ویدیوی تعرض ماموران نیروی انتظامی به دختر جوان ساختگی نیست.

خبرگزاری فارس در ساعت ۱۶:۴۸ روز ۲۲ مهر ۱۴۰۱ با انتشار گزارشی به نام «تلاش جدید بی‌بی‌سی برای ادامه‌دار کردن اغتشاشات» و به نقل از یک مقام پلیس مدعی شده که ماجرای تعرض ماموران به زن جوان ساختگی است:‌

«در همین رابطه یک مقام پلیس در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با مضحک خواندن ادعای بی‌بی‌سی گفت: تعرض به دختر جوان ساخته و پرداخته امپراطوری دروغ برای دامن زدن به اغتشاشات است.»

این مقام پلیس که نامش اعلام نشده، صحنه تعرض را اینگونه شرح می‌دهد:

«همانطور که در فیلم مشخص است مأمور ما در آن صحنه تلاش می‌کند فرد اغتشاشگر را بازداشت کند و او را سوار موتور کند که به دلیل مناسب نبودن وسیله نقلیه، با دخالت فرمانده میدان از بازداشت این فرد صرف‌نظر می‌شود.»

این گزارش در حالی منتشر شد که ۴۰ دقیقه پیش از آن، مرکز اطلاع رسانی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ هم در بیانیه‌ای به فیلم منتشر شده از تعرض ماموران نیروی انتظامی واکنش نشان داده و از آن به عنوان «دروغ‌پردازی‌های شبکه های معاند» با استفاده از «تاکتیک‌های عملیات روانی و سیاه‌نمایی برای تشویش اذهان عمومی» نام برده بود.

در بیانیه فرماندهی نیروی انتظامی همچنین ادعا شده که:

«کلیپ منتشر شده در شبکه‌های معاند پیرامون عملکرد ماموران پلیس در دستگیری خانمی است که از محرکان اغتشاشات در میدان آرژانتین بوده است.»

اما واقعیت چیست؟ آیا فیلم منتشر شده از تعرض ماموران نیروی انتظامی به زن جوان ساختگی است؟ آیا محتوای فیلم توسط رسانه‌ها‌ یا شبکه‌های اجتماعی دست‌کاری شده؟‌ آیا تعرض ماموران نیروی انتظامی به معترضان در ایران سابقه داشته؟ اینها پرسش‌هایی است که قصد داریم در این مطلب به آنها پاسخ دهیم.

ویدیوی تعرض در رسانه‌ها:

عصر پنج‌شنبه ۲۱ مهر ویدیویی از رفتار ماموران نیروی انتظامی با یک زن جوان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که واکنش‌های بسیاری از کاربران شبکه‌های مجازی را برانگیخت.

بی‌بی‌سی فارسی یکی از رسانه‌هایی که به انتشار و بررسی این ویدیو پرداخت بود.

«ویدیوی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، تعرض نیروهای امنیتی به یک زن جوان و رفتار تحقیرآمیز فیزیکی نسبت به او را نشان می‌دهد.فردی که این ویدیو را ثبت می‌کند از دیدن این صحنه شوکه شده است و در حالی که زن جوان از کادر ویدیو بیرون رفته به خنده ماموران اشاره می‌کند.»

در تصویری که بی‌بی‌سی پخش کرد قسمتی از فیلم که صحنه تعرض مامور نیروی انتظامی را در بردارد آهسته شده است. به نظر می‌رسد دلیل این تغییر سرعت نمایش، تاکید بر روی اتفاقی است که در برای زن جوان رخ داده.

محل فیلم‌برداری و دستگیری زن جوان:

کسی که فیلم را ضبط کرده هم به زمان و مکان آن اشاره نمی‌کند. در بیانیه فرماندهی نیروی انتظامی از زن جوان با عنوان «از محرکان اغتشاشات در میدان آرژانتین» یاد شده است. ما تا این لحظه نشانه‌ای از این که این زن جوان «محرک اغتشاشات» در حوالی میدان آرژانتین باشد پیدا نکرده‌ایم.

آیا ادعای تعرض در این فیلم ساخته و پرداخته رسانه‌هاست؟

خیر. خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام پلیس ادعا کرده بود که «تعرض به دختر جوان ساخته و پرداخته امپراتوری دروغ برای دامن زدن به اغتشاشات است.» مشابه همین ادعا را فرماندهی نیروی انتظامی هم در بیانیه خود طرح کرده و تعرض ماموران نیروی انتظامی را به دروغ‌پردازی‌های شبکه‌های معاند ربط داده است.

ما نمی‌دانیم منظور پلیس ناشناسی که در گفتگو با فارس تعرض به دختر جوان را ساختگی دانسته چیست. به همین خاطر علاوه بر اصالت فیلم، محتوای فیلم را یک بار کامل مرور خواهیم کرد.

نسخه‌های یکسان

ما احتمال ساختگی بودن فیلمی که بی‌بی‌سی فارسی منتشر کرده را بررسی کردیم. این فیلم را با نسخه‌ی دیگر آن که بدون لوگوی BBC در شبکه‌های اجتماعی موجود است ثانیه به ثانیه مقایسه کردیم و هیچ اثری از دخل و تصرف به قصد تغییر محتوا در این فیلم نیافتیم. به عبارتی با قاطعیت می‌توانیم بگوییم نسخه‌‌ای که بی‌بی‌سی فارسی با تصاویر اسلوموشن پخش کرده هیچ تفاوتی با همان نسخه‌ای اصلی که در شبکه‌های مجازی هم دست به دست می‌شود نداشته و ساختگی نیست.

