مقایسه گمراه‌کننده خبرگزاری دولت از آمار تماشاگران سینما در ایران

خبرگزاری ایرنا روز ۸ شهریور ۱۴۰۱ در گزارشی با عنوان «وقتی گیشه سینماها در یک سال ۲۲۰ درصد رشد می‌کند»، مدعی شد:

«فروش سینماها در سال اول دولت رئیسی ۲۲۰ درصد رشد کرده است».

در این گزارش آمده: «سینمای ایران در یک سال ابتدایی فعالیت دولت سیزدهم، ۱۷۷ فیلم را در ۵۵۰ هزار سانس در گروه بلند داستانی و گروه هنر و تجربه به روی پرده برده که مبلغ فروش این میزان فیلم، ۳۶۶ میلیارد تومان بوده است. بدین ترتیب، گیشه‌ای که در آخرین سال دولت دوازدهم ۱۷ میلیارد تومان بود، به ۳۶۶ میلیارد تومان رسید و همچنین در آخرین سال دولت دوازدهم، حدود ۹۴۰ هزار نفر به سینماها رفتند که این میزان نیز به ۱۳ میلیون نفر افزایش یافت.»

ایرنا در ادامه آورده: «این راندمان در اولین سال دولت مردمی، نشان از هدف‌گذاری صحیح تیم سینمایی داشت که به عنوان اهداف کوتاه‌مدت و میان‎ مدت به بار نشسته و توانسته بود چرخه اقتصادی سینماها را در سراسر کشور به میزان قابل توجهی رسانده و سینما را از رکود مطلق خارج کند».

آیا فروش سینماها در سال ۱۴۰۱ معادل ۲۲۰ درصد رشد کرده است؟ آیا فروش سینما در سال بعد از کرونا با سال قبل از کرونا، نشان از رشد چشمگیر دارد؟ «فکت‌نامه» در این گزارش فکت‌های مربوط به این موضوع را بررسی می‌کند.

استقبال داخلی از سینمای ایران در شش سال گذشته

برای بررسی آمار فروش سینمای ایران، ابتدا به سراغ سالنامه آماری فروش فیلم و سینمای ایران رفتیم. معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این سالنامه‌ را منتشر می‌کند.

نگاهی به آمار فروش سینمای ایران بین سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ در این سالنامه نشان می‌دهد سینمای ایران سالانه میزبان ۲۲ تا ۲۸ میلیون تماشاگر بوده است.

ولی در دو سال اخیر (۱۳۹۹ و ۱۴۰۰) به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی یا نیمه‌تعطیل بودن سینماها، این استقبال به طور چشمگیری کاهش یافته است.

از سویی دیگر تفاوت فروش سینما بین سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ بیش از آنکه مرتبط با تعداد تماشاگران باشد، به دلیل اختلاف قیمت بلیت سینما در این سال‌ها بوده است. جدول‌های زیر خلاصه اطلاعات آماری تعداد کل تماشاگران، جمع کل فروش، قیمت بلیت سینما و سرانه سینما رفتن ایرانیان را نشان می‌دهد:

آمار سینمای ایران در یکسال اول دولت رئیسی

خبرگزاری ایرنا در این گزارش مجموع فروش سینماهای ایران را در اولین سال دولت رئیسی، ۳۶۶ میلیارد تومان و تعداد کل تماشاگران را ۱۳ میلیون نفر عنوان می‌کند.

این خبرگزاری، بر اساس این اعداد نتیجه گرفته رشد ۲۲۰ درصدی نسبت به سال آخر دولت روحانی وجود داشته است.

مقایسه آمارها نشان می‌دهد این ادعا گمراه‌کننده است زیرا واقعیت مهمی درباره آن گفته نشده است.

ایرنا اعداد سال‌هایی را مبنای این مقایسه قرار داده که در آنها سینما به دلیل شروع کرونا نیمه‌تعطیل بوده است.
از سوی دیگر، مقایسه آمارهای سال ۱۴۰۱ با آمارهای مربوط به سال‌های قبل از کرونا (یعنی سال ۱۳۹۸ و پیش از آن) نه تنها رشدی را نشان نمی‌دهد بلکه کاهش چشمگیر داشته است.

