معصومه ابتکار
معاون امور زنان و خانواده رییس جمهوری
زنان در اتریش خواستار برگزاری کنسرت تک جنسیتی هستند.
نادرست
«درخواست برگزاری کنسرت‌های تک‌جنسیتی در اتریش»؛ ادعای نادرست معصومه ابتکار
در روزهای گذشته گوشه‌ای از سخنان معصومه ابتکار، معاون رئيس‌جمهور ایران در امور زنان و خانواده، در یک «نشست اینستاگرامی» موجی از حیرت کاربران را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. خلاصه‌ای از محتوای سخنان معصومه ابتکار در این جلسه، با عنوان «آیه مربوط به حجاب اول چشم مردان را خطاب قرار می دهد» در وبسایت مرکز امور زنان و خانواده منتشر شده است.
خانم ابتکار در این جلسه که با هدف برقراری ارتباط با «جوانان دهه ۷۰ و ۸۰» برگزار شد و بخش عمده آن به دفاع از ایده «حجاب اجباری» از منظر دینی که او «دین تساهل و تسامح» خواند اختصاص داشت، مدعی شد: «آسیب رسانی به زنان در بسیاری از نقاط جهان و حتی در جوامع غربی و مترقی هم وجود دارد، به‌طور مثال زنان در اتریش خواستار برگزاری کنسرت تک جنسیتی هستند، چون در کنسرت ها معمولا تحت خشونت و آزار قرار می‌گیرند و زنان به شدت به این موضوع اعتراض داشتند.»
فکت‌نامه برای درستی‌سنجی این ادعای معصومه ابتکار، در ابتدا با طرح مستقیم پرسش از او در توییتر، خواستار روشن‌گری پیرامون منبع این ادعاها شد. خانم ابتکار تا لحظه انتشار این گزارش، پاسخی به سوال ما درباره منبع این گزاره نداده است.
فکت‌نامه در راستای درستی سنجی این ادعاها، همه منابع انگلیسی و آلمانی روی وب را هم موشکافانه جست‌وجو کرده و نتیجه‌ای که موید این ادعاها درباره «درخواست برگزاری کنسرت تک‌جنسیتی» در اتریش نیافته است.
برای کسب اطلاعات بیش‌تر در این‌باره، فکت‌نامه صحت و سقم این ادعاها را از وزارت فرهنگ اتریش، که مسئولیت برگزاری کنسرت‌ها، فستیوال‌ها و رویدادهای فرهنگی در این کشور را برعهده دارد، جویا شد.
خانم سابینه راب، مدیر بخش سیاست‌های فرهنگی اروپایی و بین‌المللی وزارت فرهنگ اتریش، در گفت‌وگو با فکت‌نامه ضمن ابراز تعجب از ادعاهای مطرح‌شده در سخنان این مقام دولتی ایران، به تاکید گفت که هرگز چنین درخواستی از سوی هیچ شخص یا گروهی به این وزارتخانه ارائه نشده است. وزارت فرهنگ اتریش گفته در صورت لزوم در واکنش به طرح چنین ادعاهایی، در روزهای آتی اطلاعیه‌ای رسمی منتشر خواهد کرد.
واقعیت‌هایی که ممکن است منشا ادعای معصومه ابتکار باشند
نادرستی ادعای معصومه ابتکار درباره «درخواست برگزاری کنسرت‌های تک‌جنسیتی در اتریش» نافی این واقعیت نیست که آزار جنسی کلامی و فیزیکی، معضلی جدی و رایج در فستیوال‌های موسیقی در اروپاست که شکایت بسیاری از زنان را در کشورهای گوناگون برانگیخته است.
روزنامه واشنگتن‌پست در سال ۲۰۱۶ در این گزارش به قلم الهه ایزدی، آورده است که مواردی از تعرض‌ها و آزارهای جنسی در چند فستیوال موسیقی در سوئد، از جمله فستیوال «براوالا» (Bravalla) که بزرگ‌ترین فستیوال موسیقی در این کشور است، پای پلیس را به این رویدادهای فرهنگی و تفریحی باز کرده تا «به مردان جوان تذکر بدهند که خشونت و آزار جنسی جرم است و پی‌گرد قانونی دارد.»
استفان لوفون، نخست‌وزیر وقت سوئد هم در بیانیه‌ای تاکید کرده بود «اقدامات بیش‌تری برای حراست از امنیت زنان باید انجام شود و با سخت‌گیری بیش‌تر در زمینه آزار جنسی، باید فضای فستیوال‌ها را برای زنان امن‌تر کرد.» در این گزارش‌ها و بیانیه‌ها، هرگز اشاره‌ای به برگزاری رویدادهای تک‌جنسیتی نشده است.
