قاچاق سوخت؛ روی کاغذ یا روی زمین؟

این روزها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، اعداد و ارقام چشمگیری درباره قاچاق سوخت و بنزین در رسانه‌ها منتشر می‌شود. این اعداد و ارقام بین ۱۰ تا ۵۵ میلیون لیتر در روز در نوسان است.

 

بخش اول، جست‌وجوی منابع

روزنامه همشهری در گزارشی که روز ۲۶ شهریور ۹۷ مدعی شد «طبق آمارهایی که در اختیار همشهری قرار گرفته، روزانه بین۲۰ تا ۳۵ میلیون لیتر بنزین و ۱۵ تا ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل به شکل سازمان‌یافته از مرزهای آبی و خاکی ایران به‌صورت غیرقانونی خارج می‌شود».

یا در موردی مشابه، صدا و سیما در یک گزارش میدانی که روز ۱۹ مهر ماه از شبکه‌های مختلف خبری پخش شد، مدعی شد «طبق آمارها روزانه ۵ میلیون لیتر گازوئیل و ۱۰ میلیون لیتر بنزین از مرزهای سیستان و بلوچستان به خارج از کشور قاچاق می‌شود. این گزارش همچنین مدعی شد که از مرزهای دیگر کشور هم روزی ۲۵ میلیون لیتر بنزین و ۱۵ میلیون لیتر گازوئیل قاچاق می‌شود. بر اساس این گزارش حجم قاچاق بنزین روزانه در کشور چیزی در حدود ۵۵ لیتر (۳۵ میلیون لیتر بنزین و ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل) باید باشد.

برای مشاهده نسخه کامل این گزارش (۵ دقیقه‌ و ۳۷ثانیه) است، اینجا کلیک کنید.

 

اعداد و ارقامی که از سوی نمایندگان گفته می‌شود چیست؟

بخش مهمی از عددهایی که درباره قاچاق سوخت مطرح می‌شود، به نقل از نمایندگان مجلس است.

خبرگزاری خانه ملت هم در یک گزارش ویدئویی به نقل از محمد حسن‌نژاد، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، قاچاق سوخت را چیزی ۲۲ میلیون لیتر در روز برآورد و زیان قاچاق بنزین را معادل بودجه عمرانی محاسبه کرده است. یا در گزارش دیگری به نقل از علیرضا محجوب از آمار غیررسمی قاچاق ۲۰ میلیون لیتر بنزین در روز خبر داده بود. یا در خبر دیگری علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی از قاچاق ۳۰ تا ۴۰ میلیون لیتر بنزین سخن گفته بود.

آیا دولت به دنبال گران کردن سوخت است؟

از من پرسیدند وضعیت قاچاق سوخت چگونه است؟ گفتم الحمدالله خیلی خوب است از همه مرزها با موفقیت در جریان است.

این کنایه و شوخی بیژن نامدار زنگنه، در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب زیادی داشت که نشان می‌داد دست‌کم وزیر نفت، وجود پدیده قاچاق را در مقیاس وسیع تایید می‌کند و عامل آن را قیمت پایین سوخت در ایران می‌داند.

برخی رسانه‌ها، این اظهار نظرها را زمینه‌سازی دولت و مجلس برای افزایش قیمت سوخت در سال آینده تفسیر و تعبیر کنند. (به عنوان نمونه می‌توان به گزارش‌های رادیو فردا، سایت اصولگرای شعار سال، سایت الف، باشگاه خبرنگاران جوان، اشاره کرد)

 

عدد ۴۰ میلیون لیتر بنزین از کجا آمده؟

مبداء و منشاء آمار ۴۰ میلیون لیتر قاچاق سوخت در کشور به طور دقیق مشخص نیست، اما برخی خبرگزاری‌ها (مثل تسنیم) نوشته‌اند که این آمار برگرفته از کلیپ کوتاهی است که پایگاه اطلاع‌رسانی دولت منتشر کرده است.  با این همه فکت‌نامه ضمن مرور مطالب و ویدیوهای منتشر شده در سایت رسمی دولت، چنین چیزی را پیدا نکرد. در ویدئویی که روز ۱۳ مهر ۹۷ منتشر شده، نشانه‌ای از این آمار وجود ندارد.  

