خبر سربریدن بازیکن تیم والیبال زنان افغانستان به دست طالبان

ایندیپندنت فارسی روز سه‌شنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۰ در گزارشی نوشته است: «ماه‌جبین حکیمی، بازیکن تیم ملی والیبال زنان افغانستان توسط طالبان در کابل سر بریده شد.»

این خبر در شبکه‌های اجتماعی هم بازتاب گسترده‌ای داشت. تصویری هم از صورت نامشخص زنی منتشر شده که روی گردن او رد بریدگی وجود دارد. ادعا شده این تصویر متعلق به ماه‌جبین است. 

 اما آیا ماه‌جبین حکیمی عضو تیم ملی والیبال افغانستان توسط طالبان سر بریده شده است؟ آیا شواهد معتبری در تایید این ادعا وجود دارند؟ تاریخ مرگ این والیبالیست جوان چه زمانی بوده است؟ خبر کشته شدن او در رسانه‌های افغان منتشر شده است؟ 

 

منبع ایندیپندنت فارسی کیست و چه می‌گوید؟

ایندیپندنت این خبر را به نقل از یک منبع آگاه و ناشناس است است. ایندیپندنت در گزارش خود با «یکی از مربیان تیم  ملی والیبال» نیزکه با نام مستعار «ثریا افضلی» معرفی شده، مصاحبه می‌کند. خانم «افضلی» در گفته‌های خود به صراحت این خبر را تایید نمی‌کند و می‌گوید از چگونگی و زمان آن اطلاع دقیق ندارد. 

«ثریا افضلی (نام مستعار) از مربیان تیم ملی والیبال بانوان افغانستان در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی، کشته شدن این بانوی ورزشکار را تایید کرد، اما گفت غیر از خانواده ماه‌جبین، کسی از زمان دقیق و چگونگی این اتفاق آگاه نیست. ما‌ه‌جبین تا قبل از فروپاشی دولت پیشین افغانستان، در باشگاه والیبال شهرداری کابل بازی می‌کرد و از بازیکنان موفق این باشگاه بود.»

ایندیپندنت فارسی از قول خانم می‌نویسد: «قتل ماه‌جبین حکیمی احتمالا در اوایل ماه اکتبر رخ داده است و به‌دلیل اینکه خانواده‌اش تهدید شده‌اند در این مورد با کسی صحبت نکنند، این مسئله پوشیده مانده است.» 

 

آیا قتل ماه‌جبین از سوی منابع دیگر هم تایید شده است؟

تا آنجا که ما گشتیم تا پیش از ایندیپندنت فارسی در رسانه دیگری خبر کشته شدن خانم «ماه‌جبین حکیمی» را پیدا نکردیم. 

اما یک روز پیش از انتشار این خبر، مژگان سادات، یکی از بازیکنان تیم ملی والیبال در توئیتی خطاب به جاستین ترودو نخست وزیر کانادا درباره کشته شدن یکی از بازیکنان به دست «یک گروه تروریستی» منتشر کرده بود:

«لطفا صدای زنان تیم ملی والیبال افغانستان را بشنوید و به آن‌ها کمک کنید. یکی از بازیکنان تیم ما توسط یک گروه تروریستی کشته شده و ما نمیخواهیم بازیکن دیگری را از دست بدهیم. ما در کابل گیر کرده‌ایم و کسی صدای ما را نمی‌شنود. لطفا ما را خارج کنید.» 

?s=20

دو روز بعد از این توییت و بعد از انتشار گزارش ایندیپندنت فارسی، خانم سادات در  گفت‌و‌گو با اینترنشنال ورزشی گفت: «فامیل دختر می‌گوید ماه‌جبین کشته شده است ولی فامیل  نامزدش می‌گویند ماه‌جبین خودکشی کرده است. اما چون ماه‌جبین هم نظامی بود و هم در والیبال بود مطمئنا او کشته شده است.» 

?s=20

حدود یک ماه پیش‌ نیز در برخی رسانه‌ها اخباری درباره کشته شدن یکی از اعضای تیم والیبال بانوان افغانستان منتشر شد. در این اخبار به نام خانم حکیمی اشاره نشده، اما صحبت درباره مرگ مشکوک یکی از اعضای تیم والیبال زنان افغانستان است.  

