آیا فوتبال ایران طی ۱۰ سال اخیر ۶۷۰ میلیارد تومان جریمه شده است؟

احمد راستینه هفشجانی نماینده شهرکرد و رئیس کمیته تربیت بدنی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی مدعی است: «فوتبال ایران طی ۱۰ سال گذشته، ۶۷۰ میلیارد تومان جریمه مالی شده است.» 

او  روز ۱۷ آذر ۱۳۹۹ در گفت‌وگویی با خبرگزاری خانه ملت گفت: 

«بخش اصلی سوالم از وزیر ورزش و جوانان در خصوص نبود نظارت بر قراردادهای خارجی است که از این محل طی ۱۰ سال گذشته تا کنون کشور رقمی معادل ۶۷۰ میلیارد تومان در قالب جریمه و بدهی احکام فیفا بر علیه کشورمان حکم و جریمه صادر شده است.» 

به گفته نماینده شهرکرد، بدترین پرونده متعلق به مارک ویلموتس بوده که با دلار ۲۲ هزار تومان، رقمی معادل ۲۲۰ میلیارد تومان بر علیه کشور ما جریمه صادر شده است.

حجم محکومیت مالی فوتبال ایران در فیفا در ده سال گذشته، موضوع درستی‌سنجی این گزارش فکت‌نامه است. فکت‌نامه در این گزارش کوشیده به این سوال پاسخ دهد که رقم جریمه فوتبال ایران طی ۱۰ سال گذشته توسط فیفا چقدر بوده است؟

 

فوتبال ایران و محرومیت‌های پرشمار

استخدام بازیکن و مربی خارجی و سپس عمل نکردن به مفاد قرارداد و مراجعه آنها به فیفا برای وصول مطالبات سال‌ها است به امری عادی در فوتبال ایران تبدیل شده است. بخش عمده‌ای از بازیکنان و مربیان خارجی که پا به فوتبال ایران گذاشته‌اند بعد از چند صباحی فوتبال ایران را ترک و از ایران به فیفا شکایت برده‌اند. در اکثر قریب به اتفاق پرونده‌هایی که علیه فوتبال ایران در فیفا و دادگاه عالی ورزش باز شده، ایران محکوم شده است. محکومیت فدراسیون فوتبال ایران در پرونده ویلموتس بلژیکی، محکومیت باشگاه پرسپولیس در پرونده برانکو و محکومیت باشگاه استقلال در پرونده شفر و استراماچونی از جمله آخرین محکومیت‌های فوتبال ایران است که در نهایت فدراسیون را بر آن داشت تا پیش از شروع فصل جدید فوتبال استخدام بازیکن و مربی خارجی را ممنوع اعلام کند. حال پرسش این است که ایران طی ده سال گذشته جمعا چقدر جریمه شده است؟ 

پیش از پاسخ به این پرسش ذکر این نکته مهم است که تمام احکام محکومیت صادره علیه فوتبال ایران و مبالغ مندرج در آن جریمه نیست بلکه در بیشتر این پرونده‌ها به دلیل کوتاهی طرف ایرانی در اجرای مفاد قرارداد و پرداخت نکردن وجوه مندرج در قرارداد، کارشان با مربی یا بازیکن خارجی به فیفا کشیده شده است بنابراین بخشی یا به عبارتی بخش عمده مبلغی که فوتبال ایران به پرداخت آن محکوم شده نه جریمه بلکه دستمزد و پاداش معوقه طرف قرارداد بوده است به همین دلیل گاهی مبلغ محکومیت بسیار بالاست همچون پرونده مارک ویلموتس سرمربی اخراج شده تیم ملی فوتبال ایران.

 

حجم محکومیت فوتبال ایران

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «مسئله قراردادهای حرفه‌ای ورزشی با تاکید بر رشته فوتبال» که کمتر از ۲ ماه پیش در تاریخ (دوم مهر ۱۳۹۹) منتشر شده، آورده: «طی یک دهه گذشته، نزدیک به ۳۰ میلیون دلار حدود ۶۷۰ میلیارد تومان (علیه فدراسیون فوتبال و باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال) به عنوان شرکت‌های فرهنگی ورزشی دولتی تابعه وزارت ورزش و جوانان حکم صادر شده است.مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش به جزئیات بیشتری از محکومیت‌های فدراسیون فوتبال و باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال اشاره نکرده ولی بر این نکته تاکید دارد که مبلغ محکومیت فوتبال ایران با در نظر گرفتن محکومیت سایر باشگاه بسیار بیش از این رقم است ولی از آنجا که فدراسیون و دو باشگاه پرسپولیس و استقلال عملکردشان به وزیر ورزش مرتبط است، در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

بنابراین مستند به گزارش مرکز پژوهش‌ها می‌توان گفت مبلغ ادعایی نماینده شهرکرد، میزان محکومیت فدراسیون فوتبال و دو باشگاه پرسپولیس و استقلال است نه کل فوتبال ایران.

پیش‌ از این روزبه وثوق احمدی رئیس کمیته تعیین وضعیت فدراسیون فوتبال ایران در گفت‌وگویی در تاریخ چهارم اردیبهشت ۱۳۹۷ به خبرگزاری آنا گفته بود: 

«۹۰ شکایت علیه فوتبال ایران در فیفا در دست بررسی است که متعلق به باشگاه‌های لیگ برتری و دسته اول و دوم فوتبال ایران است.» 

دست‌اندرکاران فوتبال ایران طی یک سال اخیر تلاش زیادی برای بستن پرونده‌های مفتوح علیه فوتبال ایران کرده‌اند با این حال خبرگزاری ایسنا به نقل از روزنامه شهروند در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ در گزارشی می‌نویسد: 

«با یک حساب و کتاب سرانگشتی می‌توان متوجه شد که همین حالا حدود ٥٠ شکایت خارجی‌های سابق از فوتبال ایران در کمیته تعیین وضع فیفا وجود دارد.»

