ماجرای ضربه وزارت اطلاعات به سازمان سیا

محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران، روز جمعه ۳۰ فروردین در سخنان پیش از خطبه نماز جمعه تهران گفته است: «در مقابله با سرویس‌های اطلاعاتی متخاصم و دشمن ضربه‌های کاری را به آنها وارد کردیم. در یک فرآیند پیچیده در برابر سرویس اطلاعاتی آمریکا (CIA)، شبکه جاسوسی این سرویس با ۲۹۰ جاسوس در کشورهای مختلف از جمله کشور خودمان شناسایی شدند و در تبادل اطلاعات با سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای دوست، این اطلاعات در اختیار آنها قرار گرفت و در کشورهای مختلف عوامل CIA شناسایی و دستگیر شدند».

وزیر اطلاعات ایران مدعی شده «اقدامات ما در شناسایی عوامل CIA موجب به هم‌ریختگی در این سرویس شد. به گونه‌ای که در آمریکا کمیته شکست تشکیل دادند و رئیس CIA ضربه وارده از سوی ایران به سرویس اطلاعاتی آمریکا را تایید کرد».

او همچنین به گزارشی اشاره کرد که در «یاهو نیوز» منتشر شده که در آن ۱۱ نفر از صاحب‌نظران اطلاعاتی آمریکا -که به جز یک نفر بقیه ترجیح داده‌اند نام‌شان منتشر نشود- در این باره صحبت کرده‌اند. به گفته آقای علوی نام کارشناسی که اسمش آمده «اروین مکلو»، تحلیل‌گر امنیت ملی آمریکا است که می‌گوید: «این موضوع یکی از فاجعه‌آمیزترین شکست‌های بعد از ۱۱ سپتامبر است».

 

وزیر اطلاعات از کدام گزارش سخن می‌گوید؟ ماجرای ضربه اطلاعاتی مورد اشاره محمود علوی به CIA چیست؟ در این گزارش تلاش می‌کنیم با جست‌وجودر منابع معتبر رسانه‌ای ادعای محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران را بررسی کنیم.

 

جست‌وجوی منبع

با جست‌وجو متوجه شدیم اشاره وزیر اطلاعات به گزارشی است که روز یازدهم آبان ۱۳۹۷ (دوم نوامبر ۲۰۱۸) در یاهونیوز منتشر شده است. در این گزارش به لو رفتن شبکه‌ ارتباطی ماموران سازمان CIA اشاره شده بود. این گزارش در رسانه‌های معتبر دیگری مانند تلگراف نیز بازتاب داشته است.

در این گزارش اروین مک‌کالو (Irvin McCullough) که «کارشناس امنیت ملی در سازمان غیردولتی 'دولت پاسخگو'» معرفی شده، این ماجرا را « یکی از بزرگ‌ترین فجایع امنیتی پس از ۱۱ سپتامبر» توصیف کرده است.

در سایت «پروژه دولت پاسخگو»، اروین مک‌کالو تحلیل‌گر امنیت ملی معرفی شده که پس از دو دوره کارآموزی تابستانی به پروژه دولت پاسخگو پیوسته است. در پروفایل لینکداین آقای مک‌کالو گفته شده او در سال ۲۰۱۶ به استخدام این موسسه غیردولتی درآمده است.

 

ماجرای ضربه اطلاعاتی ایران به سازمان CIA

آبان پارسال (نوامبر ۲۰۱۸) همزمان با گزارش یاهونیوز برخی دیگر از رسانه‌های آمریکا (از جمله security newspaper آمریکا) به نقل از کارشناسان امنیتی از لو رفتن شبکه‌ای از ماموران CIA توسط دستگاه امنیتی ایران و حتی مرگ خبر دادند.

بر اساس این گزارش‌ها، داستان به سال ۲۰۱۳ بازمی‌گردد، زمانی شبکه‌ای از ماموران CIA از طریق وب‌سایتی با یکدیگر در تماس بوده‌اند که با لو رفتن این وب سایت توسط ماموران اطلاعاتی ایران، این شبکه شناسایی و مشخصات ماموران آن توسط اطلاعات ایران در اختیار دولت‌های دیگری قرار گرفته است.

