آمار بیکاری افراد دارای مدرک دکتری تخصصی PhD چقدر است؟

احمدرضا پیش‌بین، معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه علمی کاربردی، روز ۱۲ آذر ۱۳۹۷ گفته است:

«آمارها نشان می‌دهد که در مقطع PhD بیش از ۱۰۰۰ نفر در کشور بیکار هستند و به همین خاطر باید توجه داشته باشیم که در کنار اعطای مدرک به دانشجویان، آموزش‌های مهارتی و مورد نیاز بازار کار را نیز به آن‌ها تعلیم داده شود».

او این سخنان را در چهارمین جشن فارغ ‌التحصیلی دانش ‌آموختگان دانشگاه علمی کاربردی در استان لرستان مطرح کرده و ضمن نقد مدرک‌گرایی و توسعه کمی آموزش عالی در ایران گفته است: «بعد از آمریکا و روسیه سومین کشوری هستیم که در تولید مدرک دانشگاهی پیشرو هستیم».

جست‌وجوی منبع

پیش‌ از هر چیز تلاش کردیم تا از طریق سایت دانشگاه علمی کاربردی درباره منبع این گفته سوال کنیم که تا این لحظه به سوال ما پاسخ داده نشده است.

از این رو خود دست به کار شدیم تا ضمن بازخوانی آمارهای رسمی برای این سوال که جمعیت واقعی افراد بیکار با تحصیلات دکتری تخصصی چقدر است پاسخ معتبری پیدا کنیم.  

آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان دکتری تخصصی چقدر است؟

طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران معتبرترین منبع در مورد وضعیت اشتغال است. این آمار که بر اساس جمع‌آوری اطلاعات از جامعه آماری تهیه می‌شود، معتبرترین اطلاعات درباره بیکاری است که محل استناد پژوهش‌های تحقیقی و گزارش‌های رسانه‌ای است.

آخرین آمار معتبری که نتایج تفصیلی آن در سایت مرکز آمار ایران موجود است، مربوط به آمار اشتغال در سال ۱۳۹۶ است. بر اساس این آمار (صفحه ۸۲ نتایج آمارگیری نیروی کار سال ۱۳۹۶) تعداد افراد بیکار با مدرک دکتری تخصصی PhD، دقیقا ۹۹۳۹ نفر برآورد شده است.

این عدد در آمار سال ۱۳۹۵ (کل جمعیت ۱۵۱۲۰۴ نفر)، حدود ۴۸۴۸ نفر و در سال ۱۳۹۴، حدود ۲۶۷۹ (کل جمعیت ۱۵۶۰۴۲ نفر) نفر بوده است. در سال ۹۳،هم از جمعیت ۱۱۰۹۰۳ نفری که دارای مدرک دکترای تخصصی بوده‌اند  ۲۲۱۸ نفر و سال ۹۲ از جمعیت ۱۱۲۸۹۷ نفری ۱۴۵۶ نفر بیکار بوده‌اند.

بر اساس آمارهای سال ۱۳۹۶، کلا جمعیت افراد با تحصیلات دکتری تخصصی ۱۵۷ هزار و ۶۷۸ نفر تخمین زده شده که از آنها ۳۶ هزار و ۳۸۸ نفر غیرفعال بوده‌ و به دلایل گوناگون تمایل به فعالیت نداشته‌اند. ۱۱۱ هزار و ۳۵۰ نفر هم نفر مشغول به کار بوده‌اند.

نمودار بالا تصویری از وضعیت آمار اشتغال ۵ سال اخیر افرادی را نشان می‌دهند دانش‌آموخته مدرک دکتری تخصصی PhD هستند. این آمار بر اساس طرح آمارگیری نیروی کار و بر اساس مطالعه روی جامعه آماری به دست آمده است.

چنانچه از نمودار بالا است جمعیت PhD دارهای بیکار در سال ۹۶ به نسبت سال قبل دو برابر و به نسبت ۵ سال پیش ۷ برابر بیشتر شده است.همچنین در این نمودار همچنین سیر افزایش تعداد افراد تحصیل‌کرده در عالی‌ترین مقطع آموزش عالی و همین‌طور جمعیت زیاد غیرفعال این افراد قابل ملاحظه و جالب برای تحقیق است.

بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، طی ۱۰ سال گذشته ۱۲۰ هزار دانشجو در مقطع دکتری تخصصی PhD در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی پذیرش شده و  حدود ۶۰ هزار نفر با این مدرک در دانشگاه‌های ایران فارغ‌التحصیل شده‌اند.

جمع‌بندی

خلاصه آنکه می‌توان گفت بر اساس آخرین برآوردهای مرکز آمار ایران، جمعیت افراد بیکاری که دارای مدرک دکتری تخصصی بوده‌اند، ۹۹۳۹ نفر است. این عدد تقریبا ۱۰ برابر بزرگ‌‌تر از عددی است که از سوی معاون فرهنگی دانشگاه علمی کاربردی گفته شده است. همچنین متوسط جمعیت بیکار با مدرک PhD طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ بیش از ۴۲۰۰ نفر است که این عدد نیز بیش از ۴ برابر بزرگ‌تر از گفته آقای پیش‌بین است.

با این حساب این گفته را «بیش از هزار فارغ‌التحصیل دکتری بیکار هستند» مغایر با آمار غیررسمی و چندین برابر کمتر از جمعیت واقعی این افراد است و بنابراین فکت‌نامه به آن نشان نادرست می‌دهد.

https://www.sharethefacts.co/share/c60384de-b7ca-49a4-8f43-2ae95bb51f2f