ادعاهای شاخ‌دار درباره سلاح بیولوژیک بودن ویروس کرونا!

در هفته‌های اخیر شایعه‌ای به این مضمون دست به دست می‌شود که یک دانشمند روسی به نام «ایگور نیکولین» گفته:

«ویروس کرونا، سلاح بیولوژیک آمریکا است که از آن برای کنار زدن دشمنان خود از جمله چین و ایران استفاده می‌کند.»

 

این شایعه در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های رسمی، از جمله خبرگزاری تسنیم، اعتماد آنلاین، روزنامه جام جم‌ و تلویزیون ایران و… منتشر شده. 

در عمده این گزارش‌ها اظهارات این «بیولوژیست» یکی از شواهدی معرفی شده که فرضیه «جنگ بیولوژیک» را برای شیوع ویروس کرونا در جهان اثبات می‌کند. ویدئوی بالا بخشی از گزارش خبری ۲۰:۳۰ تلویزیون ایران در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ است. 

البته این گزارش یک اشتباه عجیب هم دارد. در آن بیل‌گیتس میلیاردر آمریکایی، «عضو سابق کمیته بین‌المللی ویژه سلاح‌ بیولوژیکی» معرفی می‌شود، حال آنکه اعتبار عنوان و ادعای مطرح شده در پی آن در بقیه رسانه‌ها متعلق به «ایگور نیکولین» است. 

پیش از هر چیز باید بگوییم قصه آقای نیوکولین فقط در ایران منتشر نشده، بلکه در مقیاس وسیع در خارج از ایران نیز بازتاب داشته است. ویدئویی که در گزارش اخبار ۲۰:۳۰ منتشر شده مربوط به برنامه تلویزیونی پخش شده در شبکه روسیا‌الیوم است. در این گزارش روی تاثیر ویروس کرونا، به عنوان سلاح بیولوژیکی روی یک ژن خاص تاکید ویژه‌ای شده و حتی این احتمال هم مطرح می‌شود که این سلاح توسط اسرائیلی‌ها، با هدف از بین بردن ژن فلسطینی ساخته شده و روی اسرائیلی‌ها اثر ندارد. 

قبلا در این مورد آقای «پروفسور علی کرمی» هم ادعای مشابهی درباره تاثیر ویروس کرونا روی یک ژن خاص مطرح شده بود. البته تاکید کرمی روی هدف قرار گرفتن ژن ایرانی‌ها و ایتالیایی‌های از همه جا بی‌خبری بود که قربانی «شباهت ژنتیک» با ایرانی‌ها شده‌اند. 

این حرف به طور قطع یک ادعای عامیانه، بی‌پایه و اساس و غیر علمی است که مرغ پخته را هم به خنده می‌اندازد، ولی ماجرا وقتی پیچیده می‌شود که متوجه می‌شویم از این مطالب بی‌اساس به عنوان فکت در اثبات تئوری توطئه استفاده می‌شود. 

فکت‌نامه تا الان چند نمونه از مطالبی را که برای اثبات جنگ بیولوژیک مطرح شده، بررسی و ثابت کرده که این ادعاها نه‌تنها پایه و اساسی ندارند، بلکه توسط جریان‌های سازمان‌یافته برای نشر «تئوری توطئه»‌در سراسر جهان تولید و پخش می‌شوند. حالا نوبت ایگور نیکولین است. سعی می‌کنیم ببینیم این فرد کیست، چقدر از نظر علمی شخصیت معتبری است و چه سوابقی دارد؟ 

 

کمیته سلاح‌های بیولوژیک سازمان ملل

بگذارید ببینیم ماجرای «ایگور نیکولین»، بیولوژیست یا میکروبیولوژیست و «عضو پیشین کمیته سلاح‌های بیولوژیک سازمان ملل» چیست؟

بگذارید از آخر شروع کنیم. این همان کمیته‌ای است که «پروفسور علی کرمی» هم مدعی است به عنوان نماینده ایران در آن فعالیت می‌کرده است. اما نکته اینجا است که چیزی به اسم «کمیته سلاح‌های بیولوژیک سازمان ملل (United Nations commission on biological and chemical weapons)» وجود ندارد، بلکه یک معاهده‌ در سال ۱۹۷۲ با نام اختصاری «BWC» است که اغلب کشورهای جهان از جمله ایران نیز به آن پیوسته‌اند. 

فرض می‌کنیم این اشتباه لفظی است که در رسانه‌ها اتفاق افتاده است. اما آیا سندی وجود دارد که نشان دهد آقایان نیکولین و کرمی در نشست‌های مرتبط با این معاهده نقش فعالی داشته باشند. 

کلا اطلاعات زیادی از «ایگور نیکولین» در دست نیست. البته باید گفت افراد زیادی با این اسم وجود دارند که بعضی از آنها مانند قهرمان پیشین پرتاب چکش جهان، افراد مشهوری بوده‌اند. 

