آمار نادرست مجید حسینی درباره درآمد پزشکان و معلمان

سیدمجید حسینی، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، جمعه شب ۲۱ تیرماه ۱۳۹۸، در برنامه مناظره شبکه اول تلویزیون ایران با موضوع ظرفیت پذیرش رشته های پزشکی گفت: «یک پزشک ۳۴ برابر معلم درآمد دارد».

تلاش کردیم تا از او درباره داده‌ها و روش محاسبه او بپرسیم که تا این لحظه به پرسش ما پاسخی داده نشده است. بنابراین خود دست به کار شدیم تا ببینیم این ادعا چقدر می‌تواند درست باشد.

 

میانگین درآمد پزشکان ایرانی چقدر است؟

فکت‌نامه پیش‌تر در دو گزارش مفصل به موضوع درآمد پزشکان و فرار مالیاتی آنها پرداخته است. آنچه مسلم است هیچ آمار و اطلاعات معتبری در زمینه وضعیت شغلی و سطوح درآمد پزشکان در ایران وجود ندارد. ما پیش‌تر با استفاده از برخی فکت‌های کمکی، از جمله داده‌های موجود در گزارش‌های آماری سازمان بیمه سلامت، بیمه تامین اجتماعی، بیمه مرکزی ایران و در نظر گرفتن هزینه‌کرد شخصی مردم در بخش سلامت (با استفاده از آمار حساب‌های ملی سلامت مرکز آمار ایران)، تلاش کردیم تا برآوردی از متوسط درآمد پزشکان به دست آوریم. با این حساب متوسط درآمد هر پزشک ایرانی در سال ۱۳۹۵، اعم از پزشک عمومی و متوسط و دندان‌پزشک، حدود ۱۸۵ میلیون تومان در سال یا ماهانه ۱۵ میلیون تومان محاسبه شد. 

این عدد حدود ۶ برابر بیشتر از درآمد متوسط خانوار شهری در سال ۱۳۹۵ است. 

۱۸ برابر بزرگ‌تر از حداقل دستمزد کارگران و  ۱۷ برابر بیشتر از حداقل حقوق کارمندان دولت در سال  ۱۳۹۵ است. اما این رقم چند برابر حقوق معلمان است؟

 

میانگین حقوق معلمان چقدر است؟ 

به گفته علی‌اصغر فانی، وزیر پیشین آموزش و پرورش ایران، میانگین حقوق معلمان در سال ۱۳۹۵، ۲،۳۸۰،۰۰۰ تومان بوده است. با این حساب متوسط دریافتی پزشکان ۶/۳ برابر معلمان است. اگر قرار باشد نسبت ۳۴ برابری اعلام شده از سوی آقای حسین درست باشد، میانگین درآمد ماهانه پزشکان در سال ۹۵ باید ماهانه حدود ۸۱ میلیون تومان باشد که این عدد با در نظر گرفتن نوسان درآمدی در میان گروه‌های شغلی غیر منطقی به نظر می‌رسد. 

 

جمع‌بندی 

با توجه به نبود آمار رسمی از وضعیت شغلی و سطوح درآمدی پزشکان، حتی در بخش دولتی، اطلاعات قطعی درباره میزان درآمد متوسط آنها وجود ندارد. تا الان وزارت بهداشت و نظام پزشکی ایران حتی از ارائه گزارش‌های آماری دقیق در مورد جمعیت پزشکان فعال در بخش‌های مختلف طفره رفته‌اند. با این همه در برخی فکت‌های کمکی اطلاعاتی هست که می‌توان با استناد به آنها برآوردهای از درآمد پزشکان به دست آورد. ما کمی قبل در دو گزارش مفصل روی این موضوع کار کردیم و پس  از کنار هم قرار دادن این اطلاعات به این برآورد رسیدیم که متوسط درآمد ماهیانه پزشکان ایرانی در سال ۱۳۹۵ چیزی حدود ۱۵ میلیون تومان است؛ این رقم کمی بیش از ۶ برابر بزرگ‌تر از متوسط حقوق معلمان در همان سال است. 

ممکن است برخی پزشکان متخصص درآمدهایی بیش از ۸۰ میلیون تومان در ماه داشته‌‌اند، همان طور که دریافتی ماهیانه برخی معلمان هم در سال ۱۳۹۶ بعضا تا ۶ میلیون تومان بوده است. آنچه مسلم است برای مقایسه‌ سطوح درآمدی مشاغل مختلف، باید از میانگین استفاده کرد. آقای حسینی از واژه «یک پزشک» به طور عمومی و بدون اشاره به گروهی خاص استفاده می‌کند و قطعا نمی‌توان ادعای او را محدود به یک یا چند پزشک دانست. این نکته‌ای است که طرف دیگر مناظره بارها روی آن تاکید دارد و می‌گوید آمارها  و برخی ادعاهای بیان شده، تجربه شخصی و محدود او است و نمی‌تواند به کل جامعه پزشکی تعمیم داده شود. 

با این حساب به نظر می‌رسد این ادعای مطرح شده از سوی مجید حسینی که «یک پزشک ایرانی ۳۴ برابر معلم درآمد دارد»‌، اغراق‌شده و نادرست است.