ویدیوهای نادرست درباره قانونی بودن کشتن زورگیرهای موتورسوار در برزیل

این روزها مجموعه ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری منتشر می‌شود که در آنها تصاویر دلخراشی به چشم می‌خورد؛ خودروهایی که پس از درگیری، در حال زیر گرفتن موتورسوارانند. توضیح این ویدئوها ادعا می‌کند مربوط به برزیل است و گفته می‌شود در آنها خودروها با اجازه قانونی دولت، زورگیرهای موتوری را زیر می‌گیرند.

در این مطلب ابتدا بررسی می‌کنیم که این ویدئو در فضای فارسی و غیرفارسی، کجا منتشر شده و بعد به سراغ بررسی منبع اصلی ویدئوها می‌رویم و بررسی می‌کنیم که آیا در برزیل قانونی وجود دارد که به رانندگان اجازه دهد زورگیرهای موتوری را زیر بگیرند یا نه.

ادعای مطرح‌شده دقیقا چیست؟

شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری فارسی‌زبان می‌گویند «دولت برزیل اجازه داد که مردم می‌توانید زورگیران را با موتور به قتل برسانید.»

این ویدیوها کجا منتشر شده‌اند؟

جستجو در گوگل و توییتر نشان می‌دهد تعداد زیادی سایت و پست در شبکه‌های اجتماعی این ویدیو را با این توضیح منتشر کرده‌اند.

مثلا کانال‌های تلگرامی سحام‌نیوز، خبر فوری و اصلاحات نیوز این پست را با چنین توضیحی منتشر کرده‌اند.

کاربرانی هم در توییتر به آن اشاره کرده‌اند. به عنوان مثال می‌توانید با جستجوی کلیدواژه‌های «زورگیران» و «برزیل» ده‌ها توییتی را که در این زمینه منتشر شده ببینید.

به غیر از شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های خبری مانند الف، ساعدنیوز و مشرق‌نیوز و ده‌ها سایت خبری دیگر نیز این ویدیوها را با همین توضیح منتشر کرده‌اند.

منبع این ویدیوها کجاست؟

به نظر می‌رسد بر اساس آرم‌های روی ویدئوها، شبکه‌های اجتماعی فارسی آن را از یک پست فیس‌بوک به زبان عربی برداشته‌اند. این پست که در تاریخ ۲۵ جولای ۲۰۲۲ در فیس‌بوک منتشر شده، ادعا می‌کند این ویدئوها مربوط به برزیل است و رانندگان پس از آنکه دولت به آنها اجازه داده، زورگیران موتورسوار را زیر می‌گیرند.

بخش‌هایی از ویدئو هم پیش از این با متنی به زبان پاکستانی در فیس‌بوک وجود دارد که همین ادعا را مطرح می‌کند.

به غیر از این، پست‌هایی در سایت Reddit دیده می‌شود که در گذشته بخشی از این ویدیوها را منتشر کرده‌اند. مثلا چهار سال پیش (یعنی ۲۰۱۹) پستی در این سایت وجود دارد که این ویدیوها را به برزیل نسبت داده است.

آیا این ویدیوها مربوط به برزیل است؟

بررسی‌های ما نشان می‌دهد که از مجموع پنج ویدئویی که در این پست‌ها نمایش داده می‌شود، دو ویدیو مربوط به برزیل نیست و برخوردهایی را در اکوادور و آرژانتین نشان می‌دهد.

ویديوی اول: اکوادور - ۲۰۲۲

اولین ویدئو مربوط به اکوادور و ماه مارس سال ۲۰۲۲ میلادی است. در توضیح خبر آمده که زنی دو موتورسوار را که قصد سرقت از او دارند زیر می‌گیرد.

بنابراین ویدئو ارتباطی با برزیل ندارد.

ویدئوی دوم: برزیل - ۲۰۲۰

ما هنوز درباره ویدئوی دوم اطلاعات دقیقی نداریم اما با توجه به تاریخچه جستجو به نظر می‌رسد به احتمال زیاد ویدئو مربوط به کشور برزیل باشد. یکی از قدیمی‌ترین پست‌هایی که پیدا کردیم مربوط به ۹ آگوست ۲۰۲۱ در یوتیوب است؛ هر چند تاریخی که روی ویدیو قرار دارد، سال ۲۰۲۰ میلادی را نشان می‌دهد.

این ویدئو همچنین بارها در شبکه اجتماعی روسی IFUNNY بازنشر شده است.

ویدیوی سوم: آرژانتین - ۲۰۲۱

ویديوی سوم هم مربوط به آرژانتین بوده و تاریخ آن نیز جولای ۲۰۲۱ است. بر اساس گزارش‌هایی که منتشر شده، فرد راننده پلیسی با لباس شخصی است که به دو دزد که قصد سرقت ماشینش را داشتند شلیک می‌کند.

