شبکه‌های اجتماعی
تلگرام، توییتر، اینستاگرام، فیسبوک،...
واکسن کرونا باعث ناباروری در افراد می‌شود.
نادرست
آیا واکسن‌های کرونا باعث ناباروری می‌شوند؟
این روزها ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها دست‌به‌دست می‌شود که ادعا می‌کند واکسن کرونا، ۹۷ درصد افراد را نابارور می‌کند. این ویدئو مدعی است واکسن‌هایی که از سوی شرکت داروسازی گلاکسواسمیت‌کلاین (GSK) ساخته می‌شود، موادی دارد که افراد را نابارور می‌کند و مردانی که از طریق این واکسن ایمن شده‌اند، می‌توانند باعث شوند زنانی که این واکسن را دریافت نکرده‌اند، عقیم شوند. بر اساس ادعای این ویدئو، هدف از این اقدام، کاهش جمعیت در دنیاست.
ردپای ادعاهای این ویدئو را می‌توان در تلگرام فارسی، شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌های فارسی‌زبان نیز پیدا کرد. ادعای عقیم‌کننده بودن واکسن البته محدود به این مورد نیست و یکی از تئوری‌های توطئه قدیمی علیه واکسیناسیون است. این ادعا از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران نیز شنیده می‌شود. مثلا علی اصغر عنابستانی، نماینده مجلس شورای اسلامی دی ماه سال ۱۳۹۹ در صحن علنی مجلس ادعا کرد برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد واکسن‌های کرونای غربی، افراد را ناباروری می‌کنند.
ماجرای این ویدئو چیست؟ آیا واکسن کرونا باعث عقیم‌شدن افراد می‌شود؟ این موضوع را بررسی می‌کنیم.
ویدئو درباره عقیم‌شدن افراد چه می‌گوید؟
ویدئویی که نخستین بار در تاریخ ۱۹ ژوئن سال ۲۰۲۰ (۳۰ خرداد ۱۳۹۹) منتشر شده، این روزها علاوه بر شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان، در فیسبوک انگلیسی‌زبان نیز، دست‌به‌دست می‌شود. این ویدئو ادعا می‌کند واکسن‌های کرونای شرکت داروسازی بریتانیایی گلاکسواسمیت‌کلاین (GSK) افراد را نابارور می‌کند. فردی که این ویدئو را در سایت خود منتشر کرده، یکی از چهره‌های مشهور نشر تئوری‌های توطئه است و «دیوید آیک» نام دارد. با اینکه ویدئو در سال گذشته منتشر شده اما هنوز هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.
ویدئو بخشی از برنامه دیوید نایت (David Knight) است؛ مجری پیشین شوی Infowars که در این برنامه فردی را به عنوان بن فِلوز Ben Fellows معرفی می‌کند. فلوز ادعا می‌کند که بنیاد بیل و ملیندا گیتس، از پژوهشگری حمایت کرده‌اند که یک برنامه آزمایش انسانی واکسن را در شرکت داروسازی بریتانیایی GSK آغاز کند. بنا بر ادعای فلوز، این واکسن موادی دارد که باعث عقیم‌شدن می‌شوند و زن‌ها در حین ارتباط جنسی با مردی که این واکسن را زده، قدرت باروری خود را از دست خواهند داد.
آیا شرکت GSK واکسن کرونا تولید می‌کند؟
خیر. شرکت داروسازی GSK واکسن کرونای خود را تولید نمی‌کند بلکه سیاست این شرکت درباره واکسن کرونا، همکاری با سایر نهادها و سازندگان و در اختیار قرار دادن ترکیب‌ها و فناوری‌هایی است که به تولید واکسن کرونا در سایر کشورها کمک می‌کند و باعث می‌شود واکسن‌ها ایمنی بیشتری در بدن افراد ایجاد کنند.
ویدئو در ادعای خود به «گنادوتروپین جفتی انسان» (hCG) و هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) در واکسن‌های کرونا اشاره می‌کند. hCG هورمونی است که در زمان بارداری ترشح می‌شود. GnRH نیز هورمونی است که در تنظیم فرایند تولید مثل در بدن زنان و مردان نقش دارد.
سخنگوی شرکت داروسازی GSK می‌گوید ترکیب‌های کمک‌کننده این شرکت حاوی GnRH و hCG نیست. در این فهرست می‌توانید ترکیب‌های سه واکسن کرونای فایزر-بایونتک، مدرنا و جانسون اند جانسون را ببینید. در هیچ کدام از این واکسن‌ها، GnRH و hCG وجود ندارد.
آیا واکسنی وجود دارد که افراد را عقیم کند؟
خیر. تئوری توطئه‌ای که ادعا می‌کند واکسن کرونا یا سایر واکسن‌ها باعث عقیم‌شدن افراد می‌شوند، ادعایی بی‌اساس است. هیچ نهاد معتبری در دنیا تایید نکرده که واکسنی باعث ناباروری در افراد می‌شود. دکتر کیت وایت، استاد دانشکده پزشکی بوستون می‌گوید: «هیچ واکسنی در دنیا وجود ندارد که بتواند افراد را عقیم کند.»
