از ماجرای بازگرداندن شهاب دهقانی دانشجوی ایرانی، از فرودگاه بوستون چه می‌دانیم؟

محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی دانشجوی اقتصاد دانشگاه «نورث ایسترن» شنبه ۱۸ ژانویه ۲۰۲۰ (۲۸ دی ۱۳۹۸)،  توسط ماموران گمرک و مرزبانی فرودگاه بین المللی «لوگان» بوستون در ایالت ماساچوست آمریکا، از ورود به خاک آمریکا منع و پس از ۴۸ ساعت توقف در دفتر پلیس مرزبانی این فرودگاه  دوشنبه شب ۲۰ ژانویه (۳۰ دی ماه) بازگردانده شد. این اتفاق در حالی رخ داد که جمعی از ایرانیان مقیم بوستون و دوستان اش با اطلاع از ممانعت از ورود او به خاک آمریکا، در فرودگاه لوگان تجمع و تلاش کردند مانع  بازگرداندن او شوند. 

پرسش‌های متعددی درباره این خبر در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است. عده‌ای با محکوم کردن این اتفاق، آن را تبعیض نژادی علیه ایرانیان و محروم کردن او از حق ورود به خاک آمریکا و ادامه تحصیل، به رغم داشتن ویزای معتبر دانستند. در مقابل عده‌ای هم شهاب دهقانی دهقانی را «بسیجی»، «حزب‌اللهی» و «عنصر حکومت» دانستند و از این تصمیم پلیس ابراز خرسندی کردند.

در این میان در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ادعاهایی مطرح شد که سعی می‌کنیم صحت و سقم برخی از آنها را بررسی کنیم. 

۱- آیا پدر شهاب دهقانی نماینده مجلس است؟

برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی محمد شهاب دهقانی را پسر کمال دهقانی فیروزآبادی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس معرفی کرده و او را «آقازاده» خطاب کرده‌اند. اما نام کامل او نشان می‌دهد که این ادعا درست نیست.نام فردی که از فرودگاه بوستون بازگردانده شده محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی است ولی نام نماینده‌ای که گفته شده پدر او است، کمال دهقانی فیروزآبادی است.

 رسانه‌های داخلی نیز این ادعا را پیگیری و با این نماینده مجلس مصاحبه کرده‌اند. کمال دهقانی فیروزآبادی این ادعا را رد کرده و گفته: «هیچ نسبت فامیلی با ایشان ندارم. اما بالاخره او یک شهروند ایرانی است و من همانند پسرم از او دفاع می‌کنم». او اضافه کرده: نام فرزند من حمیدرضا دهقانی فیروزآبادی است که مقاطع کارشناسی و ارشد خود را در دانشگاه شهید بهشتی تحصیل کرده و اکنون نیز دکتری اقتصاد خود را در واحد علوم و تحقیقات تهران می‌گذراند.

۲- آیا بستگان درجه یک شهاب دهقانی در تجهیز حزب الله به سلاح نقش دارند؟

روزنامه نیویورک تایمز روز اول بهمن ماه در گزارشی به نقل یک مقام دولتی رسمی نوشت: 

«شواهدی روشن وجود دارد که نشان می‌دهد «اعضای درجه‌ یک خانواده محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی، دانشجوی دیپورت شده از آمریکا، وابسته به شرکتی بوده‌اند که به اتهام ارسال سلاح برای حزب‌الله لبنان تحت تحریم آمریکا قرار دارد».

در این گزارش همچنین این مقام رسمی گفته بود، شهاب دهقانی ادمین کانال یوتیوب Islamic Pulse نیز بوده که خواستار انتقام از آمریکا به خطر کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس ایران شده است. 

اما آیا این سندی در دست است که این ادعاها را تایید کند؟

محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی، فرزند محمد علی دهقانی حسین‌آبادی است. پدرش ظاهرا صاحب چند شرکت مهندسی و بازرگانی در جزیره کیش و احتمالا امارات است.

براساس اسناد منتشره در روزنامه رسمی، محمد علی دهقانی حسین‌آبادی، صاحب شرکت بازرگانی دهقان کیش فعال در حوزه «ساخت و ساز» است. سرمایه این شرکت در سال ۱۳۸۹ به طور چشمگیری افزایش یافته است. سهم محمد علی دهقانی حسین‌آبادی از ۵۱ میلیون ریال به ۵۲ میلیارد ریال و سهم محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی از ۴۹ میلیون ریال به ۴۹ میلیارد ریال افزایش یافته است. این در حالی است که سن محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی در این تاریخ بیش از ۱۳-۱۴ سال نبوده است.

محمد علی دهقانی حسین‌آبادی به همراه پسرش محمد شهاب و خانمی به نام مهین دهقانی حسین‌آبادی، شرکت دیگری دارند به نام «شرکت بتن گستر جنوب» که در حوزه ساخت و ساز فعال است. آدرس این شرکت نیز بندرعباس، سرریگ، بلوار امام خمینی، خیابان شریعتی، مجتمع شروین، طبقه اول واحد ۲ می‌باشد. محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی از سال ۱۳۹۶ دقیقا سالی که ایران را به مقصد آمریکا ترک کرده، عضو هیات مدیره این شرکت است.

شرکت دیگری در ایران به نام محمد علی دهقانی حسین‌آبادی یافت نشد. سندی مبنی بر همکاری این دو شرکت، یعنی «بازرگانی دهقان کیش» یا «شرکت بتن گستر جنوب» در تجهیز حزب الله به اسلحه یا دور زدن تحریم‌های آمریکا در دست نیست.

