آیا شرکت‌های ایرانی برای تامین قطعات با خودروسازهای آلمانی مانند بنز و بی‌ام‌و همکاری می‌کنند؟

علی جدی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون صنایع و معادن روز ۳۰ آبان ۱۴۰۰ در مصاحبه با خبرگزاری مهر گفت: 

«در حال حاضر میلیاردها دلار صادرات داریم و قطعه‌سازان داخلی به برندهای خارجی و اروپایی صادرات انجام می‌دهند؛ حتی برخی از شرکت‌های بخش خصوصی در حوزه قطعه‌سازی و نیرو محرکه به کشور آلمان و شرکت‌هایی همچون بنز و بی ام و صادرات انجام می‌دهند.»

در این مطلب به سراغ این سوژه می‌رویم که وضعیت صادرات قطعات خودرو از ایران به آلمان چگونه است و آیا ایران به بنز، بی‌ام‌و و به کشور آلمان، قطعه صادر می‌کند یا نه.

پاسخ BMW به این ادعا

ادعای صادرات در حوزه قطعه و نیرومحرکه به شرکت‌های بنز و بی‌ام‌و، بازتاب زیادی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های ایران داشت.

یکی از این واکنش‌ها، استعلامی بود که یک سایت تخصصی خودرو با نام «اسب بخار» از شرکت خودروسازی BMW انجام داد. آنها یک روز بعد از مصاحبه علی جدی، مطلبی منتشر کردند که در آن تصویری از یک نامه داخلی شرکت بی‌ام‌و قرار داشت. در این نامه آمده است:

«از اینکه در تاریخ ۲۲ نوامبر ۲۰۲۱ (۲ آذر ۱۴۰۰) در ساعت ۰۷:۵۰ دقیقه بعد از ظهر با ما تماس گرفته‌اید، تشکر می‌کنیم.

پس از استعلام شما در خصوص واردات قطعه خودرو از جمهوری اسلامی ایران، به اطلاع می‌رساند که هیچگونه لوازم و قطعات خودرو از جمهوری اسلامی ایران وارد نشده است. به هر حال تیم امنیتی ما همه چیز را در این خصوص پیگیری خواهد کرد.»

البته در سایت اسب‌بخار اشاره شده است که «این نامه به صورت غیر رسمی و در جایگاه یک پیام داخلی ثبت شده است و نمی‌توان به آن اعتبار حقوقی داد.» هر چند به هر حال، نامه‌ای است که در بررسی این ماجرا می‌توان به آن استناد کرد.

نگاهی به خبرها و جستجویی در میان اسناد نیز نشان نمی‌دهد که ایران در حال صادرات قطعات خودرو به شرکت بی‌ام‌و باشد. اما درباره بنز، ماجرا کمی متفاوت است.

صادرات قطعه از ایران به آلمان و شرکت بنز

مروری بر خبرها و نگاهی به تاریخچه شرکت‌های ایرانی نشان می‌دهد که سابقه صادرات قطعات اتومبیل به آلمان و همچنین به شرکت بنز وجود داشته است. به عنوان مثال در این خبر که در سال ۱۳۹۴ منتشر شده، فرهاد به‌نیا عضو انجمن قطعه‌سازان گفته بوده که ما به بنز، تویوتا و فولکس واگن،‌ ولوو و به کره، قطعه ماشین صادر می‌کنیم.

پیشتر هم در خبر سال ۸۷ مربوط می‌خوانیم که ایران رادیاتور در دوره‌ای به شرکت بنز در آلمان، رادیاتور صادر کرده است. پیش از آن نیز در خبر ایسنا مربوط به سال ۸۵ خبری درباره صادرات قطعات موتور شرکت ایدم تبریز به شرکت بنز در آلمان می‌خوانیم.

همچنین خبرهایی مربوط به صادرات گیربکس به آلمان وجود دارد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، مصاحبه‌ای است که حجت‌الله فیروزی، نماینده فسا در روز سوم آذر ۱۴۰۰ انجام داده و در آن می‌گوید صادرات موتورهای دیزلی سنگین به آلمان در حال حاضر وجود دارد. او البته اشاره‌ای به بنز و بی‌ام‌و نکرده است.

اما جدای از این خبرها، اسنادی وجود دارد که نشان می‌دهد ایران در حال حاضر در حال صادرات قطعه به آلمان است.

حجم صادرات قطعات خودرو از ایران به آلمان چقدر است؟ 

بر اساس آمار گمرک ایران، ارزش صادرات کالاهایی که چهار رقم اول کد تعرفه آنها ۸۷۰۸ (اجزا و قطعات و متفرعات وسایل نقلیه موتوری) است و در سال ۱۳۹۹ از ایران به مقصد آلمان صادر شده‌اند ۲۸۶,۳۱۵ دلار بوده است. 

طبق داده‌های آماری سایت OEC که در زمینه تصویرسازی داده‌ها مربوط به تجارت فعالیت می‌کند، آمار واردات قطعات خودرو از ایران به آلمان در سال ۲۰۱۹ برابر ۲۲۴ هزار دلار اعلام شده است که حدود ۵ ده هزارم درصد* کل واردات قطعات خودروی آلمان در این سال است. 

جمع‌بندی

علی جدی، عضو نماینده مجلس و عضو کمیسیون صنایع و معادن گفته ایران به آلمان و به شرکت‌هایی چون بنز و بی‌ام‌و قطعات اتومبیل صادر می‌کند. پس از این ادعا، نامه‌ای از سوی بی‌ام‌و در یکی از سایت‌های تخصصی خودروی ایران منتشر شد و بی‌ام‌و اعلام کرد قطعه‌ای از ایران وارد نمی‌کند. 

در سال‌های گذشته اخبار و گزارش‌هایی منتشر شده‌اند که نشان می‌دهند برخی شرکت‌ها در ایران برای تامین قطعات با شرکت بنز همکاری داشته‌اند. 

علاوه بر این طبق آمارهای رسمی در داخل و خارج از کشور نشان می‌دهد در سال‌های گذشته قطعات خودرو از ایران به آلمان صادر شده است. طبق آمار گمرک ایران ارزش صادرات قطعات خودرو به آلمان در سال ۱۳۹۹ بیش از  ۲۸۶ هزار دلار بوده است. آمارهای بین‌المللی هم نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۲۴ هزار دلار قطعه از ایران به آلمان صادر شده است. این اعداد و ارقام اگرچه به نسبت ارزش کل واردات قطعات خودرو در آلمان ناچیز (در حد ۵ ده هزارم درصد) است اما تایید می‌کند که همکاری محدودی میان شرکت‌های ایرانی و شرکت‌های خودروسازی در آلمان وجود دارد. 

با این اوصاف مشخص است دست کم نیمی از ادعای آقای جدی درباره صادرات قطعات خودرو به آلمان با فکت‌ها سازگار است، به همین دلیل فکت‌نامه به این ادعا که «ایران به آلمان و به شرکت‌های بنز و بی‌ام‌و قطعات خودرو صادر می‌کند، نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

* پیش‌تر به اشتباه نوشته بودیم «آمار واردات قطعات خودرو از ایران ... حدود نیم درصد کل واردات قطعات خودروی آلمان در این سال است. » نسبت درست ۵ ده هزارم درصد است.