دکتر جان آموری، استاد دانشگاه واشنگتن نیز این موضوع را تایید می‌کند و توضیح می‌دهد هنوز مطالعات و فناوری‌ها در زمینه پزشکی به مرحله‌ای نرسیده که بتوان با تزریق، مردان را نابارور کرد. او می‌گوید: «محصولات زیادی در دست ساخت است اما هیچ کدام از آنها حتی نزدیک به مرحله‌ای نیست که به مرحله تولید انبوه برسد.»
فلوز در بخشی از ویدئو ادعا می‌کند واکسن کرونا باعث تخریب اسپرم در مردان می‌شود و این موضوع باعث ایجاد ناباروری در زنان خواهد شد.
دکتر آموری که بیش از ۱۵۰ مقاله معتبر را در زمینه باروری مردان منتشر کرده است می‌گوید: «امکان ندارد راهی وجود داشته باشد که اسپرم مرده بتواند زنان را نابارور کند.»
او تاکید می‌کند که مردان به طور طبیعی مقدار کمی اسپرم نامتناسب دارند که این موضوع باعث عقیم شدن زنان نمی‌شود.
ماجرای کمک ۳۹ میلیون دلاری بنیاد بیل گیتس چیست؟
ویدئو ادعا می‌کند بنیاد بیل و ملیندا گیتس کمکی ۲۸ میلیون پوندی (معادل ۳۹ میلیون دلار) به دکتر اندرو پرستون داده‌اند که آزمایش‌های انسانی را برای واکسن عقیم‌کننده آغاز کند. بنیاد گیتس این ادعا را نادرست می‌داند. خود دکتر پرستون که پژوهشگری در در دانشگاه Bath است به این ادعا پاسخ داده است و می‌گوید این حرف درست نیست. او به پروژه بزرگی اشاره می‌کند که مربوط به اتحادیه اروپاست و او نیز یکی از مدیران آن است. مجموعه بودجه این پروژه ۲۹ میلیون پوند است که هفت میلیون پوند از آن را بنیاد گیتس داده است. پرستون توضیح می‌دهد این پروژه PERISCOPE نام دارد و اساسا برای پژوهش بر روی سیاه‌سرفه است و هیچ ارتباطی به کووید ۱۹ ندارد.
در پایان به این موضوع اشاره می‌کنیم که بخش درستی‌سنجی AFP (خبرگزاری فرانسه) نیز ادعاهای این ویدئو را بررسی کرده است. ضمن اینکه اگر به ادعاهایی شبیه به این موضوع علاقه دارید می‌توانید با جست‌وجوی عبارت Big Pharma به بخشی از تئوری‌های توطئه درباره واکسیناسیون و تلاش‌های علمی دانشمندان در زمینه پزشکی و دارویی دسترسی پیدا کنید؛ ادعاهایی که هر کدام می‌تواند یکی از سوژه‌های فکت‌چکینگ باشند.
جمع‌بندی
ویدئویی که سال گذشته منتشر شده و این روزها در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، ادعا می‌کند بنیاد بیل و ملیندا گیتس بودجه‌ای را در شرکت داروسازی GSK فراهم کرده‌اند که واکسن‌های تولیدی کرونا، باعث عقیم‌شدن افراد شود. دیوید نایت، یکی از مجریان طرفدار تئوری‌های توطئه در این ویدئو فردی را به نام بن فلوز معرفی می‌کند. فلوز ادعا می‌کند به اطلاعاتی دسترسی دارد که نشان می‌دهد واکسن کرونا با ایجاد تغییر در اسپرم مردان، باعث ناباروری در زنان می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد واکسن‌های کرونا ترکیب‌هایی را که در این ویدئو ادعا شده ندارند و شرکت GSK نیز واکسن کرونا تولید نمی‌کند بلکه کمک‌کننده‌هایی را در اختیار سازندگان واکسن کرونا قرار می‌دهد. کارشناسان نیز می‌گویند هنوز تا مرحله تجاری شدن ماده‌ای که با تزریق آن، مردها نابارور شوند فاصله زیادی داریم. ادعای کمک مالی بنیاد گیتس به این پروژه نیز نادرست است و کمکی که در ویدئو به آن اشاره می‌شود، بخشی از کمکی است که برای یک پژوهش بزرگ درباره سیاه‌سرفه انجام می‌شود.
بنابراین این ادعا که واکسن‌های کووید ۱۹ باعث عقیم‌شدن افراد می‌شود، ادعایی بی‌اساس است و افرادی که آن را مطرح می‌کنند، هیچ سند معتبر یا مدرکی ندارند که بتوانند درستی ادعای خود را ثابت کنند. پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد هیچ کدام از واکسن‌هایی که در دنیا وجود دارند، باعث عقیم‌شدن افراد نمی‌شوند. بنابراین فکت‌نامه به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.
