آیا در اسرائیل پاساژ فروش زنان وجود دارد؟

یکی از مخاطبان فکت‌نامه از ما خواست خبری از باشگاه خبرنگاران جوان با این تیتر را راستی‌آزمایی کنیم، «پاساژ فروش زنان در اسرائیل». خبر مربوط به اردیبهشت ۱۳۹۸ بود و در آن ادعا شده‌بود: «رژیم صهیونیستی زنان را نوعی کالا دانسته و خیلی ساده اقدام به خرید و فروش آنها می‌کند.» 

در متن خبر نوشته شده: 

اسرائیل سال‌هاست یکی از پایه‌های تجارت داخلی خود را روی خرید و فروش زنان قرار داده است و برای این کار مراکز بزرگی را تدارک دیده است.
خرید و فروش دختران و زنان به صورت کاملا آزادانه و قانونی در رژیم صهیونیستی بسیاری از زنان ساکن این مناطق را نگران کرده و احساس امنیت و شخصیت اجتماعی را از آنها گرفته‌است.
خریداران پس از خرید، مالکان این انسان‌ها به حساب می‌آیند و می‌توانند از آنها به عنوان خدمتکار و یا برده‌های جنسی استفاده کنند و پس از مدتی آنها را با سایر برده‌ها تبادل کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان همراه این خبر فیلمی هم منتشر کرده و به نظر می‌رسد که استناد خبر به این ویديو باشد.

در تصاویر ادعایی پاساژ فروش زنان چه دیده می‌شود؟

در ویدیو فضایی نشان داده می‌شود که به نظر می‌رسد یک مرکز خرید است و در آن زنانی پشت ویترین‌های شیشه‌ای در سکوت نشسته‌اند و تگ‌هایی حاوی بارکد و قیمت به زبان عبری روی لباس ‌یا بدنشان زده شده‌است.

زیر چشمان بعضی از آنها آثار کبودی حاصل از خشونت دیده می‌شود. رهگذران گاه با تعجب و گاه با کنجکاوی به این ویترین نگاه می‌کنند و سوالاتی از افرادی که با لباس‌های متحدالشکل در آن اطراف می‌چرخد، می‌پرسند. روی لباس این افراد تصویر سیلوئت یک زن خوابیده با پس‌زمینه بارکد که بالای آن نوشته شده «Women To Go» وجود دارد، این آرم بر روی تگ قیمت‌ها نیز دیده می‌شود. 

گوینده فارسی فیلم، که به نظر می‌رسد گوینده باشگاه خبرنگاران جوان باشد، می‌گوید:

این غرفه که در مرکز تجاری تل‌آویو قرار دارد، یادآور بازار فروش بردگان است. قاچاق انسان تجارتی کثیف است و اسرائیل [پرش صدا و تصویر] عمده این قاچاق به شمار می‌رود.

اما آیا این ادعا صحیح است و زنان در تل‌آویو در مراکز خرید در ویترین‌ها برای فروش گذاشته می‌شوند؟ آیا این افراد با لباس فرم باند فروش زنان و در حال مذاکره با خریداران این زنان خشونت دیده هستند؟ 

موضوع ویدئو زنان درون ویترین چیست؟

در مرحله اول، عبارت Women To Go را که روی دیوار ویترین و تگ‌ قیمت‌ها دیده می‌شود را در اینترنت جست‌و‌جو کردیم. متوجه شدیم این ویدئو یک اجرای «هنر چیدمان» (Installation Art) برای جلب توجه عموم به مسئله قاچاق زنان برای تجارت سکس است.

تصاویر مربوط به اجرایی است که در پاییز ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) در مرکز خرید مئیر دیزنگوف در تل‌آویو اجرا شده‌است (ارائه اجرا کنندگان پروژه). زنانی که در ویدیو دیده می‌شوند اعضای کمپینی به نام «Women To Go» هستند و در پروژه‌ای به نام «زنان برای فروش» شرکت‌کرده‌اند. این کمپین را کارگروه ویژه مبارزه با قاچاق انسان (TFHT) وابسته به موسسه ATZUM راه انداخته‌است. 

موسسه اسرائیلی ATZUM هدف خود را «رفع بی‌عدالتی در جامعه اسرائیل و تشویق افراد برای تبدیل‌شدن به کنشگران اجتماعی عامل تغییر» تعریف کرده‌است. افرادی که با تی‌شرت‌های متحدالشکل با رهگذران حرف می‌زنند هم داوطلبانی هستند که توضیح می‌دهند بقیه چگونه می‌توانند در کمپین مبارزه با قاچاق انسان برای سکس شرکت کنند.