روز ششم مهر ۱۴۰۰ در یکی از برنامه‌های ورزشی تلویزیون ایران اینترنشنال پخش شد. یکی از اعضای تیم ملی والیبال افغانستان که نامش فاش نشده از روزگار سخت زنان ورزشکار می‌گوید و بدون ذکر نام از کشته شدن یک والیبالیست زن به طرز مشکوک حرف می‌زند او نامی از مه‌جبین حکیمی نمی‌برد. او می‌گوید: «دوماه پیش یکی از دختران والیبال کشته شد که اصلا مشخص نیست چه کسی او را کشته است.»

?s=20

چند روز پش‌ از این نیز سایت بی بی سی ورزشی (انگلیسی) در تاریخ  اول مهر ۱۴۰۰ گفت و گویی با زهرا فیاضی یکی از اعضای تیم ملی والیبال زنان که به انگلستان رفته، منتشر کرد. او در این گفت‌وگو از ترس زنان ورزشکار از طالبان حرف زد او در بخشی از مصاحبه گفته که یکی از اعضای تیم والیبال کشته شده اما جزییات قتل او مشخص نیست و ما نمی‌خواهیم این اتفاق برای دیگر اعضا تکرار شود.» 

 

ماه‌جبین حکیمی چه زمانی درگذشته است؟ 

پاسخ دقیق این سوال مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد این اتفاق اواسط مرداد ماه رخ داده باشد. 

سایت ایندیپندنت فارسی مدعی است ماه‌جبین اوایل ماه اکتبر ۲۰۲۱ (حدود دهم مهر ۱۴۰۰) کشته شده است. 

خانم مژگان سادات، هم‌تیمی ماه‌جبین می‌گوید زمان دقیق مرگ او را کسی جز خانواده نمی‌داند. 

روز ششم مهر، یکی دیگر از همبازیان ماه‌جبین می‌گوید یکی از اعضای تیم والیبال زنان دو ماه پیش کشته شده.

در این میان اعلامیه‌ای هم با نام و تصویر ماه‌جبین حکیمی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. در این اعلامیه از دوستان و آشنایان خانواده حکیمی خواسته شده که روز جمعه ۲۲ مرداد ۱۴۰۰ (۱۳ آگوست ۲۰۲۱) در « مجلس فاتحه خوانی» ماه‌جبین شرکت کنند. 

ما نمی‌توانیم به طور قطع صحت این اعلامیه را تایید کنیم، اما با کنار هم گذاشتن آنچه تاکنون درباره زمان احتمالی مرگ ماه‌جبین گفته شده به نظر می‌رسد او پیش از ۲۲ مرداد ۱۴۰۰ و قبل از تصرف کابل به دست طالبان درگذشته است. طالبان روز ۲۵ مرداد ۱۴۰۰ یعنی ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ وارد کابل شده‌اند. البته پیش از تصرف کابل سایر شهرهای افغانستان سقوط کرده بودند و شرایط شکننده‌ای در کابل حاکم بود. 

 

آیا خانم ماه‌جبین به دست طالبان کشته شده است؟ 

اگرچه به نظر می‌رسد ماه‌جبین حکیمی پیش از تصرف کابل به دست طالبان درگذشته است، اما نمی‌توان با قطعیت گفت طالبان او را نکشته است. در سال‌های گذشته گزارش‌هایی از قتل و تهدید زنان ورزشکار توسط طالبان منتشر شده است. 

اما به دلایلی بعید است در شرایط حساس و چند روز مانده به تصرف کابل، یک زن ورزشکار بدون آنکه بازتاب خبری داشته باشد به قتل برسد. 

از سوی دیگر تاکنون هیچ کدام از روایت‌های دست اول به طور مستقیم طالبان را عامل قتل ماه‌جبین معرفی نکرده‌اند. 

مژگان سادات در گفت‌وگو با ایران اینترنشنال می‌گوید: «من نمی‌توانم دقیقا  بگویم کار طالبان بوده است. می‌فهمم این کار یک گروه تروریستی بوده اما جزئیات به قسمی به ما داده نشده که بدانیم کار چه کسانی بوده است.اما فکر می‌کنم شاید کار همین افراد باشد.» 