 

اطلاعات منسجمی از میزان دقیق محکومیت فوتبال ایران طی ده سال گذشته یافت نشد اما اطلاعات جسته و گریخته نشریات و مطبوعات داخلی نشان می‌دهد علاوه بر فدراسیون فوتبال و باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال شمار زیادی از سایر باشگاه‌های فوتبال ایران با محکومیت فیفا روبرو شده‌اند که به برخی از آنها به شرح زیر است:

 

۱- فدراسیون فوتبال ایران

مارک ویلموتس (۶,۱۳۷,۰۰۰ یورو)، کارلوس کی‌روش (۲۰۰ هزار یورو)، کارلوس کی روش (۴۵۰ هزار دلار).

 

۲- باشگاه پرسپولیس

برانکو ایوانکوویچ (۱,۰۵۵,۰۰۰ یورو بعلاوه ۵ درصد سود سالانه)، زلاتکو ایوانکوویچ (۲۰۵ هزار یورو)، پانادیچ دستیار برانکو (۸۶ هزار یورو)، مانوئل ژوزه و دستیاران (۱,۵۰۰,۰۰۰ یورو)، گابریل کالدرون (۵۸۰ هزار دلار)، خواکین دستیار گابریل (۹۰ هزار دلار)، والنسیا دستیار گابریل (۷۵ هزار دلار)، فرناندو گابریل  (۲۳ هزار دلار به علاوه ۵ درصد سود)، نیلسون کوربا (۷۸ هزار دلار به علاوه ۵ درصد سود)، ماریو بودیمیر (۴۷۵ هزار یورو)

 

۳- باشگاه استقلال

وینفرید شفر و دستیاران (۵۵۰ هزار دلار)، آندره‌آ استراماچونی (۱,۳۰۰,۰۰۰ یورو)، پروپیچ (۳۶۰ هزار دلار)، سرور جباروف (۹۰ هزار دلار)، گاودین منشا (۶۸ هزار دلار)، ایسما (۱۲۵ هزار دلار)، بویدان نایدنوف (۲۹۳ هزار دلار)، بودوروف (۱۳۰ هزار دلار)، لئوناردو پادوانی (۹ میلیون یورو)، رابسون جان واریو (۴۶ هزار دلار)

 

۴- ملوان بندر انزلی

زوران زلاتکوفسکی (۳۰۰ هزار دلار)، سرگی پاشنکو (۳۵ هزار دلار)

 

۵- راه آهن تهران

ایگور ننزیچ (۳۳ هزار دلار)، سولومو آنتوس (۳۳ هزار یورو به علاوه ۱۵ هزار فرانک جریمه)

 

۶- پدیده مشهد

زوران کنزویچ (۹۵۰۰ دلار به علاوه ۱۳۵۷ یورو دیرکرد و ۱۰ هزار فرانک جریمه)، ایگور پاناچیچ (۹۹ + ۵۳ هزار یورو)، میلان جووانویچ، (۳۶ هزار یورو به علاوه ۵ درصد سود)، بهادر نسیم‌اف (۸۵ هزار دلار به علاوه ۵ درصد سود)، آندری پانادیچ (۳۵ هزار دلار)

 

۷- تراکتورسازی تبریز

کوین کنستانت (۸۲۰ هزار دلار)، آنتونی استوکس (۴۰۰ هزار دلار)، لی اروین (۱۰۰ هزار دلار)، توین فورچونه (۱,۱۰۰,۰۰۰ یورو) 

 

۸- صنعت نفت آبادان

آگوستو سزار، جاناتان بالوتلی برزیلی و عزیز سیدیکوف (جمعا ۱۸۰ هزار دلار)

 

۹- سیاه جامگان مشهد

آلاگی متر سوسه (۳۳ هزار دلار) 

 

۱۰- فولاد یزد

دینکو چلیچیچ (۵۳ هزار دلار) 

 

خبرگزاری ایسنا در گزارشی مدعی است علاوه بر مربیان و بازیکنان خارجی، فوتبال ایران شاکیان دیگری هم دارد. آنها وکلای خارجی فوتبال ایران هستند که حق الوکاله خود را دریافت نکرده‌اند.

 

جمع‌بندی

احمد راستینه هفشجانی نماینده شهرکرد در مجلس مدعی است: «فوتبال ایران طی ۱۰ سال گذشته، ۶۷۰ میلیارد تومان جریمه مالی شده است» 

منبع ادعای او احتمالا گزارشی است که مرکز پژوهش‌های مجلس فدراسیون فوتبال و دو باشگاه پرسپولیس و استقلال طی یک دهه گذشته منتشر کرده است.

البته رقم واقعی جریمه مالی فوتبال ایران در سال‌های گذشته رقمی بیشتر از ۶۷۰ میلیارد تومان است. در گزارش مرکز پژوهش‌ها صرفا جریمه‌های فدراسیون فوتبال و دو باشگاه پرسپولیس و استقلال بررسی شده، در حالی که با احتساب جریمه سایر باشگاه‌های ایرانی، مبلغ محکومیت فوتبال ایران بیشتر می‌شود. 

 

بنابراین فکت‌نامه به این ادعای احمد راستینه نماینده شهرکرد که «فوتبال ایران طی ۱۰ سال گذشته، ۶۷۰ میلیارد تومان جریمه مالی شده است» نشان «نیمه‌درست» می‌دهد، با این توضیح که این رقم تنها مربوط به فدراسیون و دو باشگاه‌ پرسپولیس و استقلال است.