آیا ابتلا به کرونا افراد را به صورت طبیعی واکسینه می‌کند؟

حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، ۱۸ اسفند ۱۳۹۹ در مراسم افتتاح طرح‌های دو وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، به مساله واکسیناسیون در کشور اشاره کرد و گفت:

واکسن خارجی به اندازه کافی وارد می‌شود و واکسن داخلی به بازار می‌آید و این مجموعه سال آینده را متحول می‌کند. یک عده مردمی که مبتلا شدند و به طور طبیعی واکسینه شدند، یک عده هم که نگرفتند با این واکسن واکسینه می‌شوند

در این مطلب بررسی می‌کنیم که کارشناسان و نهادهای معتبر علمی چه نظری درباره این ادعا دارند که «مبتلایان به کرونا، به طور طبیعی واکسینه شده‌اند.»

آیا کسانی که پیشتر مبتلا شده‌اند، از لحاظ کیفیت ایمنی، با کسانی که واکسن‌های کرونا می‌زنند تفاوتی ندارند؟

وزارت بهداشت ایران درباره ایمنی مبتلایان به کرونا چه می‌گوید؟

ابتدا به سراغ منابعی می‌رویم که به صورت رسمی در جمهوری اسلامی ایران، فعالیت می‌کنند. در وبسایت وزارت بهداشت ایران، صفحه‌ای وجود دارد که به سوالات درباره کرونا پاسخ داده است. یکی از سوال‌ها این است: «آیا اگر کسی مبتلا به بیماری کرونا در ماه‌های قبل شده باشد باز هم باید واکسن بزند؟» سایت وزارت بهداشت در پاسخ می‌نویسد: «نتایج اولیه بررسی محققین نشان داده افرادی که به فرم خفیف بیماری مبتلا می‌شوند، آنتی‌بادی‌های محافظتی مدت کمتری در خونشان باقی می‌ماند و ممکن است مجدد در معرض خطر ابتلا باشند. لذا بهتر است این افراد نیز واکسن دریافت نمایند.»

بنابراین وزارت بهداشت ایران به این موضوع اشاره می‌کند که ایمنی به وجود آمده بر اثر ابتلا به بیماری، ممکن است از ایمنی واکسیناسیون ضعیف‌تر باشد و دوام کمتری نیز داشته باشد.

نظر سازمان بهداشت جهانی ایمنی مبتلایان به کرونا

سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز در پاسخ به این سوال که واکسن کرونا تا زمانی ایمنی به وجود می‌آورد، ابتدا به این مساله اشاره می‌کند که واکسن‌ها به تازگی تولید شده‌اند و مطالعات درباره میزان زمانی که ایمنی ایجاد می‌کنند، نیاز به زمان بیشتر دارد. آنها نیز اعلام می‌کنند هر چند مبتلایان به کووید ۱۹ پس از بهبودی تا مدتی در برابر ویروس ایمن می‌شوند اما تاکید می‌کند که «هنوز نیاز به بررسی‌های بیشتری وجود دارد که ببینیم، این ایمنی چه قدر قوی است و اینکه این ایمنی تا چه زمانی در بدن افراد وجود دارد.»

بنابراین همانند وزارت بهداشت ایران، سازمان بهداشت جهانی نیز به تفاوتی اشاره می‌کند که ایمنی واکسن با ایمنی ابتلا به بیماری دارد.

تفاوت‌های ایمنی واکسن با ایمنی بر اثر ابتلا به کرونا

به غیر از وزارت بهداشت ایران و سازمان بهداشت جهانی، توصیه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) نیز به افراد این است که حتی اگر در گذشته کرونا گرفته‌اند، در صورت وجود واکسن کووید۱۹، آن را دریافت کنند. دلیل این موضوع نیز اطمینانی است که از میزان ایمنی و مدت‌زمان ایمنی واکسن وجود دارد. کارشناسان می‌گویند این اطمینان را نمی‌توان درباره افرادی داشت که پیش از این مبتلا بوده‌اند. به عنوان مثال دکتر برین باسلت، استادیار پزشکی دانشگاه کالیفرنیا، در گزارشی که این دانشگاه منتشر کرده تاکید می‌کند وقتی افراد دوز دوم واکسن کرونا را دریافت می‌کنند، ایمنی به دست آمده از آن به مراتب قوی‌تر، بهتر و طولانی‌مدت‌تر از ایمنی به‌دست آمده بر اثر ابتلا به بیماری کرونا است.

یادآوری این نکته نیز ضروری است: کسانی که پیش‌تر به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، ممکن است در برابر این بیماری تا مدت زمانی و تا حدی «ایمن» شده باشند. این ایمنی مساوی با «واکسینه‌شدن» نیست. واکسینه‌شدن فقط در شرایطی به دست می‌آید که افراد واکسن دریافت کنند. هر چند ممکن است منظور حسن روحانی از واکسینه شدن، ایمن‌شدن باشد؛ عباراتی که به کار بردن آنها در زمینه سلامت عمومی، نیاز به حساسیت‌های زیادی دارد.

جمع‌بندی

به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور ایران، با بیان عبارت «افرادی که کرونا گرفتند، به طور طبیعی واکسینه شدند.» بخش مهمی از واقعیت را بیان نکرده است؛ اینکه قدرت ایمنی و زمان ایمنی مبتلایان، ممکن است از کسانی که واکسن دریافت کرده‌اند به مراتب کمتر باشد. بیان نکردن این واقعیت، می‌تواند باعث گمراهی شود و این باور را به وجود آورد که افرادی که پیش از این مبتلا شده‌اند، لازم نیست واکسن بزنند و از آن خطرناک‌تر، در برابر ویروس کرونا ایمنی دارند.
کارشناسان معتقدند که ایمنی به دست آمده از دریافت دو دوز واکسن به مراتب قوی‌تر، بهتر و طولانی‌مدت‌تر از ایمنی به‌دست آمده بر اثر ابتلا به بیماری کرونا است.

بر این اساس، ما به این ادعای حسن روحانی، نشان «گمراه‌کننده» می‌دهیم.