سایت تابناک
وبسایت خبری
اعتبار علمی و کشفیات پروفسور دکتر پرویز نوری سایها
شاخ‌دار
پرویز نوری سایها که مدعی کشف داروی کرونا شده کیست؟
پرویز نوری سایها کیست و ماجرای کشف داروی کرونا چیست؟
در روزهای گذشته مطالبی درباره ساخت داروی ضد کرونا توسط فردی به نام «دکتر پروفسور پرویز نوری سایها» در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.
این فرد ادعا کرده داروی ضد ویروس کرونا را کشف و تولید کرده است. این خبر در برخی رسانه‌های محلی -مانند تابناک مازندران- بازتاب داشت، اما پس از یکی، دو روز و تکذیب خبر توسط مراجع رسمی، این خبر از روی خروجی این سایت حذف شد.
ویدئوی زیر هنوز در شبکه‌های اجتماعی در دسترس است. ویدئوی که در آن «پروفسور نوری سایها» توضیحاتی درباره داروی ضد ویروس خود ارائه می‌کند. او در این ویدئو «دانشمند برتر جهان در سال ۲۰۱۶ در تورنتو کانادا»، «متخصص خون و آنکولوژی» و دانشمندی که در زمینه ساخت دارو ضد ویروس‌های مختلف از جمله «ویروس سرطان» فعالیت داشته و… معرفی می‌شود. او از مافیای علوم پزشکی در کشور انتقاد می‌کند و از این گلایه دارد که چرا دانشگاه‌های علوم پزشکی در برابر او و کشفیاتش مقاومت می‌کنند.
برای اثبات نادرستی ادعای «کشف و ساخت داروی گیاهی ضد کرونا» کافی است که اطلاعیه‌ها و اخبار مراجع معتبر بین‌المللی را مرور کنیم.
سازمان بهداشت جهانی در صفحه «پاسخ به پرسش‌های متداول» تاکید کرده تا الان هیچ دارو یا واکسنی برای درمان یا پیشگیری ابتلا به ویروس کرونا کویید ۱۹ پیدا نشده است.
منابع داخلی هم در ایران بدون اشاره مستقیم ادعای کشف داروی گیاهی ضد کرونا را «شیادی برای فروش داروهای تقلبی» توصیف کرده‌اند.
اما صرف نظر از این، سعی کردیم ببینیم آقای «پروفسور پرویز نوری سایها» کیست. با جست‌وجوی نام او به زبان فارسی و انگلیسی هیچ سابقه معتبری از فعالیت‌های علمی یا تحصیلات دانشگاهی پیدا نکردیم. هیچ اختراعی به نام او ثبت نشده و نام او چه به فارسی و چه به انگلیسی در هیچ مرجع معتبری نیامده است.
فهرست دانشمندان و مخترعان
جست‌وجوی نام «نوری سایها» به انگلیسی به جای خاصی نمی‌رسد. ما یک مورد را در فهرست افراد شرکت‌کننده در نمایشگاه آزاد «iitexpo» پیدا کردیم.
شرکت در این نمایشگاه و استفاده از غرفه تجاری ۲۴۰۰ پوند هزینه دارد. اما برای ثبت نام در فهرست «شرکت‌کنندگان» نیازی به ارائه هیچ سند و مدرکی و حتی نیازی به پرداخت پول نیست.
در فهرست شرکت‌کنندگان تا الان نام ۲۰ نفر از ایران دیده می‌شود که دو نفر از آنها را می‌شناسیم. یکی از این افراد «پرفسور دکتر پرویز نوری سایها» است که در این نمایشگاه اختراع خود را که «طراحی و ساخت نانوموتور (واکسن) نانوذرات سلول گیاهی برای درمان پیری، سرطان و ایدز» نام دارد، عرضه می‌کند.