 

آیا مقام‌های دولتی عدد دقیقی را به عنوان آمار اعلام کرده‌اند؟

تاکنون، هیچ مقام عالی دولتی -بالاتر از معاون وزیر- عدد و رقمی درباره قاچاق سوخت اعلام نکرده‌ است. با این همه می‌توان به اظهارنظرهای برخی مدیران میانی اشاره کرد. مثلا محسن دلاویز، مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت که قاچاق سوخت را بین ۱۰ تا ۳۵ میلیون لیتر برآورد کرده بود.

در این میان، موضوع گفت‌وگوی خبری شامگاه ۲۳ مهرماه نیز به موضوع قاچاق سوخت اختصاص داشت.

در این گفت‌وگوی خبری، علی ادیانی‌زاد عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: «عدد دقیقی از این قاچاق نداریم و فقط می‌توانیم بگوییم کف رقم قاچاق بنزین­ روزانه ۱۰ میلیون لیتر است». همچنین عبدالله هندیانی معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا هم اعلام کرد: «طی ۳ ماه گذشته چیزی حدود یک میلیارد لیتر قاچاق داشته‌ایم یعنی روزانه حدود ۱۰ تا ۱۳ میلیون لیتر سوخت قاچاق می‌شده است».

محمدرضا موسوی‌خواه، مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، اما موضعی متفاوت از تمام این اخبار گرفت و برخی آمارهایی که در رسانه‌ها مطرح می‌شود را «تخیلی» توصیف کرد و گفت‌: «میزان افزایش مصرف سوخت در ۶ ماه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال با یک‌درصد افزایش به ۸.۹ درصد رسیده است».

موسوی‌خواه، بدون آنکه مستقیما اظهارات مطرح شده در این برنامه امکان قاچاق ۱۰ میلیون لیتر سوخت، از جایگاه‌های عرضه سوخت را با ارائه عدد و رقم هم زیر سوال برد:

برای قاچاق ۱۰ میلیون لیتر سوخت به‌طور تخمینی حدود ۵۰۰ نفت‌کش با ظرفیت ۲۰ هزار لیتر لازم است تا این میزان سوخت را آن هم به طور قاچاقی به مناطق مرزی منتقل کنند. یعنی حداقل ۲هزار و ۵۰۰ تا ۳هزار تانکر باید فعالیت کند تا ما ۱۰میلیون لیتر را در روز منتقل کنیم، این حجم بسیار سنگینی است. این میزان قاچاق سوخت بدون شک از جایگاه‌های عرضه و نازل‌ها انجام نمی‌شود.

آیا آمار رسمی درباره قاچاق سوخت وجود دارد؟

آنچه مسلم است، همه آن چیزی که گفته شده بر اساس برآوردها و گفته‌های مقام‌های و مسئولان رسمی است. آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد.

آخرین آمار رسمی منتشر شده درباره قاچاق سوخت گزارش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با عنوان «بررسی آماری وضعیت قاچاق سوخت سال ۱۳۹۲» است.

در این گزارش آمارهای تولید انواع سوخت در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۱ با هم مقایسه شده‌اند. هیچ عدد مشخصی هم به عنوان برآورد قاچاق سوخت اعلام نشده و گزارش با جدولی از آمار کشفیات سوخت (با اشتباه در ذکر واحد میلیون لیتر در بالای جدول) به پایان می‌رسد.

با این حساب مشخص است که در آمارهای رسمی نیز، هیچ نرخ دقیق و قطعی برای قاچاق سوخت وجود ندارد و اعداد و اقام گفته شده همه بر اساس مقایسه میزان مصرف سوخت در دوره‌های مختلف، به دست آمده‌اند.

با این حساب ما هم می‌توانیم بر اساس فکت‌های موجود، برآوردی از حجم قاچاق سوخت در ایران ارائه کنیم. اما پیش از هر چیز باید به آمار مصرف سوخت دسترسی داشته باشیم.

 

۵- آیا آمار رسمی درباره مصرف سوخت وجود دارد؟

تا لحظه نگارش این گزارش، در سایت رسمی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، سه آمارنامه مربوط سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، بارگذاری شده است. در این آمارنامه میزان دقیق مصرف انواع فرآورده‌های نفتی از جمله بنزین و گازوئیل موجود و قابل دسترس است.

برای تهیه جدول و نمودار زیر اطلاعات مربوط به سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ را نیز از روی گزارش ستاد مبارزه با قاچاق کالا برداشتیم.