تنها موردی که درباره کنسرت تک‌جنسیتی یافتیم در سوئد بود. خبر خشونت آزار و جنسی در فستیوال‌های موسیقی سوئد، اما کنیکاره، کمدین مشهور این کشور را بر آن داشت که دست به ابتکاری نمادین و بی‌سابقه بزند. او در اکتبر ۲۰۱۷ با راه‌اندازی کمپینی در کیک‌استارتر، از حامیان مردمی ۵۰۰ هزار کرون سوئد (برابر با ۶۰ هزار دلار) دریافت کرد تا برای نخستین بار فستیوالی «عاری از مردان» راه‌اندازی کند؛ رویدادی به نام Statement Festival که فقط زنان و زنان تراجنسیتی و غیرباینری‌ها می‌توانستند در آن شرکت کنند. این فستیوال در سال ۲۰۱۸ با حضور پنج هزار نفر برگزار شد، اما نهاد ناظر بر تبعیض جنسیتی در سوئد، این فستیوال را «ناقض قوانین مرتبط با ممنوعیت تبعیض جنسیتی» تشخیص داد. اما از آنجایی که عملا از حضور مردان جلوگیری جدی نمی‌شد به لحاظ قانونی جلوی آن گرفته نشد.
بر اساس این گزارش سی‌ان‌ان، در سال ۲۰۱۶ در یک کنسرت موسیقی در شهر دارمشتات آلمان که نزدیک به ۸۰ هزار نفر در آن شرکت کرده بودند هم ۲۶ زن، مواردی از آزار و خشونت جنسی را گزارش کردند.
در این گزارش گاردین از سال ۲۰۱۸ هم که اساس آن یک نظرسنجی است، گفته شده ۷۰ درصد زنانی که در فستیوال‌های موسیقی بریتانیا شرکت می‌کنند، نگران خشونت و آزار جنسی هستند. ۳۰ درصد از افرادی که در این نظرسنجی شرکت کردند گفته‌اند که مواردی از آزار و خشونت جنسی را تجربه کرده‌اند.
دویچه‌وله هم در این گزارش در سال ۲۰۱۸ از ترفندی جالب برای گزارش موارد آزار جنسی به ماموران امنیتی حاضر در کنسرت‌ها و فستیوال‌های آلمان می‌گوید: «چطور می‌توان به پاناما رفت؟» این جمله، همچون کدی رمزگونه عمل می‌کند که به ماموران می‌فهماند باید فرد را به مکانی امن منتقل کنند و با اطلاعات دریافتی از او، مهاجمان را دستگیر کنند.
جمع‌بندی
معصومه ابتکار اخیرا در «نشستی اینستاگرامی با جوانان دهه ۷۰ و ۸۰» مدعی شده که «آسیب رسانی به زنان در بسیاری از نقاط جهان و حتی در جوامع غربی و مترقی هم وجود دارد، به‌طور مثال زنان در اتریش خواستار برگزاری کنسرت تک جنسیتی هستند، چون در کنسرت‌ها معمولا تحت خشونت و آزار قرار می‌گیرند.»
بررسی‌های فکت‌نامه در رسانه‌های انگلیسی و آلمانی‌زبان نشان داده که اگرچه خشونت و آزار جنسی پدیده‌ای رایج در فستیوال‌های موسیقی در برخی کشورهای اروپایی است، اما در رسانه‌ها از درخواست زنان اتریشی برای برگزاری کنسرت‌های تک‌جنسیتی سخنی به میان نیامده است. مقام‌های وزارت فرهنگ اتریش هم در گفت‌وگو با فکت‌نامه، دریافت چنین درخواستی از سوی جامعه زنان را رد کرده‌اند.
در سال ۲۰۱۷، در ابتکاری نمادین در کشور سوئد در واکنش به خشونت و آزار جنسی علیه زنان در بزرگ‌ترین فستیوال موسیقی این کشور، برای نخستین بار فستیوالی به نام «استیتمنت» برای زنان، تراجنسیتی‌ها و غیرباینری‌ها برگزار شد. نهاد ناظر بر تبعیض جنسیتی در این کشور، آن را «ناقض قوانین مرتبط با ممنوعیت تبعیض جنسیتی» تشخیص داد اما از آنجایی که در ورودی فستیوال عملا از حضور مردان جلوگیری نمی‌شد، به لحاظ قانونی جلوی برگزاری آن گرفته نشد.
با همه این‌ها فکت‌نامه بر اساس داده‌های موجود، ادعای معصومه ابتکار مبنی بر «درخواست زنان اتریش برای برگزاری کنسرت تک‌جنسیتی» را نادرست می‌داند.