سینمای ایران در سال‌های پیش از کرونا موفق به جذب سالانه ۲۲ تا ۲۸ میلیون نفر تماشاگر بوده است. اندک افزایش کل فروش (۳۶۶) میلیارد تومان در سال اول دولت رئیسی به نسبت کل فروش در سال ۱۳۹۸ (۳۰۰ میلیارد تومان) نیز ناشی از رشد بیش از ۲ تا ۳ برابری قیمت بلیت سینماست. در سال ۱۳۹۸ قیمت بلیت سینما حدود ۱۱ هزار تومان بود این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۲۲ هزار و ۸۷۸ تومان و در سال ۱۴۰۱ به طور متوسط به ۳۵ هزار تومان افزایش یافته است.

مقایسه ۷ ماه اول سال ۱۴۰۰ که سینما در حال نیمه تعطیل بود تنها با دو ماه آبان و آذر که سینماها به طور کامل گشایش یافت، نشان می‌دهد که کرونا چه بلایی سر سینمای ایران آورده بود. مرکز رصد فرهنگی کشور این مقایسه را انجام داده و نمودار زیر را منتشر کرده است:

وضعیت سینمای ایران در سال ۱۴۰۱

بانی فیلم در گزارشی از فروش سینمای ایران در بهار ۱۴۰۱، جمع کل تماشاگران را سه میلیون و ۹۱۳ هزار ۳۳۹ نفر و فروش کل را ۱۲ میلیارد و ۶۸۹ میلیون و ۳۵۹ هزار تومان اعلام کرده است:

گزارش فرارو از فروش سینمای ایران در پنج ماه اول سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که میزان استقبال تماشاگران در دو ماه اول تابستان ۱۴۰۱ به نسبت فصل بهار نه تنها افزایش نداشته، بلکه ریزش داشته است.

براساس گزارش فرارو، میزان کل فروش سینمای ایران در پنج ماه اول سال به رقمی معادل ۲۱۰ میلیارد تومان (معادل دقیق ۲,۱۰۰,۴۸۴,۸۳۸,۹۳۸ ریال) رسید. در این پنج ماه کلا ۶,۵۵۱,۰۹۵ نفر در کل کشور به سینماها رفته‌اند.

خبرگزاری ایرنا در گزارشی مدعی است: «فروش سینماها در سال اول دولت رئیسی ۲۲۰ درصد رشد کرده است». در این گزارش مجموع فروش سینمای ایران در این سال را ۳۶۶ میلیارد تومان و تعداد کل تماشاگران را ۱۳ میلیون نفر اعلام کرده و آن را با آخرین سال دولت روحانی مقایسه کرده است.

بررسی‌های «فکت نامه» نشان می‌دهد که این گزارش گمراه کننده است چراکه:

۱- خبرگزاری ایرنا، وضعیت سینمای ایران را در سال اول دولت رئیسی با آخرین سال دولت روحانی مقایسه کرده که در این سال سینما به دلیل شیوع کرونا نیمه‌تعطیل بوده است.

۲- سینمای ایران در ۴ سال قبل از کرونا سالانه بین ۲۲ تا ۲۸ میلیون مخاطب را جذب کرده، حال آنکه در سال اول دولت رئیسی کل تماشاگران براساس ادعای ایرنا ۱۳ میلیون نفر بوده است.

۳- افزایش فروش سینما به ۳۶۶ میلیارد تومان نیز ناشی از افزایش نرخ تورم و گران شدن بلیت سینماست. در سال ۱۳۹۸ که سینمای ایران حدود ۳۰۰ میلیارد تومان فروش کرده بود، قیمت متوسط بلیت سینما حدود ۱۱ هزار تومان بوده، حال آنکه در سال ۱۴۰۰ متوسط قیمت فروش بلیت سینما ۲۲ هزار و ۸۷۸ تومان و این رقم در سال ۱۴۰۱ به طور متوسط به ۳۵ هزار تومان افزایش یافته است.

۴- فروش سینمای ایران در پنج ماه اول سال ۱۴۰۱ از کاهش تعداد تماشاگران حکایت دارد. در مجموع در ۵ ماه اول سال ۱۴۰۱ حدود ۶ میلیون و ۵۵۰ هزار نفر به سینما رفته‌اند.

بنابراین «فکت‌نامه» به ادعای خبرگزاری ایرنا مبنی بر اینکه «سینمای ایران در یک سال اول دولت رئیسی ۲۲۰ درصد رشد داشته»، نشان «گمراه‌کننده» می‌دهد زیرا واقعیت مهمی درباره این آمار اعلام نشده است.