و دیگری هم نام یکی از همکاران ما است که برای اینکه ببینیم این سایت چطور کار می‌کند با اسم Reza MM برای او یک پروفایل ساختیم. در قسمت شرح عینا شرح «پروفسور نوری سایها» را کپی کردیم. حالا اسم همکار ما هم در سایت «iitexpo» زیر اسم «پروفسور پرویز نوری سایها» ثبت شده و با جست‌وجو قابل دسترسی است.
با این اوصاف حتی نمی‌توان با اطمینان گفت «پروفسور نوری سایها» در نمایشگاه «iitexpo» شرکت کرده یا صرفا در آن ثبت نام آزاد کرده است.
دعوتنامه انگلیسی‌ها برای دانشمند ایرانی
دایره جست‌وجوی‌مان را به سایت‌های داخلی گسترش دادیم. کلا اطلاعات زیادی درباره این فرد از طریق جست‌وجو به دست نمی‌آید. ما چند جای دیگر به نام او برخوردیم.
یک بار در مرداد ۱۳۹۸ در سایت تابناک مازندران خبری با این عنوان منتشر شده است: «دعوتنامه غربی ها برای دانشمندان ایرانی+دعوتنامه». در این خبر گفته شده از او برای «ریاست هیات ژوری سمینار بین‌المللی اختراعات ITE محققین و نوآوران و دانشمندان» دعوت شده است.
تصویر اصل این دعوتنامه در متن خبر آمده است که حاوی غلط‌های ویرایشی است. نامه را مدیر پروژه نمایشگاه «iitexpo» امضا کرده است. دعوتنامه نه خطاب به پرویز نوری‌سایها بلکه خطاب به «سفارت بریتانیا در استانبول» است. بماند که بریتانیا در استانبول نه سفارت بلکه کنسول دارد.
اگر فرض کنیم نامه جعلی نباشد، در بهترین حالت، نه دعوتنامه بلکه تاییدیه‌ای برای دریافت ویزا است.
کارگروه متخصصین داروهای گیاهی
در یک نمونه دیگر در سال ۱۳۹۶ خبری در برخی رسانه‌های محلی مانند گبل‌خبر و تدبیر شرق منتشر شده که در آن آمده «طی حکمی از سوی دکتر ایمان مصدری مدیرکل گروه متخصصین ایران، دکتر پرویز نوری سایها به عنوان دبیر کارگروه متخصصین داروهای گیاهی گروه متخصصین ایران شد.»
ما از طریق جست‌وجو، به جز همین خبر نشانه دیگری از فعالیت‌های این کارگروه پیدا نکردیم. یک کارگروه دیگر با عنوان «کارگروه گیاهان دارویی» در انجمن علوم باغبانی ایران وجود دارد که ربطی به کارگروه آقای نوری سایها ندارد.
جست‌وجو در رزومه سایت‌های پروفسور
بعد از بی‌نتیجه ماندن جست‌وجو برای پیدا کردن یک سابقه معتبر، به سراغ اطلاعاتی رفتیم که او شخصا در فضای آنلاین بارگذاری کرده است.
در رزومه‌‌‌ای که در سایت شخصی او موجود است، ادعاهای مختلفی مطرح شده است.
در این رزومه هیچ اشاره‌ای به تحصیلات آقای نوری‌سایها نشده و بدون اشاره به نام هیچ دانشگاهی صرفا نوشته شده رشته تحصیلی تو. «خون و انکولوژی» است و دارای مدرک دکترای گیاهان دارویی (طب سنتی)، دکترای بیوشیمی و دکترای فیزیک کوانتوم دارد.
معلوم نیست آقای نوری سایها مدارک تحصیلی‌اش را از کدام دانشگاه گرفته است، اما قطعا در دانشگاه‌های ایرانی زیر نظر وزارت علوم دوره‌ای با عنوان «دکتری فیزیک کوانتوم» برگزار نمی‌شود.
دوره دکتری فیزیک در ایران با سرفصل مشخص، در هشت گرایش «اپتیک و لیزر، ذرات بنیادی و نظریه میدان‌ها، فیزیک آماری و سامانه‌های پیچیده، فیزیک پلاسما، فیزیک ماده چگال، فیزیک هسته‌ای، گرانش و کیهان‌شناسی و نجوم و اخترفیزیک» ارائه می‌شود.