اطلاعات مربوط به سال ۱۳۹۶ هم از روی متن یک گزارش خبری در سایت شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی برداشته شده. تاریخ این گزارش ۲۶ اسفند ۱۳۹۶ است.

برای پر کردن ستون سال ۱۳۹۷ هم از دو فرضیه استفاده کردیم. یکی اینکه مصرف سوخت بر اساس پیش‌بینی سال گذشته شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی (۹ درصد) افزایش پیدا کند و دیگری اینکه نرخ افزایش مصرف سوخت معادل میانگین ۵ سال گذشته (۴/۹درصد) باشد.

منبع آمارنامه‌های سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی/ گزارش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا از قاچاق سوخت در سال ۱۳۹۲/ گزارش خبری سایت شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی،گزارش مصرف سال ۱۳۹۶ و پیش‌بینی ۱۳۹۷

با این حساب میزان متوسط مصرف طبیعی و پیش‌بینی شده بنزین در سال ۱۳۹۷، باید چیزی بین ۸۴ تا ۸۷ میلیون لیتر در روز باشد.

 

بخش دوم، برآورد حجم قاچاق بنزین

 

چگونه برآورد کنیم؟

برای اینکه بتوانیم برآوردی نسبتا دقیق داشته باشیم، باید یک سال را به عنوان سال پایه قرار دهیم. بعد یک عدد متوسط را به عنوان رشد مصرف طبیعی بنزین در نظر بگیریم و محاسبه کنیم مصرف طبیعی چقدر باید باشد. دست آخر میزان عدد به دست آمده را از میزان مصرف فعلی کم کنیم، در نتیجه می‌توانیم برآوردی نسبتا دقیق از حجم بنزینی که قاچاق می‌شود پیدا کنیم.

 

آیا پارسال قاچاق بنزین به صرفه بود؟

در سایت بلومبرگ داده‌نمایی هست که می‌توان با استفاده از آن فهمید قیمت سوخت در دوره‌های مختلف در برخی کشورهای جهان چقدر بوده و است. این سایت مبنای هر لیتر بنزین را در ایران قیمت بنزین سوپر (۱۲۰۰ تومان) در نظر گرفته است. البته در این میان با توجه به عدم قطعیت نرخ برابری دلار با پول ایران، احتمال خطای جزئی وجود دارد. مثلا قیمت بنزین ایران در پاییز امسال ۱۲۰۰ تومان معادل ۱۵ سنت برآورد شده است. یعنی نرخ برابری دلار ۸ هزار تومان فرض شده یا قبل از پاییز پارسال نرخ برابری دلار ۳۷۵۰ تومان فرض شده است.

اما این مشکل برای برآورد قیمت سوخت در کشورهای دیگر وجود ندارد. چنانکه قیمت بنزین را در فصل‌های مختلف (از ۲۰۱۴ تا تابستان ۲۰۱۸) مقایسه کنیم، درمی‌یابیم تا پاییز ۲۰۱۷، تفاوت چندانی میان قیمت بنزین با منطقه وجود ندارد.

بنزین پارسال به نرخ دلار (۳ هزار و ۹۰۰ تومانی)، بیش از ۲۵ سنت در ایران قیمت داشت، در حالی که بنزین در عربستان تا پیش از ژانویه ۲۰۱۸، تنها ۲۴ سنت قیمت داشت. هر گالن بنزین تا پیش از پاییز پارسال در پاکستان، عراق و افغانستان کمتر از  ۷۰ سنت قیمت داشت که تفاوت آن به پول ایرانی کمتر از ۱۸۰۰ تومان در لیتر بود. این رقم، یعنی سود ۱۸۰ هزار تومانی* در ۱۰۰ لیتر که باید در زنجیره قاچاق تقسیم شود، نمی‌تواند انگیزه قاچاق سوخت در مقیاس وسیع بوده باشد.

حتی اگر اختلاف یک دلاری بنزین ایران و ترکیه را در سال گذشته مبنای محاسبه قرار دهیم، باز سود قاچاق از ۳۹۰۰ تومان در لیتر تجاوز نمی‌کند. این رقم سود که البته باید در زنجیره قاچاق توزیع شود، می‌تواند انگیزه قاچاق محدود باشد، اما نمی‌تواند انگیزه سازماندهی یک نظام زنجیره‌ای قاچاق باشد.

