درباره وعده محسن رضایی برای تبدیل ریال به قوی‌ترین پول منطقه
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و نامزد انتخابات ریاست جمهوری، روز نهم خرداد ۱۴۰۰ در یک ویدئوی تبلیغاتی گفته است: «کاری خواهم کرد که پول ایران بعد از دلار و یورو قوی‌ترین پول منطقه شود.»
این جمله واکنش‌های فراوانی در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشت، شمار زیادی از این کاربران با استفاده از‌نمودارها یا جداول ارزش برابری ارزهایی همچون دینار کویت، ریال عمان و ریال بحرین تلاش داشتند تا نشان دهند که ارز این کشورهای منطقه برابری بالاتری حتی نسبت به دلار آمریکا دارند.
محسن رضایی روز دوشنبه، ۱۰ خردادماه در واکنش به این انتقادها که گاه ته مایه‌هایی از طنز داشت، توضیحاتی ارائه کرد.
در این میان آقای رضایی روز دوشنبه، ۱۰ خردادماه در واکنش به این انتقادها که گاه ته مایه‌هایی از طنز داشت، یادداشتی منتشر کرد که در آن توضیح داده شده بود:
«قدرت پول ملی با ارزش پول ملی متفاوت است. قدرت پول ملی به این معناست که واحد پول ملی یک‌کشور، نزد کشورهای دیگر و همسایگان به صورت ذخیره ارزش در بیاید و در جهان به آن اعتماد شود… اگر بجای حذف چهار صفر، هفت صفر از پول ملی مان کم کنیم، بدون هیچ تلاشی صاحب یکی از با ارزش ترین پول های ملی در جهان می شویم اما این ارزش، قدرت پول ما را افزایش نمی دهد. قوی بودن یک پول ملی، بر اساس اعتماد سایر کشورها به آن پول در مبادلات و ذخایر است.»
ارزش برابری ریال ایران چقدر است؟
حتی با احتساب نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی «ریال» ایران در میان واحد پول رایج کشورهای دنیا، پایین‌ترین نرخ برابری را دارد.
در این رده‌بندی واحد پول ملی در کشورهایی مانند ونزوئلا و زیمباوه در نظر گرفته نشده است. به این دلیل که واحد پول ملی این کشورها را نمی‌توان ارز معتبر و رایج در نظر گرفت. دلار زیمباووه از سال ۹۴ منسوخ شده و در سال‌های گذشته گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد بیش از دو سوم مبادلات ونزوئلا با ارز خارجی انجام می‌شود.
نقشه و جدول زیر بر اساس داده‌های بانک جهانی آماده شده است. نشان می‌دهد ارزش هر دلار آمریکا به واحد پول ملی کشورها چقدر است؟
آیا می‌توان ارزش ریال را افزایش داد؟
با اقداماتی نظیر حذف چند صفر می‌توان ارزش اسمی واحد پول و نرخ برابری را افزایش داد، اما این لزوما باعث افزایش اعتبار و تقویت واحد پول نمی‌شود.
ارزش برابری نسبی ارزها در مقابل یکدیگر نشان دهنده قدرت آن پول‌ها نیست و صرفا آن را یک قرارداد ریاضی برای نشان دادن ارزش برابری ارزها و نرخ تبدیل ارزها به یکدیگر می‌دانستند.
کاهش ارزش نسبی ارز کشورهای صادرکننده و دارای اقتصادهایی قدرتمند حتی ابزاری برای افزایش صادرات آنها و مزیت در بازارهای هدف به حساب می‌آید. جنگ ارزها در سال‌های گذشته یکی از مجادله‌های آمریکا با چین است که پکن را متهم می‌کردند یا پایین نگه داشتن مصنوعی و خودخواسته ارزش قراردادی ین، پول ملی چین، برای صادرات کالاهای چینی مزیت ایجاد کرده و صادرات خود به این کشورها و دیگر بازارهای هدف را افزایش داده و قدرت رقابت را از آنها بازستانده است.
بر اساس این منطق با تغییر این قرارداد همچون حذف صفرها از پول‌ها، اگرچه ارزش برابری آن پول در برابر دیگر ارزها تغییر می‌کند اما در نهایت چیزی به قدرت پول‌ها اضافه یا به ارزش واقعی آنها افزوده نمی‌شود.
منظور از قدرت پول ملی چیست؟
خود محسن رضایی در یادداشتی که روز دهم خرداد منتشر شد نوشت: «قدرت پول ملی با ارزش پول ملی متفاوت است. قدرت پول ملی به این معناست که واحد پول ملی یک‌کشور، نزد کشورهای دیگر و همسایگان به صورت ذخیره ارزش در بیاید و در جهان به آن اعتماد شود.»
اما راهکار او برای افزایش اعتماد سایر کشورها به پول ایران چیست؟
کمتر کسی در دنیا حاضر است با پول ایران معامله کند. حتی در داخل نیز بسیاری از مردم تلاش می‌کنند در سریع‌ترین زمان ممکن، ریال را برای تضمین ارزش آن تبدیل به ارز خارجی یا دارایی سرمایه‌ای کنند.
چند دهه شرایط ناپایدار تورمی، نوسان‌های شدید، چشم‌انداز نامشخص اقتصادی و سیاسی ایران و... دلیل اصلی بی‌اعتمادی به ریال است. بسیار دور از ذهن است بتوان این بی‌اعتمادی شدید را در یک دوره کوتاه زمانی تغییر داد.