در جای دیگری از رزومه گفته شده او «عضو انجمن بسیج مهندسین» است. معلوم نیست آیا او در رشته مهندسی هم تحصیل کرده یا به طور افتخاری به عضویت بسیج مهندسین درآمده است.
او همچنین مدعی است که بیش از دویست جلد کتاب تالیف کرده است. او البته صاحب تالیفاتی در حوزه‌های مختلف از شعر تا گیاهان دارویی است. فهرست کتاب‌‌های او در کتابخانه ملی به ۲۷ عنوان می‌رسد که قطعا یکی از آنها اثر «پروفسور پرویز نوری سایها» نیست.
«مردی که زیاد می‌دانست» نوشته آلفرد هیچکاک را پرویز نوری -کارگردان و منتقد سینما- در سال ۱۳۶۹ به فارسی برگردانده است. در زمان ترجمه این کتاب آقای «پروفسور دکتر پرویز نوری سایها» فقط ۱۰ سال سن داشته است و احتمالا در کلاس چهارم دبستان مشغول تحصیل بوده است. اما با این وجود این کتاب در رزومه رسمی و شخصی پرویز نوری سایها به عنوان ترجمه او آمده است.
همین سبب می‌شود با تردید به بقیه کتاب‌ها نگاه کرد. با تاکید بر اینکه نمی‌دانیم کدام کتاب‌ها قطعا نوشته آقای «پروفسور دکتر پرویز نوری سایها» است فهرست کتاب‌هایی که به اسم او یا شبیه او در کتابخانه ملی است به شرح زیر است:
«تلنگر»، «دایره‌المعارف نوین گیاهان دارویی (با رویکرد نانو ساختارها، نانو نوترینوها)»، «س‍رگ‍ذش‍ت ن‍وی‍س‍ن‍ده»، «فیزیک نظری: نظریه‌های پیشنهادی درباره کیهان‌زایی، تشکیل کهکشانها، سیارات و ستارگان»، «قندیل‌های یخی»، «کاربرد نانو ذرات سلولهای بنیادی در علم پزشکی و دارویی»، «گ‍ل‍ب‍رگ ج‍ن‍ون»، «همه چیز درباره آلوئه‌ورا»، «همه چیز درباره آویشن»، «همه چیز درباره اسطوخودوس»، «همه چیز درباره اکالیپتوس»، «همه چیز درباره بومادران»، «همه چیز درباره خرفه»، «همه چیز درباره دارچین»، «همه چیز درباره زوفا»، «همه چیز درباره زیتون»، «همه چیز درباره زیره»، «همه چیز درباره شیرین بیان»، «همه چیز درباره کاسنی »، «همه چیز درباره کرفس»، «همه چیز درباره گشنیز»، «همه چیز درباره گل‌گاو‌زبان»، «همه چیز درباره مرزنگوش»، «همه چیز درباره میخک »، «همه چیز درباره بابونه»، «همه چیز درباره گل ختمی»
دانشمند سال کانادا
در رزومه رسمی «پروفسور دکتر پرویز نوری سایها» ادعا شده او «عضو جامعه جهانی دانشمندان بریتانیا»، «انجمن سلولهای بنیادی ایران، روسیه، بریتانیا، بلژیک و...» و «انجمن فیزیک و صاحب کرسی نظریه‌پردازی فیزیک کوانتوم آرکا آواردانیشتن» است. همه این موارد ادعاهای بی‌اساس است.
در چندین جای رزومه گفته شده او در سال ۲۰۱۶ در تورنتو کانادا به عنوان «دانشمند برتر جهان» معرفی شده است. در جای دیگری هم این جمله «برگزیده شدن شرکت دانش بنیان نانو پرنوس سانیار به عنوان برترین شرکت دانش‌‌بنیان جهان در آگوست سال ۲۰۱۶ میلادی، تورنتو کانادا» در رزومه او درج شده است. تصویری هم از افتخارات و مدارک او در تورنتو کانادا ضمیمه شده است.