اسم و رسم «ایگور نیکولین» را با کلیدواژه‌های دکتر، متخصص، سازمان ملل، بیولوژیست، هیات روسی و… جست‌وجو کردیم. تنها چیزی که پیدا کردیم این بود که فردی به نام «ایگور نیکولین» با عنوان «Presidential press» در هیات همراه ۲۰۰ ولادیمیر پوتین در بیست و یکمین نشست تغییرات اقلیمی پاریس حضور دارد. ما دقیقا نمی‌دانیم این ایگور نیکولین صرفا تشابه اسمی است یا همان ایگور نیکولین کارشناس بیولوژیک است که در این صورت این سوال مطرح است که چرا عضو تیم خبری ریاست جمهوری روسیه است.

 

اعتبار علمی 

ما تقریبا مطمئن هستیم که آقای ایگور نیکولین اعتبار علمی ندارد. تقریبا در هیچ کدام از موتورهای جست‌وجوی مقالات علمی نام او دیده نمی‌شود. افرادی با نام مشابه هستند که در زمینه‌های مختلف مثل هوا و فضا فعالیت می‌کنند، اما بیولوژیست یا میکروبیولوژیستی به این نام که اعتبارش در حد نوشتن یک یا چند مقاله علمی باشد پیدا نکردیم. از این جهت مورد «پروفسور علی کرمی» یک قدم جلوتر از ایگور نیکولین است چرا که در چند مقاله اسمش به عنوان یکی از پدیدآورندگان ثبت شده است. 

 

سوابق و ادعاهای ایگور نیکولین

در فهرست سوابق آقای نیکولین هم چیز زیادی پیدا نمی‌شود. ما اسم و عکس او را جست‌وجو کردیم و به چند مورد ادعای توطئه برخوردیم. 

او در ۱۷ خرداد ۱۳۹۵ در گفت‌وگو با شبکه روسی پراودا مدعی شد، هوگو چاوز رئیس‌جمهوری پیشین ونزوئلا هدف ترور بیولوژیک قرار گرفته است. 

هوگو چاوز در اسفند ۱۳۹۱ (مارس ۲۰۱۳) در اثر سرطان درگذشت. خبر ابتلای او به سرطان لگن دو سال پیش‌تر اعلام شده بود. در ایران هم احتمال ترور بیولوژیک چاوز مطرح شده است. مثلا خبرگزاری تسنیم در گزارشی به تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۹۵ نوشته است:‌

«گزارش‌ها نشان می‌دهد که در کارنامه ترور موساد و سیا، افرادی همچون هوگو چاوز  رئیس جمهور سابق ونزوئلا، فرج الله سلحشور و نادر طالب‌زاده کارگردان تلویزیونی و فعال رسانه‌ای،  یاسر عرفات از مسئولین ارشد جنبش فتح و... وجود دارند. یکی از افرادی که به دست موساد و سیا ترور بیولوژیک شده ، نادر طالب‌زاده است که به عنوان یکی از منتقدان سیاست‌های آمریکا شناخته شده و امپریالیسم به شدت با وی مخالف است.»

ترکیب هوگو چاوز (رئیس‌جمهور یک کشور آمریکای لاتین)، یاسر عرفات (رهبر جنبش فتح فلسطین)، فرج‌الله سلحشور (کارگردان سریال یوسف پیامبر) و نادر طالب‌زاده به عنوان اهداف ترور بیولوژیک سازمان سیا ترکیب جالبی است و این سوال را در ذهن می‌آورد که در صورت صحت این ادعا، استاندارد سازمان سیا و اسرائیل برای انتخاب اهداف ترور چیست؟ قربانیان چگونه و بر چه اساسی گزینش می‌شوند؟ مثلا روی چه حسابی سطح تهدید هوگو چاوز یا یاسر عرفات برابر فرج‌الله سلحشور و نادر طالب‌زاده است؟

به ایگور نیکولین برگردیم. نام او در سال ۲۰۱۷ هم در برخی رسانه‌های عمومی در بریتانیا آمده. ماجرا مربوط به پرونده مسمومیت سرگئی اسکریپال و دخترش در بریتانیا بود. اسکریپال که پیشتر در سال ۲۰۰۴ به عنوان خائن در روسیه دستگیر شده بود در سال ۲۰۱۰ در جریان تبادل زندانی آزاد شد و به بریتانیا رفت. اسکریپال روز ۱۴ اسفند ۱۳۹۷ با گاز اعصاب مسموم شد. در این ماجرا روسیه هر 

گونه دخالتی در این ماجرا را رد می‌کرد، اما شواهدی وجود داشت که کرملین را به طور جدی در مظان اتهام قرار می‌داد. 

در آن هنگام ایگور نیکولین یکی از افرادی بود که در رسانه‌های روسی در مقام کارشناس سلاح‌های بیوشیمی حاضر شده و حمله با گاز اعصاب را غیرممکن دانسته بود. او به گفت‌وگوی دختر اسکریپال اشاره کرده و گفته بود: «من تا به حال کسی را ندیده‌ایم که بعد از مسمومیت گاز اعصاب این‌قدر سرحال باشد.» آقای نیکولوین در اظهار نظر دیگری گفته بود آمریکا پشت پرده حمله به اسکریپال است. جمع این دو ادعا و برقراری ارتباط منطقی میان این دو کمی دشوار است. 