ویدیوی چهارم: برزیل ۲۰۲۱

جستجوهای ما درباره ویدئوی چهارم نشان می‌دهد این ویدئو در برزیل بوده و مربوط به اکتبر ۲۰۲۱ است.

در گزارش رسانه‌ها آمده که راننده SUV دو زورگیر را زیر می‌گیرد.

گفته می‌شود که دزدها پیش از آن اقدام به سرقت از راننده خودرو هم کرده بودند. راننده می‌گوید آنها را گوشه خیابان دیده، خواسته فرار کند و به همین دلیل کنترل خود را از دست داده و آنها را زیر گرفته است.

ویدیوی پنجم: برزیل ۲۰۲۲

بر اساس جستجوهای ما، ویدئوی پنجم مربوط به فوریه سال ۲۰۲۲ میلادی در سائوپائولوی برزیل است. مردی با سرعت به دو سارق را که در حال زورگیری از سه نفر هستند می‌کوبد. گفته می‌شود راننده ماشین برای دفاع از برادرزاده‌هایش به این دو نفر که در حال سرقت مسلحانه از آنها بوده به آنان کوبیده. دزدان دستگیر شدند، وضعیت حقوقی راننده نامشخص است اما پلیس در گزارشی که از این سانحه نوشته از عبارت «دفاع از خود» نیز استفاده کرده است.

بر اساس جستجوهایی که انجام داده‌ایم، گزارشی مبنی بر اینکه در این ویدیوها، زورگیرها کشته شده باشند وجود ندارد. در منابع موجود گفته شده که این افراد یا متواری شده‌اند، یا دستگیر شده و به بیمارستان منتقل شده‌اند.

بنابراین بخش دیگر این ادعا که درباره کشته‌شدن دزدان و زورگیران است نیز دقیق و درست نیست.

آیا در برزیل دولت به ماشین‌ها چنین اجازه‌ای داده است؟

تا آنجایی که ما گشته‌ایم و پرس‌وحجو کرده‌ایم نه در سایت‌های رسمی و نه در هیچ کدام از گزارش‌ها، به این موضوع اشاره نشده که قانون یا بخش‌نامه‌ای وجود داشته باشد که گفته باشد رانندگان می‌توانند زورگیران موتورسوار را با ماشین به قتل برسانند.

اما مساله زورگیری و دزدی از سرنشینان خودرو در برزیل و به خصوص در سائوپائولو، یکی از مشکلاتی است که در گزارش‌های مختلفی به آنها اشاره شده است. به طور کلی گزارش‌هایی از ناامنی در خودروهای این شهر مشاهده می‌شود.

گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد سرقت‌های خیابانی و زورگیری، یکی از عمده‌ترین جرائم در برزیل به حساب می‌آید.

نشانه‌های این نوع خشونت در سایت‌های خبری نیز دیده می‌شود. مثلا رویترز در گزارشی،‌ به بهانه حمله دو نفر به یک راننده اوبر، بخشی از این مشکلات را بررسی کرده است. در این حمله، راننده بر اثر شدت جراحات و زخم‌های چاقو، از دنیا می‌رود.

شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری فارسی‌زبان ویدیوهایی را از خودروهایی منتشر کرده‌اند که در حال زیر گرفتن موتورسوارانند. این پست‌ها ادعا می‌کنند فیلم‌ها متعلق به برزیل است و این زیرگرفتن‌ها پس آن رخ داده که دولت این کشور مجوز قانونی این کار را صادر کرده است. این ویدئوها از توییتر تا تلگرام و همین‌طور در سایت‌هایی چون الف و مشرق‌نیوز منتشر شده است.

این ادعا پیشتر نیز در شبکه‌های اجتماعی عرب‌زبان و همچنین به زبان‌های دیگر مطرح شده بود.

بررسی‌های ما نشان می‌دهد از پنج ویدیوی منتشرشده که ادعا می‌شود مربوط به برزیل است، دو ویدیو به آرژانتین و اکوادور مربوط بوده و سه ویدیو در سائوپائولوی برزیل است. ضمن اینکه گزارشی درباره کشته‌شدن موتورسواران منتشر نشده است.

مشخص نیست منبع این ادعا که دولت به خودروها چنین مجوزی داده است چیست اما تا جایی که ما گشتیم، چنین قانونی در برزیل وجود ندارد که به رانندگان این اجازه را داده باشد که افراد زورگیر را با ماشین زیر بگیرند و بکشند.

فکت‌نامه نیز به به این ادعا که «دولت برزیل به رانندگان اجازه داده زورگیرها را زیر بگیرند و بکشند»، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.