این ادعا به طور قطعی بی‌اساس است. ICAN 2016 که تصویر مدال آن در سایت رسمی «پروفسور دکتر نوری سایها» منتشر شده یک نمایشگاه عمومی نه‌چندان معتبر است که همه افراد می‌توانستند با پرداخت هزینه‌ای در آن هم به صورت حضوری و هم غیرحضوری شرکت کنند. آن طور که در توضیحات سایت برگزار کننده این نمایشگاه آمده، تدارک ویژه‌ای هم برای اعطای جایزه به شرکت‌کنندگان حضوری فراهم بوده است. پوستر این نمایشگاه عمومی را در زیر می‌بینید. با نگاه کردن به گرافیک این پوستر می‌توان تصویری کلی از اعتبار این رویداد به دست آورد.
با این همه حتی در گزارش نهایی ICAN-2016 نیز نامی از فردی به نام «پرویز نوری سایها» نیست. نام افراد زیادی از کشورهای گوناگون به عنوان نفرات برگزیده در این گزارش آمده است، اما نام فرد مورد نظر ما در این گزارش نیست.
جمع‌بندی
مورد «پروفسور دکتر پرویز نوری سایها» یک نمونه خوب و آموزشی برای اعتبارسنجی ادعاهای کسانی است که بدون سند، خود را شخصیت‌های علمی برجسته با اختراعات عجیب و غریب معرفی می‌کنند.
این فرد که معلوم نیست کجا درس خوانده و از چه دانشگاهی مدرک گرفته، خود را «پروفسور دکتر..» معرفی می‌کند. عنوانی پرطمطراق ولی خالی از معنی آکادمیک به خصوص در ایران که برجسته‌ترین استاد تمام دانشگاه‌های ایران به طور عمومی «استاد» خطاب می‌شوند.
او ناگهان مدعی کشف داروی ضد ویروس کرونا می‌شود و با توضیحی ساده با بهره‌گیری از تکنیک‌های معروف شبه‌علم، یعنی استفاده از واژه‌های نیمه‌علمی تلاش می‌کند مخاطب را گمراه کند و به او با نبوغ خود موفق به کشف دارویی شده که همه دنیا مشغول به آن است، ولی هنوز هیچ پیشرفتی در زمینه کشف و تولید این دارو حاصل نشده است.
او رزومه پر و پیمانی از ادعاهای نادرست در دست دارد. او در بعضی نمایشگاه‌های آزاد ثبت نام کرده که هر کسی می‌تواند در آنها به طور آزاد ثبت نام کند و با پرداخت پولی از آنها مدرک و جایزه بگیرد. او کتاب‌هایی عمومی با موضوع گیاهان دارویی نوشته و حتی از مصادره کتاب نویسندگان دیگر به نام خود ابایی ندارد.
همه این موارد با کمی تحقیق و جست‌وجو قابل کشف و ردگیری است، به شرط آنکه مخاطب در نگاه اول با توجه به ساختار ادعا، لحن معرفی خود و مقایسه آن با واقعیت به ادعای بزرگ و بدون سند مطرح شده به دیده تردید نگاه کند. این تردید بهانه‌ای برای جست‌وجو و اثبات آن می‌شود که نه‌تنها چنین دارویی کشف نشده بلکه اساسا شخصی به نام «پروفسور دکتر پرویز نوری سایها» اعتبار علمی و صلاحیتی در این زمینه و احتمالا بقیه زمینه‌های علمی ندارد.
با این اوصاف فکت‌نامه به «اعتبار علمی و کشفیات پروفسور دکتر پرویز نوری سایها» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.
شاخ‌دار
گفته یا آمار، به قدری نادرست و مضحک است که حتی مرغ پخته هم به خنده می‌افتد!
درباره نشان‌های میرزاروش کار ما