آن گونه که محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی در صفحه لینکدین خود به آن اشاره کرده، او پیش از ورود به خاک آمریکا مدتی در شرکتی به نام MAM JLT در دبی کار می‌کرده است. شرکتی به این نام در امارات متحده عربی یافت نشد. JLT مخفف Jumeirah Lake Towers یکی از ساختمان‌های مشهور تجاری دوبی است. شرکت MAM JLT  در این ساختمان مستقر بوده و فعالیت اش واردات و صادرات است. اینکه این شرکت، همان شرکت مورد ادعای مرزبانی فرودگاه لوگان است که با حزب الله لبنان در تماس بوده، برای فکت نامه قابل اثبات نیست. 

 

۳- آیا اعضای خانواده او در میان تحریم شدگان هستند؟

در لیست تحریم‌های آمریکا علیه اشخاص حقیقی، چندین نفر با نام دهقانی مورد تحریم قرار گرفته‌اند از جمله حمید و هادی دهقان ولی نام کامل هر دو این افراد، دهقان چناری است که با دهقان حسین‌آبادی متفاوت است. یا در جایی نام سردار حسین دهقان وزیر دفاع دولت روحانی در میان تحریم شدگان است ولی اینکه هیچ کدام از دهقانی‌های تحریم شده از بستگان محمد شهاب دهقانی است اثبات شده نیست.

 

۴- تجمع کنندگان فرودگاه بوستون چه کسانی بودند؟

براساس گزارش رسمی دانشگاه نورث ایسترن که در شهر بوستون در ایالت ماساچوست مستقر است او دارای ویزای قانونی دانشجویی بوده است. دفتر بین الملل دانشگاه نورث ایسترن که به امور دانشجویان خارجی می‌پردازد پس از دیپورت محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد: «محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی، دانشجویی دوره لیسانس این دانشگاه در رشته اقتصاد و ریاضی بوده و ویزای معتبر اف وان (ویزای دانشجویی) داشته است. او در فرانسه منتظر دستور دادگاه و دریافت مجوز  ورود مجدد به خاک آمریکا است. پلیس فرودگاه لوگان بوستون هیچ توضیحی به این دانشگاه در خصوص چرایی دیپورت او نداده است. اخیرا ۱۳۹ دانشجوی ایرانی در این دانشگاه ثبت نام کرده است.»

محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی پیش از ورود به دانشگاه نورث ایسترن، دانشجوی مقطع لیسانس در دانشگاه ایالتی ماساچوست واقع در شهر بوستون بوده است. براساس اطلاعات مندرج در صفحه فیسبوک  و لینکدین، او در سال ۲۰۱۶ وارد بوستون شده تا تحصیلات خود را در دانشگاه ایالتی ماساچوست شروع کند و سپس به دانشگاه نورث ایسترن رفته است.

محمد شهاب دهقانی حسین‌آبادی علاوه بر دوستانی که در دانشگاه دارد، در مدت حضور چهار ساله در بوستون با چند مرکز اسلامی رفت و آمد داشته از جمله «مرکز اسلامی امید» که هر شنبه برنامه مذهبی دارد. دو تجمع در حمایت از او در زمانی که در فرودگاه مورد بازجویی قرار گرفته بود شکل گرفت. یکی تجمعی بود که در دانشگاه نورث ایسترن انجام شد که بیشتر همکلاسی‌ها و دوستان دانشجویی‌اش در آن شرکت داشتند و دوم تجمعی در فرودگاه لوگان بوستون که به دعوت اعضای مرکز اسلامی امید انجام شد. کسانی که در این تجمع شرکت کردند، عمدتا افرادی بودند که در برنامه‌های مذهبی مرکز اسلامی امید حضور دارند.

۵- آیا محمد شهاب دهقانی بسیجی و حامی جمهوری اسلامی است؟

کارنامه او نشان می‌دهد که محمد شهاب دهقانی زمانی که نوجوان بوده ایران را ترک کرده و به امارات رفته است. مدتی در این کشور زندگی و در ۱۹ سالگی برای ادامه تحصیل به آمریکا آمده است. زمانی که در ایران بوده، سن و سالی نداشته که بخواهد در بسیج یا دیگر ارگان‌های حکومتی فعالیت کرده باشد.

او در فیسبوک از هواداران افرادی مانند علیرضا پناهیان و حاج محمود کریمی از مداحان تندرو ایران است. او همچنین چند چهره مذهبی غیرایرانی را نیز دنبال می‌کند و جزو هواداران گروه‌های مذهبی مثل مرکز اسلامی امید بوستون، جامعه مسلمانان مرکز فرهنگی بوستون، کنفرانس دانشجویان شیعه، جامعه اسلامی دانشگاه نورث ایسترن است. او همچنین از هواداران نایاک (شورای ملی ایرانیان آمریکا) در فیسبوک است که منتقدان فعالیت‌های آن را در راستای حمایت از جمهوری اسلامی می‌دانند. نایاک نیز در وب سایت خود در گزارشی اعتراضی به دیپورت شدن مسلمانان واکنش نشان داده است.

البته اینها دلیلی کافی برای آن نیست که شهاب دهقانی را وابسته به جمهوری اسلامی بدانیم، اما نشانه‌ای از تمایلات مذهبی و سیاسی او است.

با اتکا به اسناد موجود، اظها نظر قطعی درباره وابستگی سیاسی یا اقتصادی محمدشهاب دهقانی حسین‌آبادی و قعالیت‌های احتمالی مرتبط با تحریم‌ها، فعلا ممکن نیست، مگر آنکه پلیس مرزبانی فرودگاه لوگان بوستون به طور رسمی دلایل بازگرداندن کردن او را مستند منتشر کند. 

با این اوصاف، فکت‌نامه، ادعاهای مطرح شده درباره وابستگی محمدشهاب دهقانی به جمهوری اسلامی نشان «غیرقابل اثبات»‌ ارزیابی می‌کند.