برو به محتوای اصلی
  • فکت‌نامه چیست؟
  • روش کار ما
English
پادکست
جستجو
خانهفکت‌خانهدرستی‌سنجی
مطبوعات و رسانه‌ها

مطبوعات و رسانه‌ها

نشریات چاپی و آنلاین

در ترکیه نوزادانی با دُم، یک دست و یک چشم متولد شده‌اند و دلیل آن واکسن فایزر است.

درستی‌سنجی

زمان خواندن: ۳ دقیقه

شاخ‌دار

ادعای شاخ‌دار تولد نوزادانی با دُم در ترکیه

اگر وقت ندارید …

  • خبری که در سایت‌های همشهری آنلاین، مشرق‌نیوز و نورنیوز منتشر شده و ادعا می‌کند نوزادانی در ترکیه با دم به دنیا آمده‌اند و می‌گوید دلیل آن تزریق واکسن فایزر بوده، نادرست است.
  • استناد این سایت‌ها به ویدئویی است که سال ۲۰۲۱ منتشر شده و فاتح اربکان، رهبر حزب رفاه نوین ترکیه با نشان دادن سه عکس ادعاهایی را مطرح می‌کند.
  • عکس‌ها به ترتیب مربوط به سال‌های ۲۰۰۹، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶ است و ارتباطی با ترکیه، واکسن کرونا و فایزر ندارد. عکسی که در آن کودکی با دُم دیده می‌شود واقعی نیست و با فتوشاپ ساخته شده است.

فکت‌نامه به این ادعا نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

این روزها خبری با عنوان «تولد نوزادانی با دُم یا یک دست یا یک چشم در ترکیه» در سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود که با یک ویدئو همراه است. این خبر ادعا می‌کند یک مسئول وزارت بهداشت ترکیه گفته تولد چنین کودکانی، از عوارض واکسن فایزر است.

خبر کجا منتشر شده؟

سایت همشهری آنلاین، کانال تلگرامی نور نیوز (که برخی رسانه‌ها آن را به شورای عالی امنیت ملی ایران نزدیک می‌دانند) و سایت مشرق نیوز، از جمله رسانه‌هایی هستند که این خبر را منتشر کرده‌اند.

مشرق‌نیوز البته کمی بعد از انتشار این خبر، آن را از سایت خود برداشت اما آثار آن را هنوز می‌توان در بخش ذخیره گوگل دید.

ماجرا چیست؟

خبری که در این سایت‌ها منتشر شده، بر اساس ویدئویی مربوط به فاتح اربکان است. فاتح اربکان، موسس و رهبر «حزب رفاه نوین» ترکیه و فرزند نجم‌الدین اربکان، نخست‌وزیر پیشین ترکیه است. او برخلاف ادعای سایت‌هایی که این خبر را منتشر کرده‌اند نه یک مقام بهداشتی است و نه حتی یک مقام رسمی در دولت ترکیه است.

او در این ویدئو سه عکس را نشان می‌دهد که در آنها نوزادانی دُم دارند، موهای زیادی دارند یا چند دست و پا دارند. او ادعا می‌کند این نوزادان پس از آنکه مادرانشان واکسن کرونا تزریق کرده‌اند به دنیا آمده‌اند.

این ویدئو قدیمی است و نشانه‌هایی از انتشار این ویدئو در مهرماه ۱۴۰۰ (اکتبر ۲۰۲۱) دیده می‌شود.

درباره عکس نوزادان چه می‌دانیم؟

رسانه‌های ترکیه در همان سال نسبت به انتشار این عکس‌ها در ویدئوی فاتح اربکان واکنش نشان دادند. به عنوان مثال سایت فکت‌چکینگ تئیت (teyit) این ادعا را بررسی کرده و به آن نشان نادرست داده است.

۱- عکس نوزاد با دُم

یکی از عکس‌ها که در آن نوزادی با دُم دیده می‌شود، یک عکس ساختگی است که با فوتوشاپ درست شده و برای فروش در اینترنت قرار داده شده است. ضمن اینکه زمان انتشار آن مربوط به سال ۲۰۰۹ است و ارتباطی با واکسیناسیون کرونا و واکسن فایزر ندارد.

