مطبوعات و رسانهها
نشریات چاپی و آنلاین
عکسهایی که رسانههای ایران به عنوان «رزمایش در کرج» منتشر کردند.
نادرست
چهارم اسفند ۱۴۰۱، در ساعات پایانی شب، گزارشهایی از شنیدهشدن صدای انفجار و شلیک در کرج منتشر شد. پس از آن، یک ویدئو از کرج منتشر شد که به نظر میرسید در آن یک سامانه پدافند در حال شلیک به آسمان است.
پیام دریافتی، حدود ساعت ۲۳ پنجشنبه: 'در #کرج منطقه حصار چند صدای انفجار پیدرپی شنیده شد و بعد شروع کردن به هوایی زدن. انگار داشتند پهپاد ردیابی میکردند و میزدند.'
— Vahid Online (@Vahid) February 23, 2023
حدود یک ساعت بعد شهروند دیگری این ویدیوها رو فرستاد: 'شلیک ضدهوایی امشب کرج' pic.twitter.com/UL6jVDngIX
منابع خبری نزدیک به سپاه پاسداران، مانند کانال تلگرامی سپاه، این شلیکها را «یک مانور روتین» و مربوط به آموزش نیروهای بسیج نزدیکی کرج اعلام کردند.
منابع خبری مانند مهر، تسنیم، ایرنا و اصلاحات نیوز به نقل از «کانال خبری سپاه پاسداران» اعلام کردند این شلیکها «مانور به منظور آمادگی هرچه بیشتر نیروهای افندی و پدافندی نظامی در پادگانی نزدیک کرج» بوده است.
اما آنها این خبر را به همراه عکسهایی منتشر کردند که آرشیوی بودند و ارتباطی با مانور و تیراندازیهای پنجشنبه نداشتند.
عکسهایی که این سایتها از آن استفاده کردند مربوط به ۱۰ دی ۱۴۰۱ و «رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱» است که در تنگه هرمز برگزار شد.
ایرنا در خبر اخیر خود، به آرشیوی بودن عکسها اشارهای نکرده است.
اصلاحات نیوز حتی در توضیح این عکس قدیمی نوشته که مربوط به مانور در کرج است.
مهر هم عکس قدیمی خود را (مربوط به دی ۱۴۰۱) با این توضیح منتشر کرده است: «کرج- مانور نظامی و رزم شبانه در یکی از پادگانهای اطراف شهر کرج عامل شنیده شدن صدای انفجار بود.»
خبرگزاری تسنیم هم برای خبر مربوط به این سوژه از یک عکس آرشیوی مربوط به همین عملیات (ذوالفقار ۱۴۰۱) استفاده کرده است.
در شرایطی که درباره یک رویداد خبری شبیه به این، ابهام وجود دارد، استفاده از عکسهای قدیمی و آرشیوی میتواند بسیاری را به این اشتباه بیندازد که عکسها مربوط به همان رویداد است. اشاره به قدیمیبودن عکسها در این موارد لازم است. برخی از سایتها نه تنها به آرشیویبودن عکسها اشاره نکردهاند بلکه این عکسها را با توضیح نادرست منتشر کردهاند.
سایتهای خبری مانند مهر، تسنیم، ایرنا و اصلاحات نیوز برای خبری که مربوط به شلیکها در کرج است، از عکسهای یک مانور مربوط به دی ۱۴۰۱ در تنگه هرمز استفاده کردهاند. استفاده از عکسهای آرشیوی برای چنین موضوعی، نادرست است زیرا این تصور را به وجود میآورد که عکسها مربوط به مانوری در کرج است.