بنابراین می‌توان به طور قطع گفت که تا پارسال قاچاق بنزین به صورت سازمان‌یافته و زنجیره‌ای، صرفه اقتصادی نداشته است.

به همین جهت می‌توانیم با مقایسه آمار مصرف بنزین در سال ۹۷، با سال گذشته برآوردی نسبتا دقیق از حجم قاچاق به دست آوریم.

 

مصرف سوخت امسال به طور طبیعی چقدر باید باشد؟

برای یافتن پاسخ این سوال تلاش کردیم با سه سناریو میزان مصرف طبیعی بنزین را برآورد کنیم:

سناریوی اول، یکی اینکه به پیش‌بینی‌های مسئولان شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی استناد کنیم که اواخر پارسال اعلام کردند، میزان مصرف بنزین در سال آینده به طور متوسط ۹درصد افزایش پیدا خواهد کرد. قاعدتا این پیش‌بینی باید بر اساس سازوکار مشخص برنامه‌ریزی و بر مبنای پیش‌بینی تغییر متغیرها مثل تعداد خودرو انجام شده باشد. با این همه فکت‌نامه به دلیل عدم دسترسی به جزئیات نمی‌تواند با قطعیت درباره این عدد اظهار نظر کند، اما مشخص است با این میزان رشد، متوسط مصرف روزانه بنزین در کشور نباید بیشتر از ۸۸ میلیون لیتر در روز باشد.

سناریویی دوم، اگر فرض کنیم میزان مصرف طبیعی بنزین متناسب با رشد مصرف بنزین در ۵ سال گذشته افزایش پیدا کرده است، آن وقت باید فرض کنیم که میزان رشد طبیعی مصرف بنزین در سال ۱۳۹۷، باید حدود ۵درصد باشد. به عبارتی مصرف طبیعی بنزین به طور متوسط در سال ۱۳۹۷ نباید خیلی بیشتر از ۸۴ میلیون لیتر در روز باشد.

سناریوی سوم، اگر فرض کنیم میزان مصرف طبیعی بنزین هیچ تغییری نکرده و دقیقا به اندازه پارسال است و افزایشی نداشته است.

 

آمار مصرف بنزین در سال ۱۳۹۷ تا الان چقدر است؟

تا الان هیچ آمار رسمی درباره میزان مصرف بنزین در سال ۱۳۹۷ منتشر نشده، اما بر اساس اخباری که خبرگزاری‌های ایرانی منتشر کرده‌اند، میانگین مصرف بنزین در ۴ ماهه اول سال ۱۳۹۷، ۸۵/۱ میلیون لیتر و میزان مصرف بوده است. به ترتیب مصرف بنزین در ۴ ماه نخست امسال به طور متوسط ۱۰ درصد بیشتر از مدت مشابه پارسال بوده است.

منبع: خبرگزاری ایلنا، آمار مصرف بنزین در ماه‌های فروردین و اردیبهشت، خرداد، تیر

در جدول بالا بیشترین میزان مصرف بنزین مربوط به تیرماه است که رکورد مصرف به ۹۱/۷ میلیون لیتر در روز رسیده است. این عدد همان عددی است که در کلیپ پایگاه اطلاع‌رسانی دولت هم به آن اشاره شده است.

اگر فرض کنیم همین وضع (رشد ۱۰درصدی) تا آخر سال ادامه داشته باشد، میانگین مصرف بنزین امسال کمی بیشتر از ۸۸ میلیون لیتر در روز خواهد شد.

 

میزان قاچاق بنزین چقدر برآورد می‌شود؟

برای اینکه متوجه شویم حجم قاچاق بنزین در ۴ ماه اول سال ۱۳۹۷ چقدر بوده، کافی است، آمار مصرف را از برآورد مصرف طبیعی کم کنیم. از این راه متوجه می‌شویم چقدر بنزین گم یا قاچاق شده است.

چنانکه از جدول بالا پیدا است، اگر فرض کنیم که میزان مصرف امسال بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، ۹ درصد افزایش پیدا کرده است، حجم قاچاق بنزین در ۴ ماه نخست امسال حدود ۷۰۰ هزار لیتر در روز بوده است.

اگر فرض کنیم میزان افزایش مصرف مطابق متوسط نرخ رشد ۵ سال گذشته باشد، برآوردها نشان می‌دهد که کمتر ۴ میلیون لیتر بنزین در روز قاچاق شده است.