۲- عکس نوزاد مودار

عکس دیگری که فاتح اربکان نشان می‌دهد نیز مربوط به نوزادی است که با سندرمی موسوم به «گرگینه» متولد شده؛ سندروم نوزادانی که در هنگام تولد موهای زیادی روی بدن خود دارند. این عکس مربوط به کشور هندوستان بوده و از نوزادی است که در سال ۲۰۱۳ به دنیا آمده است.

۳- عکس نوزاد با چهار دست

عکس دیگری که اربکان نشان می‌دهد نیز مربوط به تولد دو نوزاد در سال ۲۰۱۶ است. دوقلوهایی که در هند به دنیا آمده‌اند و سرها، دست‌ها و پاهای جدا دارند اما از ناحیه شکم به هم وصل بوده‌اند. این عکس نیز ارتباطی با واکسن کرونا و فایزر ندارد. آنچه اربکان در کنفرانس خبری نشان می‌دهد، عکسی است که قسمت پایین آن (سر نوزاد دوم) دیده نمی‌شود و آنچه در عکس وجود دارد چهار دست و چهار پا و یک سر است.

بارداری و واکسن کرونا

علاوه بر این، گزارش یا پژوهشی وجود ندارد که به لحاظ علمی ثابت کند که تزریق واکسن کرونا، باعث ایجاد اختلال در نوزادان می‌شود. سازمان بهداشت جهانی به مادران توصیه می‌کند در هنگام بارداری واکسن کرونا تزریق کنند زیرا بیشتر در معرض ابتلا هستند.

ضمن اینکه همان‌طور که پیشتر توضیح دادیم، برخلاف آنچه سایت‌های فارسی‌زبان نوشته‌اند، فردی که این ادعاها را مطرح می‌کند، یک مقام وزارت بهداشت ترکیه نیست. او یک سیاستمدار است که این ادعاها را با نشان دادن چند عکس مطرح کرده است.

جمع‌بندی

سایت‌های خبری چون مشرق‌نیوز، همشهری آنلاین و نورنیوز ادعا کردند نوزادانی در ترکیه با دُم و چند دست و پا به دنیا آمده‌اند. آنها ویدئویی را از فردی منتشر کرده‌اند و می‌گویند او یک مقام وزارت بهداشت ترکیه است و عکس‌هایی که نشان می‌دهد مربوط به نوزادانی است که مادران آنها واکسن فایزر تزریق کرده‌اند.

این ویدئو قدیمی است و نشانه‌هایی از آن در مهرماه ۱۴۰۰ دیده می‌شود. فردی که در ویدئوست، نه یک مقام وزارت بهداشت که فاتح اربکان، رئیس حزب رفاه نوین ترکیه است. هر سه عکسی که او به آنها استناد می‌کند، ارتباطی با واکسن کرونا یا سال‌های اخیر ندارد. یک عکس فتوشاپی است، دیگری مربوط به نوزادی است که در سال ۲۰۱۳ و با موی زیاد به دنیا آمده و سومی مربوط به سال ۲۰۱۶ و دوقلوهایی است که به هم چسبیده‌اند.

گزارش‌های معتبر علمی تاکید می‌کند واکسن کرونا برای نوزادان خطری ایجاد نمی‌کند.

فکت‌نامه به ادعای سایت‌های خبری مبنی بر تولد نوزادانی با دُم بر اثر تزریق واکسن فایزر در ترکیه نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

شاخ‌دار

گفته یا آمار، به قدری نادرست و مضحک است که حتی مرغ پخته هم به خنده می‌افتد!

درباره نشان‌های میرزاروش کار ما
پرش به فهرست

فکت‌نامه

فکت‌نامه اولین سایت درستی‌سنجی (فکت‌چکینگ) سیاسی درباره ایران است.

درباره ما

  • فکت‌نامه چیست؟
  • روش کار ما
  • نشان‌های میرزا
  • تیم ما

پروژه‌ای از

حریم خصوصی

این وبسایت تحت پروانه کریتیو کامنز اختیار-غیرتجاری اشتراک همانند 4.0 بین المللی است.