 

تبلیغات روسیه روی ترور بیولوژیک 

شواهدی در دست است که در روزهای گذشته رسانه‌های رسمی روسیه تبلیغات زیادی برای القای تئوری توطئه در زمینه ترور بیولوژیک داشته‌اند. سایت Polygraph که توسط رادیو اروپای آزاد و صدای آمریکا اداره می‌شود، در گزارشی که روز ۸ بهمن ۱۳۹۸ منتشر شده به فعالیت‌های رسانه‌های روسیه برای دامن زدن به تئوری توطئه علیه آمریکا پرداخته است. 

در این گزارش اظهارات آقای نیکولین در تبلیغ تئوری توطئه حمله بیولوژیک کنار سایر شواهدی قرار داده شده که نشان می‌دهد رسانه‌های رسمی در روسیه به طور جدی و چه‌بسا سازمان‌یافته روی این مساله فعالیت می‌کنند. 

این موضوع مربوط به وقتی است که هنوز کرونا به ایران نرسیده بود یا اگر رسیده بود کسی از آن خبر نداشت و قاعدتا بازار تئوری توطئه در ایران به اندازه امروز داغ و پررونق نبود. 

 

جمع‌بندی

برای رد تئوری توطئه نیازی به داستان‌سرایی نیست. کافی است به شواهد و قرائنی که در اطراف وجود دارد نگاه کنیم تا متوجه شویم توطئه‌ای به نام «جنگ بیولوژیک»‌ در کار نیست. شیوع‌ ویروس‌های مرگبار در طول تاریخ بارها اتفاق افتاده و این اولین بار نیست که دنیا با یک ویروس همه‌گیر دست و پنجه نرم می‌کند. 

دایره ویروس در حال حاضر در کل دنیا گسترده است و شرق و غرب و چینی و روسی و آمریکایی و ایرانی و ایتالیایی نمی‌شناسد. تصور اینکه دست‌های پنهانی که قادر به ساخت و توسعه ویروس کرونا بوده‌اند، توانایی کنترل اوضاع در مملکت خودشان را ندارند، عجیب و غریب است. 

بازار پیش‌بینی و پیش‌گویی و شبه‌علم هم همیشه داغ است، به خصوص در شرایطی که پاسخ قطعی بسیاری از سوالات هنوز مشخص نیست، دکان کسانی که پیش‌گویی و پیش‌بینی و دست‌های پنهان پشت پرده را در فضای معلق بی‌اطلاعی فاش می‌کنند، پررونق‌تر از همیشه است. 

علاوه بر همه اینها کافی است ببینم این ادعا از سوی چه کسانی با چه سابقه‌ای مطرح می‌شود. کنار هم گذاشتن این اطلاعات به ما کمک می‌کند، اگر ته‌مانده تردیدی هنوز وجود دارد، آن را کنار بگذاریم و با واقعیت کنار بیاییم. 

از فیلیپ جرالدی و پروفسور علی کرمی گرفته تا ایگور نیکولین، کافی است شواهد را کنار هم بگذاریم تا ببینیم چگونه این افراد با فضاسازی‌های غیر علمی، در جایگاه کارشناس آگاه می‌نشینند و مفروضات خود را -صرف نظر از اینکه خود به آن باور دارند یا نه- در قالب فکت‌های قطعی به خورد مردم می‌دهند. 

در مورد آقای ایگور نیکولین تحقیقات ما نشان می‌دهد این شخص بیش از آنکه یک کارشناس و دانشمند باشد، چهره‌ای رسانه‌ای است که در موارد خاص در رسانه‌های روسیه جلوی دوربین می‌آید و به عنوان «عضو پیشین کمیته سلاح‌های بیولوژیک سازمان ملل» بر طبل تئوری توطئه می‌کوبد. 

جست‌وجوی نام او برای پیدا کردن سوابق علمی یا سیاسی بی‌نتیجه است، اما می‌دانیم او کسی است که تئوری بی‌اساس ترور بیولوژیک هوگو چاوز را در رسانه‌های روسی مطرح کرده، در زمان حمله گاز اعصاب به جاسوس پیشین روسیه در بریتانیا، اظهارات ضد و نقیضی را مطرح کرده و در فقره اخیر کرونا برای ترویج تئوری توطئه در رسانه‌های روسی، حضور فعالی داشته است. 

فکت‌نامه تئوری‌های توطئه درباره ویروس کرونا را به شدت رد می‌کند و به این ادعا نیز که «ایگور نیکولین» دانشمند  و زیست‌شناس روس اعلام کرد ویروس کرونا، سلاح بیولوژیک آمریکا است»، نشان شاخ‌دار می‌دهد.