اعضای این شبکه نه ماموران رسمی و کارشناسان امنیتی CIA، بلکه شبکه جاسوسان محلی بوده که از طریق وب سایتی با یکدیگر در تماس بوده‌اند. این وب سایت لایه‌های امنیتی لازم را نداشته و اقدامات اولیه امنیتی توسط کاربران رعایت نشده بنابراین به سادگی قابل هک بوده و ماموران وزارت اطلاعات توانسته‌اند به آن رخنه و اطلاعات اعضای آن را کشف و در اختیار سایر دولت‌ها قرار دهند تا آنها را دستگیر کنند.

همچنین گفته شده یک سال پیش از کشف وزارت اطلاعات ایران، چین، دستگاه امنیتی CIA را با چنین چالشی مواجه کرده بوده بنابراین اتفاق تازه‌ای نبوده است. روشن نیست که آیا وزارت اطلاعات ایران به تنهایی یا با اطلاعاتی که از چین دریافت کرده، توانسته این شبکه را شناسایی و فاش کند.

به گمان برخی تحلیل‌گران عدم رعایت نکات امنیتی توسط ماموران CIA و جاسوسان محلی و سادگی بیش از اندازه وب سایت ارتباط گیری و امکاناتی که گوگل برای شناسایی وب سایت‌ها در اختیار کاربران قرار می‌دهد سبب لو رفتن شبکه شده است.

در عین حال برخی نیز استفاده از جاسوس دوجانبه را علت وقوع این حادثه می‌دانند. نیویورک تایمز ۲۴ بهمن پارسال (۱۹ فوریه ۲۰۱۹) گزارشی درباره مونیکا الفرید ویت (Monica Elfriede Witt)، افسر پیشین ضد اطلاعات نیروی هوایی آمریکا منتشر کرده که در آن گفته شده خانم ویت در ماه اوت ۲۰۱۳ به ایران فرار کرده است. در این گزارش هیچ نشانه‌ای از ارتباط احتمالی این داستان با ماجرای لو رفتن شبکه جاسوسی وجود ندارد، اما در متن گزارش خرابکاری افسر فراری هم ردیف با ماجرای «متلاشی شدن شبکه ارتباطی پنهان موسوم به COVCOM که منجر به مرگ خبرچین‌ها شده» آمده که موجب آسیب امنیتی به ایالات متحده آمریکا شده است.

 

جمع‌بندی

بازخوانی گزارش‌های رسانه‌ای معتبر نشان می‌دهد ادعای محمود علوی وزیر اطلاعات ایران، مبنی بر ضربه اطلاعاتی به شبکه CIA در ایران و برخی کشورها و متلاشی کردن این شبکه، پیش از این در رسانه‌های آمریکایی نیز مطرح و برخی از کارشناسان امنیتی آمریکا به همین دلیل انتقاداتی را متوجه CIA کرده بودند.

جست‌وجوهای ما برای پیدا کردن واکنش رسمی سازمان CIA و رئیس آن یا اظهار نظر رسمی از سوی دولت آمریکا به جایی نرسید، اما با جست‌وجو در رسانه‌های معتبر می‌توان مواردی یافت که ادعای فاش شدن یک شبکه امنیتی سازمان CIA توسط ایران و چین و حتی کشته شدن تعدادی از ماموران در پی این اتفاق، تایید می‌کند. با این حال، انعکاس این واقعه در رسانه‌های غربی در حدی نیست که نشان دهنده «به هم‌ر ریختگی در سرویس اطلاعاتی سازمان CIA» باشد. در موارد مشابه در آمریکا معمولا بیشتر رسانه‌های اصلی مانند نیویورک‌تایمز و واشنگتن پست به آن می‌پردازند و حتی پای مسئولان امنیتی برای پاسخگویی به نهاد‌های قانون‌گذاری باز می‌شود. به نظر می‌رسد وزیر اطلاعات ایران درباره تاثیر آنچه رخ داده بزرگ‌نمایی می‌کند.

با این اوصاف به نظر می‌رسد این گفته محمود علوی که «شبکه جاسوسی CIA را در ایران و کشورهای دیگر شناسایی و متلاشی کردیم و رئیس CIA و رسانه‌های غربی نیز این اتفاق را تایید کرده‌اند»، نیمه‌درست می‌گیرد.