ثریا افضلی هم  که با نام مستعار با ایندیپندنت فارسی گفت‌و گو کرده و کشته شدن ماه‌جبین را تاييد کرده است، صحبتی از قتل او به دست طالبان نکرده و گفته غیر از خانواده ماه‌جبین، کسی از زمان دقیق و چگونگی این اتفاق آگاه نیست. 

زهرا فیاضی هم در گفت و گو با بی بی سی توضیح داده که یکی از اعضای تیم ملی والیبال کشته شده اما جزئیات قتل او روشن نیست. 

یکی دیگر از اعضای تیم ملی والیبال زنان افغانستان هم  ششم مهر ماه  با ایران اینترنشنال مصاحبه کرده و از قتل یکی از اعضای تیم والیبال زنان بدون نام بردن خبر می‌دهد او هم می‌گوید مشخص نیست چه کسی او را کشته است.

 

آیا ماه‌جبین کشته شده است؟ 

پاسخ دقیق این سوال هم مشخص نیست. تاکنون هیچ کدام از دوستان و هم‌تیمی‌های ماه‌جبین درباره نحوه مرگ او صحبتی نکرده‌اند، اما حدس می‌زنند او کشته شده باشد. 

 

آیا عکس ماه‌جبین حکیمی با سر بریده در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است؟

ایندیپندنت فارسی در پایان گزارش روز سه شنبه ۲۷ مهر ماه که خبر سر بریده شدن ماه‌جبین حکیمی به دست طالبان را منتشر کرده، آورده است. «تصویر بی جان ماه‌جبین با گردن بریده و خون آلود در رسانه‌های اجتماعی افغان به نشر رسیده است.»

از سوی دیگر مژگان سادات در انتهای  توییتی که خطاب به نخست‌وزیر کانادا نوشته عکس گردن بریده یک زن را ضمیمه کرده است. 

جستجو در مرورگر گوگل نشان می‌دهد که این عکس در چند روز گذشته در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است اما مشخص نیست تصویر منتشر شده که رد بریدگی را روی گردن یک زن نشان می‌دهد، متعلق به کیست. صورت فرد در تصویر مشخص نیست. 

 

جمع‌بندی

ایندیپندنت فارسی روز سه‌شنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۰ در گزارشی نوشته است: «ماه‌جبین حکیمی، بازیکن تیم ملی والیبال زنان افغانستان توسط طالبان در کابل سر بریده شد.»

این خبر بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان و غیرفارسی‌زبان داشته است، اما تاکنون به جز ایندیپندنت فارسی توسط هیچ رسانه و نهاد دیگری به صورت مستقل تایید نشده است. 

اگرچه سابقه طالبان باعث شده تا این خبر باورپذیر به نظر برسد، اما آن طور که از شواهد و قرائن پیدا است، در این مورد خاص یعنی خبر سربریده شدن ماه‌جبین توسط طالبان بی‌اساس است. 

۱-  منبع خبر ایندیپندنت فارسی ناشناس است، در حالی که منابع آگاه، از جمله هم‌تیمی‌ها و مربیان ماه‌جبین خبر سر بریده شدن یا کشته شدن توسط طالبان را تایید نمی‌کنند.

۲- شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ماه‌جبین حکیمی، چندین روز پیش از حضور طالبان و تصرف کابل، جانش را از دست داده است. 

۳- گزارش کشته شدن ماه‌جبین توسط طالبان، پیش از ایندیپندنت فارسی در هیچ رسانه‌ یا سازمان معتبر حقوق بشری منتشر نشده است. حدود یک ماه پیش برخی بازیکنان تیم والیبال زنان افغانستان بدون ذکر نام از مرگ مشکوک یکی از هم‌تیمی‌های خود در اواسط مرداد صحبت کرده‌اند.

با این اوصاف فکت‌نامه، گزارش سایت ایندیپندنت فارسی را یک ادعای بی‌ اساس می‌داند که نه منبع مطمئنی دارد نه با شواهد و قرائن جور درمی‌آید. و به همین دلیل به آن نشان «نادرست» می‌دهد.