنیا (کشورهای بررسی شده) با بیشترین آمار معلولیت ناشی از تصادفات رانندگی قرار دارد. برآورد این موسسه نشان می‌دهد که به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در ایران ۱.۴۳۶ نفر سالانه بر اثر حوادث جاده‌ای، دچار نوعی معلولیت می‌شوند.

جدول زیر، وضعیت ۱۶ کشور اول دنیا با بیشترین تعداد معلولیت ناشی از تصادف به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت را نشان می‌دهد:

ررسی‌های موسسه Global Road Safety Facility نشان می‌دهد که ایران سیزدهمین کشور دنیا با بیشترین تعداد مجروحان تصادفات رانندگی (صدمات جدی) در سال قرار دارد. جدول زیر ۱۳ کشور اول دنیا با بیشترین تعداد مجروحان تصادفات رانندگی (صدمه جدی) در سال را نشان می‌دهد (در این گزارش شاخص جمعیت لحاظ نشده و کل افراد صدمه دیده را نشان می‌دهد):

خسارت ناشی از تصادفات جاده‌ای به نسبت تولید ناخالص داخلی، بیانگر حجم و ارزش خسارتی است که هر کشور بر‌اثر تصادفات می‌پردازد. بررسی‌های موسسه Global Road Safety Facility نشان می‌دهد که ایران در رتبه ۵۸ دنیا با بیشترین خسارت ناشی از تصادفات با احتساب تولید ناخالص داخلی قرار دارد. برآورد بانک جهانی نشان می‌دهد که خسارت تصادفات رانندگی در ایران سالانه برابر با ۶.۹ درصد تولید ناخالص داخلی ایران است. تقریبا تمام کشورهای آفریقایی و تعدادی از کشورهای آسیایی و آمریکای جنوبی، سالانه خسارت بیشتری به نسبت تولید ناخالص داخلی خود از تصادفات می‌بینند.

بابک محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر مدعی است: «ایران جزو ۳۰ کشور اول در حوادث جاده‌ای است.» بررسی های فکت نامه مستند به آمار سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد که از نظر تعداد تلفات جاده ای ایران در رتبه ۱۶ دنیا قرار دارد اما از نظر نرخ مرگ و میر به نسبت جمعیت در رتبه ۶۳ قرار دارد.

ما در گزارش‌های بین‌المللی تعداد کل تصادفات را نیافتیم که به نظر چندان نیز اهمیت ندارد، چرا‌که آمار تلفات، معلولیت‌ها، صدمات جدی و خسارت مادی تصادفات مورد بررسی قرار گرفته که برای ارزیابی آثار تصادفات کلیدی هستند. مجموع بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگرچه ایران در میان کشورهایی که خسارات سنگینی بابت تصادفات جاده‌ای می‌پردازد ولی هنوز به نسبت جمعیت در میان پنجاه کشور اول دنیا با بیشترین تلفات جاده‌ای و بیشترین خسارت مادی (در قیاس با تولید ناخالص داخلی) قرار ندارد. اما اگر وضعیت تصادفات را بر اساس تعداد کل تلفات، معلولیت‌ها و صدمات جدی بدون در نظر گرفتن شاخص جمعیت مورد بررسی قرار دهیم ایران جزو ۱۶ کشور اول دنیاست و روشن نیست آقای بابک محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر، بر چه اساس ایران را جزو ۳۰ کشور اول در حوادث جاده‌ای معرفی کرده است.

بنابراین از آنجا که با در نظر گرفتن شاخص جمعیت، ایران در تلفات و خسارات تصادفات جاده‌ای در رتبه ۶۳ و ۵۸ و بدون شاخص جمعیت در رتبه ۱۶ قرار می گیرد به ادعای آقای بابک محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر مبنی بر اینکه: «ایران جزو ۳۰ کشور اول در حوادث جاده‌ای است»، نشان «نیمه درست» می‌دهد.