در حالت سوم اگر فرض کنیم هیچ افزایش مصرف طبیعی امسال اتفاق نیفتاده باشد، باز هم حجم قاچاق امسال بیشتر از ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز نبوده است.

 

بخش سوم، آیا حجم قاچاق ۱۰ میلیون لیتر بنزین در روز ممکن است؟

اگرچه روی کاغذ قاچاق ۱۰ میلیون لیتر سوخت در روز، یا ۱۰ برابر آن غیرممکن نیست، اما برخی محاسبات ریاضی و مقایسه‌های منطقی می‌تواند تصویر روشن‌تری از واقعیت ارائه دهد.

اگر فرض کنیم هر نیسان قاچاقچی روزی ۲هزار لیتر سوخت از مرز رد کند و هر قاچاقچی به طور متوسط در انتقال ۱۰۰ لیتر بنزین در روز مشارکت داشته باشد، برای انتقال ۱۰ میلیون لیتر چیزی در حدود ۵ هزار نیسان و یک میلیون قاچاقچی فعال نیاز است.

اگر بپذیریم که بخش قابل توجهی از بنزین (مثلا ۹۰درصد) از طریق خطوط لوله و به صورت سازمان‌یافته منتقل می‌شود، آن وقت باید ببینیم ظرفیت یک خط لوله که به صورت قاچاقی ساخته شده چقدر می‌تواند باشد. برای پاسخ به این سوال کافی است ببینیم و ظرفیت خط لوله انتقال فراورده‌های نفتی کلا چقدر است.

به عنوان نمونه در شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران، پروژه‌ای برای انتقال فراورده‌های نفتی بین تبریز و خوی و ارومیه تعریف شده که ظرفیت آن ۶۵ هزار بشکه (حدود ۱۰ میلیون لیتر) در روز است. سرمایه‌گذاری این پروژه بیش از ۱۳۰ میلیارد تومان است.

حتما راه‌اندازی خطوط لوله قاچاق که بتواند معادل این حجم را به آن سوی مرزهای ایران صادر کند، کار چندان آسانی نیست. هم پرهزینه است و هم عملیات اجرایی آن زمان‌بر و قابل ردگیری است.

 

جمع‌بندی

اعداد و ارقام متفاوتی درباره قاچاق سوخت در ایران گفته می‌شوند. آنچه این روزها در میان اخبار و گزارش‌های خبری از سوی رسانه‌ها گفته می‌شود، روزانه چیزی بین ۱۰ تا ۴۰ میلیون لیتر سوخت (بنزین و گازوئیل) از ایران قاچاق می‌شود.

ما تمام فکت‌ها و شواهد موجود را به دقت بررسی کردیم و به نتایج زیر رسیدیم:

۱- به جز آمارهای کشف محموله‌های قاچاق سوخت، هیچ آمار معتبر دیگری در این زمینه وجود ندارد. اگرچه بازخوانی اخبار و گزارش‌ها نشان می‌دهد، میزان محموله‌های کشف شده در ماه‌های اخیر افزایش یافته است، اما اعداد و ارقام ارائه شده فاصله بسیار زیادی با رقم‌ ۱۰ میلیون لیتر قاچاق روزانه دارد.

۲- اعداد و ارقام گفته شده همه برآوردهایی است که از مقایسه میزان بنزین مصرف شده با میزان مصرف طبیعی به دست می‌آید. بنابراین ما هم تلاش کردیم با استفاده از فکت‌های موجود برآوردی مستقل از حجم قاچاق بنزین به دست بیاوریم.

۳- ما از طریق بازخوانی منابع رسمی آمار مصرف بنزین و گازوئیل را طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ محاسبه کردیم.

۴- با استفاده از همین آمار تلاش کردیم میزان مصرف طبیعی سال ۱۳۹۷ را با سه سناریو تخمین بزنیم؛ سناریوی اول به استناد پیش‌بینی رشد ۹درصدی از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی؛ سناریوی دوم بر پایه رشد ۵ درصدی معادل متوسط رشد مصرف در ۵ سال گذشته؛ و سناریوی سوم فرض کردیم مصرف طبیعی سوخت امسال نسبت به پارسال تغییری نکرده است.