گروهی مدعی شده بودند که تغییر سرعت نمایش برخی از صحنه‌ها در فیلم باعث شده تا مخاطب فریب بخورد. ادعای آنها نه تعرض، بلکه تلاش مامور نیروی انتظامی برای مرتب کردن لباس زن معترض است که در بررسی محتوای این فیلم به این ادعا خواهیم پرداخت.

محتوای فیلم:

با توجه به این که هیچ اثری از ساختگی بودن فیلم نیافتیم، این احتمال را دادیم که منظور از پلیس دستکاری در روایت ماجرای تعرض، برزگ‌نمایی یا سیاه‌نمایی است. برای بررسی این احتمال یک بار محتوای فیلم را مرور می‌کنیم:

زنی جوان توسط دو مامور نیروی انتظامی در حالی که گردنش را گرفته‌اند به سوی یک موتور نیروی انتظامی کشیده می‌شود. ده‌ها موتور سواری نیروی انتظامی زن جوان را احاطه‌کرده‌اند و شال سفیدی دور گردنشز دیده می‌شود.
ثانیه ۰۰:۰۷

چند ثانیه بعد در حالی که روسری زن جوان در مقابل بدنش قرار گرفته، یکی از ماموران نیروی انتظامی اقدام به لمس بدن زن می‌کند.

ثانیه ۰۰:۱۰

در تصاویر بعدی جهش ناگهانی دختر به سمت جلو که حاکی از ترس و به وضوح واکنش ناخودآگاه نسبت به تماس ناخوشایند به بدنش است دیده می‌شود:‌

ثانیه ۰۰:۱۳

و یک ثانیه بعد زن جوان را می‌بینیم که تلاش می‌کند تا با نشستن بر روی زمین از خود در برابر رفتار ماموران پلیس حفاظت کند.

ثانیه ۰۰:۱۴

از ثانیه ۰۰:۱۵ تا ۰۰:۳۱ زن در کادر تصویر دیده نمی‌شود اما کسی که در حال فیلمبرداری است در ثانیه ۰۰:۲۱ صحنه را چنین روایت می‌کند:

«… موهاشو داره می‌کنه»

در ادامه ویدیو به نظر می‌رسد با ورود یکی از درجه‌داران نیروی انتظامی حاضر در محل، ماموران زن را رها می‌کنند و او به سرعت از کادر تصویر خارج می‌شود.

۲ ثانیه پس از خروج دختر از تصویر در ثانیه :۰۰:۴۰ مجددا صدای فیلم‌بردار را می‌شونیم که می‌گوید:

«داره می‌زندش پس، وای چرا می‌زنیش؟!»

و ۲ ثانیه بعدتر یک درجه‌دار نیروی انتظامی از همان زاویه‌ای که زن جوان خارج شده وارد کادر می‌شود، او تنها کسی است که در این لحظه صورتش بدون کلاه و در راستای دوربین است، بقیه آماده حرکت به سمت خروج از تصویر‌اند. در این لحظه کسی که این فیلم را ضبط کرده بعد به خنده‌های یکی از نیروهای انتظامی حاضر در محل اشاره می‌کند. به نظر می‌رسد زن جوان بعد از خروج از جمع ماموران نیروی انتظامی مجددا مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.

ثانیه ۰۰:۴۴

آیا تعرض جنسی به معترضان توسط نیروهای انتظامی امری بی‌سابقه‌ است؟‌

این اولین بار نیست که تصاویری از تعرض ماموران نیروی انتظامی به معترضان به ویژه زنان معترض منتشر می‌شود. در ۳ مهر ۱۴۰۱ نیز ویدیوی دیگری از تعرض آشکار یکی از ماموران نیروی انتظامی به یک زن معترض منتشر شد.

در آن ویدیو مامور نیروی انتظامی به بهانه گرفتن یک زن معترض، یکی از سینه‌های او را برای مدت طولانی نگه داشته و سپس با هل دادن زن جوان، سر او را به لبه جدول کنار خیابان می‌کوباند.

علاوه بر این ویدیو‌ها روایت‌های بسیاری در سال‌های گذشته از قربانیان تعرض توسط نیروهای نظامی و امنیتی در زندان‌ها و بازداشت‌گاه‌ها مطرح شده که عموما به دلیل وقوع جرم در اماکن تحت حفاظت، تصویری از آنها منتشر نشده است.

هفته گذشته ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن نیروهای انتظامی زن جوانی را دستگیر کرده و تلاش داشتند تا او را سوار بر موتور سیکلت کنند. در لحظاتی از این ویدیو یکی از ماموران نیروی انتظامی را می‌بینیم که از پشت سر و زمانی که زن معترض کاملا در اختیار اوست، با دستانش باسن او را فشار می‌دهد. شدت واکنش‌ها و اعتراضات به این رخداد چنان بود که فرماندهی نیروی انتظامی تهران بیانیه داد و مدعی شد این کلیپ حاصل دروغ‌پرذاری شبکه‌های معاند است، خبرگزاری فارس نیز در این میان به نقل از یک مقام پلیس نوشت که ماجرای تعرض ساخته و پرداخته امپراتوری دروغ است. ما به دنبال یافتن واقعیت، نسخه‌های مختلف این فیلم را مورد بازبینی قرار دادیم، اثری از ساختگی بودن تصاویر بدست نیاوردیم، در ادامه آن چه در فیلم رخ می‌دهد را ثانیه به ثانیه بررسی کردیم تا شاید روایت و برداشتی متفاوت با آنچه بی‌بی‌سی در مورد این ویدیو ارائه دهد بدست بیاوریم که این هم نتیجه‌ای نداشت. از همین رو ما در فکت‌نامه به این ادعای پلیس که ماجرای تعرض به زن جوان ساختگی است، نشان نادرست می‌دهیم.