ناصر سیم‌فروش
مشاور وزیر بهداشت
تنها جایزه (کمک) بین‌المللی که در حوزه بهداشت دریافت کرده‌ایم، وام ۱۵۰ میلیون دلاری صندوق جمعیت ملل متحد برای کاهش جمعیت بوده‌است.
نادرست
کمک‌های بین‌المللی به ایران در حوزه بهداشت و سلامت
ناصر سیم فروش، مشاور عالی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوزه جمعیت، روز ۲۶ دی ۱۴۰۰ در نشست جمعیت و حمایت از خانواده که در دانشگاه علوم پزشکی قم برگزار شد، مدعی شد: «صندوق جمعیت ملل متحد وامی ۱۵۰ میلیون دلاری برای تنظیم خانواده به ایران اختصاص داده و تنها جایزه‌ای که در حوزه بهداشتی دریافت کرده‌ایم، برای همین کاهش جمعیت بوده است.».
زمینه و موضوع صحبت آقای سیم‌فروش انتقاد از کاهش رشد جمعیت است.
آیا صندوق جمعیت سازمان ملل متحد به ایران کمک ۱۵۰ میلیون دلاری کرده است؟
حدس می‌زنیم منظور آقای سیم‌فروش از کمک ۱۵۰ میلیون دلاری، وامی است که بانک جهانی در سال ۱۳۷۲ برای برنامه تنظیم خانواده به ایران اختصاص داده است. خبر این وام در تلکس خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به تاریخ ۲۱ شهریور ۱۳۷۲ منتشر شده است. در گزارش سالانه بانک جهانی در سال ۱۹۹۳ میلادی مبلغ دقیق این وام ۱۴۱/۴ میلیون دلار اعلام شده که در تاریخ ۲۵ مارس آن سال (۵ فروردین ۱۳۷۲) تایید شده است.
اهداف صندوق جمعیت ملل متحد از کمک به کشورها چیست؟
صندوق جمعیت سازمان ملل متحد به عنوان یکی از سازمان‌های وابسته به سازمان ملل که برنامه‌های توسعه‌ای این سازمان در حوزه جمعیت را دنبال می‌کند برای تحقق سه هدف به کشورهای عضو حمایت مالی ارائه می‌کند:
- به صفر رساندن نیاز مالی کشورهای عضو در اجرای برنامه تنظیم خانواده
- به صفر رساندن مرگ‌های قابل پیشگیری مادران
- به صفر رساندن خشونت مبتنی بر جنسیت
در واقع تحقق این سه صفر، هدف صندوق جمعیت سازمان ملل در راستای تحقق اهداف ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد است و در این راه می‌کوشد با ارائه کمک‌های مالی به کشورهای عضو، آنها را در تحقق اهداف یاری رساند. این برنامه بر کشور خاصی تمرکز ندارد، بلکه همه کشورهای عضو را در برمی‌گیرد.
کمک‌های مالی صندوق جمعیت سازمان ملل برای چه برنامه‌هایی به ایران پرداخت می‌شود؟
این سازمان علاوه بر ارائه حمایت‌های مالی در حوزه تنظیم خانواده تاکنون کمک‌های مالی دیگری به ایران عرضه کرده‌است. برای مثال در سال ۲۰۲۰ این سازمان مبلغ ۶۷۳٫۴۳۲ دلار برای ارائه خدمات یکپارچه سلامت جنسی و بهداشت باروری شامل بهداشت مادر، تنظیم خانواده و مقابله با بیماری ایدز، مبلغ ۱۱٫۷۷۸ دلار برای برابری جنسیتی و ۵۱۷٫۹۰۳ دلار برای تجزیه و تحلیل وضعیت ایران از منظر سلامت جنسی و بهداشت باروری به ایران کمک مالی کرده است.
وبسایت صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) که از سال ۱۹۶۹ تاسیس شده، جزییات کمک‌های خود به دولت جمهوری اسلامی ایران یا سایر نهادها و NGOهای ایرانی را در این لینک قرار داده و در نمودار زیر خلاصه این اقدامات از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ را می‌بینید:
بنابر آنچه در وب سایت این صندوق آمده، در سال ۲۰۰۴ صندوق جمعیت سازمان ملل، مبلغ ۱۰/۵ میلیون دلار به ایران تخصیص داده تا بین سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ در راستای اهداف این صندوق در ایران هزینه شود. این صندوق مجدد در سال ۲۰۱۲ مبلغ ۱۰/۵ میلیون دلار دیگر برای هزینه کرد بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ تخصیص داده است. در سال ۲۰۱۶ بار دیگر این سازمان مبلغ ۵/۷۵ میلیون دلار دیگر به ایران تخصیص داده تا بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ در راستای تحقق اهداف توسعه‌ای سازمان ملل در ایران هزینه شود. مجموع هزینه کرد صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در ایران براساس گزارش‌های مندرج در وب سایت این صندوق بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۱ بالغ بر ۲۷میلیون ۵۸۴هزار ۴۵۴ دلار بوده است، که قرار بوده در سه حوزه تنظیم خانواده، سلامت مادران و مقابله با ایدز با در نظر گرفتن برابری جنسیتی هزینه شود.