۵- تحقیقات ما نشان می‌دهد، تا پاییز پارسال قیمت بنزین در ایران حتی از بعضی کشورهای منطقه ارزان‌تر هم بوده است. به همین دلیل قاچاق گسترده بنزین تا پیش از امسال، با توجه به سود اندکی که باید در زنجیره بزرگ قاچاق توزیع شود، صرفه نداشته است. قاچاق محدود از مناطق مرزی شمال غرب به ترکیه، در محاسباتی که حول و حوش ارقام و احجام میلیونی قاچاق می‌گردد، قابل چشم‌پوشی است.

۶- آمارهای مصرف امسال تنها تا پایان تیر ماه در دسترس است و تا لحظه نگارش این گزارش عدد و رقم دقیقی درباره میزان مصرف بعد از آن در دسترس نیست. این آمار نشان می‌دهد میزان رشد مصرف در این ۴ ماه، به نسبت مدت مشابه پارسال، بیشتر از ۱۰درصد نبوده است. با توجه به اینکه همین آمار مبنای برآورد از قاچاق میلیونی بنزین و سوخت از کشور بوده است، ما هم آن را مبنای محاسبه قرار داده‌ایم.

۷- مقایسه آمار مصرف امسال بنزین، با هر سه سناریو نشان می‌دهد میزان قاچاق بنزین، حتی با در نظر گرفتن فرض‌ دور از ذهن ثابت ماندن میزان مصرف کمتر از ۸ میلیون لیتر در روز است.

۸- اگر فرض کنیم که الگوی مصرف طبیعی بر اساس پیش‌بینی شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، بر اساس رشد ۹ درصدی باشد، میزان قاچاق بنزین در روز کمتر از یک میلیون لیتر است که این رقم هم عدد قابل توجهی در قاچاق بنزین است.

۹- متوسط برآورد قاچاق در سه سناریو کمتر از ۴ میلیون لیتر در روز است.

۱۰- اگر فرض -دور از ذهن- کنیم حجم صادرات گازوئیل همین مقدار باشد، باز هم متوسط برآورد قاچاق نهایتا از ۸ میلیون لیتر در روز فراتر نمی‌رود.

۱۱- علاوه بر همه اینها یک نکته مهم هم در برآوردهای اغراق شده از قاچاق سوخت را زیر سوال می‌برد. اعداد و ارقامی مانند ۱۰میلیون لیتر بنزین، بسیار بزرگ‌ و در مقیاس با جمعیت و وسایل ابتدایی و حتی پیشرفته انتقال سوخت، از قاطر و موتور و وانت گرفته تا تانکر و نفت‌کش و خط لوله، بسیار غیرمنطقی به نظر می‌رسند. تحقیقات ما نشان می‌دهد برای انتقال این حجم از سوخت از طریق خط لوله مجهز و رسمی، نیاز به تعریف پروژه احداث خط لوله، باسرمایه‌گذاری تقریبی ۱۳۰ میلیارد تومان است.

 

قاعدتا برای دفاع از هر طرح و ایده‌های (از سهمیه‌بندی گرفته تا افزایش قیمت سوخت یا حتی) برای مبارزه با قاچاق، نیازی به بزرگ‌نمایی اعداد و ارقام نیست.

تردیدی نیست که قیمت پایین سوخت باعث افزایش میزان قاچاق سوخت شده است. حتی بدون استفاده از اعداد و ارقام اغراق شده هم شواهد زیادی -از گزارش‌های میدانی تا کشفیات محموله‌های قاچاق- وجود دارند که نشان می‌دهند، بعد از کاهش ارزش پول در ایران و اختلاف زیاد قیمت سوخت در ایران و کشورهای همسایه، حجم قاچاق افزایش پیدا کرده است.  اما اعداد و ارقامی در حد ۱۰ تا ۴۰ میلیون لیتر قاچاق که در رسانه‌ها مطرح می‌شوند، هم غیرمنطقی و هم در تناقض با فکت‌های رسمی‌اند.

به همین دلیل فکت‌نامه این ادعای رسانه‌ای را که «روزانه بین ۱۰ تا ۴۰ لیتر سوخت از کشور قاچاق می‌شود» نادرست ارزیابی می‌کند.

 

* این عدد پیش‌تر به دلیل اشتباه تایپی ۱۸ هزار تومان نوشته شده بود که آن را شنبه ۱۱ آذر اصلاح کردیم.

https://www.sharethefacts.co/share/d604bd81-8eea-41e1-862e-1e4cd83886a1