ویدیوی نادرست منتسب به الیزابت دوم، ملکه سابق انگلستان

با مرگ الیزابت دوم ملکه انگلستان، چنان‌که انتظار می‌رفت بازار تولید اخبار جعلی حول او و دوران فرمان‌روایی ۷۰ ساله‌اش داغ شد.

در یکی از ویدیوهایی که در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان و غیرفارسی‌زبان دست به دست‌می‌شود، دو زن را با سروروی طبقه متمول اروپایی اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ با پیراهن و کلاه سفید می‌بینیم که برای کودکانی که به نظر سیاهپوست می‌رسند چیزهایی بر روی زمین می‌ریزد و این کودکان با وضعیت اسفناکی آن را از زیر دست و پا جمع‌ می‌کنند. در شبکه‌های اجتماعی ایران شایع شده که یکی از این زنان ملکه الیزابت دوم است که به این شکل تحقیرآمیز چیزهایی را برای کودکان آفریقایی در یکی از کشورهای مستعمره انگلستان می‌ریزد.

این ویدئو در شبکه‌های اجتماعی سایر کشورها نیز با ادعای مشابه وایرال شده است.

سایت‌های فکت‌چک و رسانه‌های زیادی از جمله Reuters و Oneindia به سراغ این سوژه رفته و نشان دادند که این فیلم ربطی به ملکه الیزابت دوم ندارد.

داستان این فیلم چیست؟

جستجوی معکوس اسکرین‌شات‌هایی از این فیلم ما را به سایت آرشیو کمپانی فیلمسازی برادران لومیر، برادران فرانسوی پیش‌گام در صنعت سینما، می‌رساند.

بر مبنای اطلاعات منتشره در این وبسایت این فیلم بیش از دو دهه پیش از تولد الیزابت دوم در حدود سال ۱۸۹۹ در آنام، یکی از مستعمرات فرانسه در آن زمان گرفته شده است و از این رو هیچ یک از زنان این فیلم نمی‌توانند الیزابت دوم باشند. الیزابت دوم، در آوریل ۱۹۲۶ متولد شد.

بر اساس اطلاعات آرشیو این شرکت فیلم‌سازی، فیلم‌بردار این صحنه شخصی به نام گابریل وییر است. زنان فرانسوی‌ای که در تصویر در حال پاشیدن سکه‌های بسیار کم‌ارزش برای مستعمره‌نشینان خود هستند، مادام دومر و دخترش، همسر و دختر پل دومر، فرماندار کل وقت هندوچین فرانسه هستند. پل دومر بعدها رئیس جمهور فرانسه شد. فیلم در منطقه‌ای به نام آنام در شرق شبه‌جزیزه هندوچین، ویتنام فعلی، گرفته شده.

در نسخه با کیفیت‌تر این فیلم هم می‌توان به وضوح دید که زنان مورد بحث هیچ شباهتی به الیزابت دوم ندارند. از سوی دیگر با دقت در اجزای صورت کودکان هم می‌توان دریافت که آنها آفریقایی نیستند بعلاوه اینکه نوشته‌هایی که بر روی ساختمان پشت این صحنه دیده می‌شود، به زبان چینی است.

در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌ و غیرفارسی‌زبان ویدئویی منتشر شد که ادعا می‌کند ملکه الیزابت دوم را در حال ریختن پول (یا غذا) برای کودکان مستعمره‌نشین آفریقایی نشان می‌دهد.

این ادعا صحت ندارد. فیلم بیش از دو دهه قبل از تولد الیزابت دوم در آنام هندوچین (ویتنام فعلی) گرفته شده.

آنام در آن زمان مستعمره فرانسه بود و این دو زن نیز مادام پل دومر و دخترش، همسر و دختر پل دومر، رئیس جمهور سابق فرانسه هستند. فیلم توسط کمپانی برادران لومیر بین سال‌های ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۰ گرفته شده است.

در نسخه با کیفیت‌تر این فیلم هم می‌توان دید که زنان مورد بحث هیچ شباهتی به الیزابت دوم ندارند. از سوی دیگر با دقت در اجزای صورت کودکان هم می‌توان دریافت که آنها آفریقایی نیستند، بعلاوه اینکه نوشته‌هایی که بر روی ساختمان پشت این صحنه دیده می‌شود، به زبان چینی است.

از این رو فکت‌نامه به ادعای مطرح شده همراه این ویدیو مبنی بر اینکه «ملکه الیزابت دوم را در حال ریختن غذا (یا پول) برای مستعمره نشینان آفریقایی نشان می‌دهد»، نشان شاخ‌دار می‌دهد.