سایر نهادهای بین‌المللی چه کمک‌های در حوزه بهداشت به ایران پرداخت می‌کنند؟
ایران همچون سایر کشورهای عضو سازمان ملل متحد، در سالهای گذشته از حمایت‌های سازمان‌های وابسته به این سازمان در حوزه بهداشت برخوردار بوده‌است. برای نمونه می‌توان به کمک‌های برنامه عمران ملل متحد (UNDP) برای کنترل و مبارزه با ایدز، سل و مالاریا اشاره کرد.
UNDP بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ با همکاری ۱۷ نهاد بین‌المللی و ایرانی، دولتی و غیردولتی بالغ بر ۶۰میلیون دلار برای مبارزه با سه بیماری ایدز، سل و مالاریا در ایران هزینه کرده که رقم دقیق آن در جدول زیر مشخص شده‌است. نقشه زیر نشان می‌دهد که برنامه مقابله با این سه بیماری در کدام استان‌ها اجرا شده است:
کمک‌های سازمان بهداشت جهانی به ایران برای مقابله با بیماری کویید-۱۹ در دو سال اخیر نمونه دیگری از کمک‌های جهانی به حوزه بهداشت در ایران است. بنابر آنچه در وبسایت سازمان بهداشت جهانی آمده، این سازمان با همکاری بانک جهانی وامی به مبلغ ۵۰میلیون دلار برای کمک به مقابله با ویروس کرونا در ایران اختصاص داده‌است. این سازمان علاوه بر کمک نقدی، ۴۵۱ عدد از تجهیزات لازم و کیت‌های تشخیص ویروس کرونا به ۱۳۷ بیمارستان و ۴۵ آزمایشگاه در ۳۱ استان ایران ارائه کرده‌است.
صندوق اوپک نیز از کانال سازمان بهداشت جهانی یک کمک ۵۰۰ هزار دلاری برای مبارزه با ویروس کرونا به ایران اختصاص داده تا وسایل اضطراری مورد نیاز بیمارستان‌ها را تهیه کند.
ریشه‌کنی فلج اطفال در ایران که از بیست سال پیش شروع شد، نیز یکی دیگر از فعالیت‌هایی است که با کمک سازمان‌های بین‌المللی در ایران ممکن شد. تنها در سال ۲۰۲۱ با حمایت یونیسف بیش از نیم میلیون کودک در ایران، واکسن فلج اطفال دریافت کردند. بنا به درخواست وزارت بهداشت و آموزش پزشکی و با حمایت یونیسف، یک میلیون و ۱۸۵ هزار و ۸۸۰ دوز واکسن خوراکی فلج اطفال (MOPV2) برای واکسیناسیون هدفمند ۵۱۵ هزار و ۵۸۷ کودک در استان سیستان و بلوچستان و مناطق خاصی از استان‌های خراسان جنوبی، هرمزگان و کرمان به کشور وارد و عملیات واکسیناسیون انجام شد.
جمع‌بندی
ناصر سیم فروش، مشاور عالی وزیر بهداشت، مدعی است: «تنها جایزه [کمک] بین‌المللی که در حوزه بهداشت دریافت کرده‌ایم، وام ۱۵۰ میلیون دلاری برای کاهش جمعیت بوده است». بررسی‌های «فکت‌نامه» نشان می‌دهد که این ادعا واقعیت ندارد.
احتمالا منظور آقای سیم‌فروش از کمک ۱۵۰ میلیون دلاری، وامی است که بانک جهانی با هماهنگی صندوق جمعیت ملل متحد در سال ۱۳۷۲ برای تنظیم خانواده به ایران پرداخت کرده است، اما این تنها کمک مالی سازمان‌های بین‌المللی در حوزه بهداشت محدود به تنظیم خانواده و کاهش رشد جمعیت نبوده و نیست.
بررسی اسناد معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد صندوق جمعیت سازمان ملل متحد به ایران طی سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۱ بالغ بر ۲۷ میلیون دلار به ایران کمک کرده است. این کمک‌ها برای سه برنامه «تنظیم خانواده»، «به صفر رساندن مرگ قابل پیشگیری مادران» و «مقابله با ایدز» پرداخت شده‌اند.
علاوه بر این اسناد متعددی از سایر کمک‌های نقدی و غیرنقدی سازمان‌های بین‌المللی وجود دارد که نشان می‌دهد گسترده کمک‌های بین‌المللی در حوزه بهداشت فراتر از برنامه تنظیم خانواده است. به عنوان نمونه می‌توان به کمک ۶۰ میلیون دلاری برنامه عمران ملل متحد (UNDP) برای مقابله با ایدز، مالاریا و سل یا وام ۵۰ میلیون دلاری بانک جهانی با هماهنگی سازمان بهداشت جهانی برای مقابله با کرونا، و همچنین کمک‌های یونیسف برای ریشه کنی فلج اطفال در ایران اشاره کرد.
کمک‌های سازمان‌های وابسته به سازمان ملل متحد به کشورهای عضو، با تقاضا و هماهنگی دولت‌ها انجام می‌شود.
با این اوصاف «فکت‌نامه» به این گفته ناصر سیم فروش، مشاور عالی وزیر بهداشت که «تنها جایزه (کمک) بین‌المللی که در حوزه بهداشت دریافت کرده‌ایم، وام ۱۵۰ میلیون دلاری صندوق جمعیت ملل متحد برای کاهش جمعیت بوده‌است» نشان «نادرست» می‌دهد.