حامی دیگر این پروژه، بنگاه حقوقی Kabiri-Nevo-Keidar که ظاهرا تغییر نام داده و با نام Nevo-Keidar-Blum فعالیت می‌کند. این موسسه حقوقی علاوه بر کارهای تجاری که انجام می‌دهد، در حوزه مسئولیت اجتماعی، برنامه «مبارزه با قاچاق زنان و فحشا» را راه‌اندازی کرده‌است. شخص کلیدی این کارگروه، Ori Keidar حقوق‌دان اسرائیلی است.

در زمان اجرای این برنامه هنری، رسانه‌های زیادی آن را پوشش دادند و خبرش در بیش از ۱۰۰ کشور منتشر شد. از جمله CNN و Euronews هم گزارش‌هایی از آن منتشر کردند. بر اساس این گزارش‌ها گروهی از مخاطبان این کمپین و این نوع آگاهی بخشی را فوق‌العاده و موثر دانستند و گروهی آن را ترسناک ارزیابی کردند.

بنابراین ویدئویی که باشگاه خبرنگاران جوان با استناد به آن مدعی شده زنان در مراکز خرید در تل‌آویو خرید و فروش می‌شوند در واقع بخشی از یک کمپین ضد قاچاق و بردگی جنسی زنان است که در این کشور اجرا شده و اقبال عمومی فراوانی نیز به دست آورد.

پدیده‌ای که در ویدیو دیده می‌شود چیست و وضعیت دنیا در آن چگونه است؟

بر اساس تعاریف موسسه حقوق بشری بین‌المللی «Walk Free» (با تمرکز بر موضوع برده‌داری مدرن) یکی از اشکال رایج برده‌داری مدرن، تن‌فروشی اجباری افراد قاچاق شده‌است. بنابراین این پدیده را باید ذیل مفهوم «برده‌داری مدرن» بررسی کرد.

بر اساس تعریف موسسه Walk Free (در همکاری با سازمان جهانی کار ILO و سازمان جهانی مهاجرت IOM) برده‌داری مدرن به عنوان یک مفهوم فراگیر تعریف شده که اساسا به وضعیتی استثماری اشاره دارد و در آن فرد نمی‌تواند موقعیت خود را به دلیل تهدیدها، خشونت، اجبار، اغفال و سوءاستفاده‌ از قدرت توسط دیگری، ترک کند.

برده‌داری مدرن شامل سه حوزه اصلی؛ قاچاق انسان (در درون و بیرون مرزهای یک کشور)، بردگی و اعمالی شبیه به آن (شامل ازدواج اجباری) و کار اجباری می‌شود. مفهوم مورد نظر ما در این گزارش اشتراک حوزه‌های کار اجباری و قاچاق انسان است که شامل قاچاق انسان و استثمار جنسی است.

در گزارش سال ۲۰۱۸ که آخرین ویرایش منتشر شده این گزارش است کره‌شمالی در شاخص برده‌داری مدرن بدترین وضعیت را دارد و در صدر ایستاده‌است. رتبه اسرائیل در این شاخص از بین ۱۶۷ کشور، ۹۰ و رتبه ایران ۱۰ است. بر اساس آمارهای این موسسه ژاپن در میان ۱۶۷ کشور بهترین وضعیت و رتبه ۱۶۷ را دارد و تخمین زده می‌شود که تنها ۳۷ هزار نفر از جمعیت بیش از ۱۲۷ میلیون نفری این کشور برده مدرن باشند. کانادا نیز بعد از ژاپن در رتبه ۱۶۶ قرار گرفته‌است. 

باشگاه خبرنگاران با انتشار خبر و ویدیویی مدعی شده که پاساژی برای فروش زنان برای بردگی جنسی در اسرائیل وجود دارد و زنان در تل‌آویو در ویترین مراکز خرید فروخته می‌شوند.

این ادعا صحت ندارد. ویدیویی که این خبرگزاری منتشر کرده در واقع بخشی از یک کمپین مبارزه با قاچاق انسان و بردگی جنسی زنان است که در سال ۲۰۱۰ در تل‌آویو برگزار شده‌است. این کمپین با توجه فراوانی روبرو شد و در رسانه‌های بیش از ۱۰۰ کشور پوشش داده شد.

بنابر آمار سال ۲۰۱۸ موسسه حقوق بشری بین‌المللی Walk Free (با تمرکز بر موضوع برده‌داری مدرن) در شاخص‌های برده‌داری مدرن که شامل بردگی جنسی نیز می‌شود، کره شمالی با رتبه یک بدترین وضعیت را دارد، از بین ۱۶۷ کشور ایران در رتبه ۱۰ و اسرائیل در جایگاه ۹۰ام قرار دارد. ژاپن با رتبه ۱۶۷ بهترین وضعیت را دارد.

بنابراین فکت‌نامه این ادعای باشگاه خبرنگاران جوان که پاساژی برای فروش زنان در اسرائیل وجود دارد را رد کرده و به آن نشان شاخ‌دار می‌دهد.