خرید بزرگ‌ترین شرکت‌های خودروسازی با پول پیش‌فروش سایپا؟!

روزنامه جمهوری اسلامی، در صفحه ۳ شماره ۱۱۲۵۰ خود منتشر شده در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۹۷، در یادداشتی با عنوان «تا مشکل فرهنگی ما حل نشود مشکل اقتصادی حل نخواهد شد»، به قلم علی‌اکبر بهمنش، نوشت:

چند روز پیش در یک دقیقه! شش میلیون نفر پول منتقل کردند به حساب شرکت سایپا... هر نفر ۲۵ میلیون تومان، یعنی 150 هزار میلیارد تومان. اگر ارزش فعلی بازار آزاد دلار را اعمال کنیم، می‌شود به عبارتی ۱۳ میلیارد دلار و اگر ارزش فعلی دلار در بازار مبادله‌ای را اعمال کنیم می‌شود ۱۹ میلیارد دلار و اگر قیمت دلار دولتی حساب کنیم می‌شود ۳۵ میلیارد دلار. اگر ملت بخواهند در یک سرمایه‌گذاری بسیار سودآور سهیم باشند با همین مبلغ پول می‌توانستند یکی از شرکت‌های بنز، BMW، لامبورگینی، شورولت، فورد، GMC، تویوتا، KIA و فیات را بطور کامل خریداری و به صورت سینه‌خیز به ایران احضار کنند!

 

چند نفر از مخاطبان فکت‌نامه از ما خواسته‌اند تا این گفته را درستی‌سنجی کنیم.

جست‌وجوی منبع خبر

به روال معمول، اول تلاش کردیم تا از طریق تماس با گوینده از منبع این ادعا سوال کنیم که تحریریه این روزنامه به سوالی که ما در صفحه تماس با ما روزنامه پرسیدیم تا این لحظه پاسخی ندادند.

پای این یادداشت امضای آقای علی‌اکبر بهمنش به چشم می‌خورد که نتوانستیم او را هم پیدا کنیم. مطمئن نیستیم که آقای بهمنش همان رییس «ستاد حامیان مردمی دولت (حمد)» است یا شخص دیگری با نام مشابه.

با این همه تلاش کردیم خود، صحت و سقم این گفته را از طریق منابع معتبر جست‌وجو کنیم.

برای این کار در درجه اول سراغ این رفتیم تا ببینیم سایپا چند خودرو پیش‌فروش کرده و در آخرین پیش‌فروش چقدر به حساب این شرکت خودروسازی واریز شده است.

 

درآمد پیش‌فروش سایپا چقدر بوده است؟

فردای انتشار یادداشت روزنامه جمهوری اسلامی، سایپا توضیحی به این روزنامه ارسال کرد که در صفحه ۳  شماره ۱۲۲۵۱، منتشر شد. در متن این توضیح نوشته شده:

 

گروه خودروسازی سایپا در طرح پیش‌فروش اینترنتی محصولات خود، تعداد ۵۰ هزار دستگاه خودرو را به بازار عرضه کرد و این تعداد خودرو نیز توسط ۵۰ هزار نفر ثبت‌نام شد؛ برهمین اساس عدد ۶ میلیون نفر، نادرست است. در این طرح، خریداران بنابر خودروی درخواستی، از ۱۱ تا ۱۹ میلیون تومان به‌عنوان پیش‌پرداخت به حساب سایپا واریز کردند و عدد «هر نفر ۲۵ میلیون تومان» که در مطلب مذکور درج شده، صحیح نیست. ۵۰ هزار دستگاه خودرو، تولید حدود ۲۰ روز گروه خودروسازی سایپا است، این موضوع که سایپا خودروهای تولید ۹ سال را پیش‌فروش کرده، کاملا اشتباه است. درخصوص این مثال که مردم با همین مبالغ شرکت‌های بنز، بی‌ام‌دبلیو و... را بخرند و به‌صورت سینه‌خیز به ایران احضار کنند نیز حتما مستحضرید که شرایط بین‌المللی و تحریم‌ها علیه ایران موجب شده شرکت‌های گوناگون خارجی اقدام به خروج از صنعت و اقتصاد ایران کنند، حال چگونه ممکن است شرکت‌های یادشده در مطلب مذکور حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران و حضور در چرخه تولید و صنعت کشور شوند؟

 

نه در این توضیح و نه در میان اخبار، هیچ اطلاعات دقیقی درباره میزان فروش اینترنتی سایپا در تاریخ ۱۴ شهریور ماه به چشم نمی‌خورد و معلوم نیست که که در این طرح چقدر پول به عنوان پیش‌پرداخت به حساب این شرکت واریز شده است. با این همه اطلاعیه پیش‌فروش تایید می‌کند که هزینه پیش‌پرداخت بین ۱۱ تا ۱۹ میلیون تومان بوده است.

 

طرح پیش‌‌فروش اینترنتی سایپا در روز ۱۴ شهریور ۹۷، حرف و حدیث‌های فراوانی به دنبال داشت. محسن جهرودی مدیرعامل سایپا روز ۱۲ شهریور ماه، در برنامه گفت‌وگوی خبری (42:10-42:56) شبکه دوم سیما اعلام کرد از ساعت ۱۰ صبح روز چهارشنبه ۲۴ شهریور، ۵۰ هزار خودروی این شرکت پیش‌فروش می‌شود.

با این همه روز چهارشنبه، آمار مراجعه به سایت تا آنجا بالا رفت که یک ساعت پس از آغاز پیش‌فروش اعلام شد، بیش از ۶ میلیون نفر به سایت مراجعه کرده‌اند و در یک لحظه ۷۰۰ هزار نفر خواستار ورود به سایت برای ثبت نام شده‌اند.

اختلال در دسترسی متقاضیان به سامانه پیش‌فروش اینترنتی سبب شد تا برخی با تردید به طرح سایپا نگاه کنند. دامنه این تردیدها حتی به نمایندگان مجلس هم سرایت کرد، چنانکه امیر خجسته، نماینده همدان در مجلس و رییس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی از پیگیری مجلس خبر داد.

صرف نظر از حرف و حدیث‌ها، روشن است ۶ میلیون نفر برای پیش‌فروش ثبت نام نکرده‌ و به حساب این شرکت مبلغ پیش‌پرداخت ۲۵ میلیون تومانی واریز نکرده‌اند.

اگر فرض کنیم که وجه پیش‌پرداخت ۵۰ هزار خودرو به مبلغ میانگین ۱۵ میلیون تومان به حساب سایپا واریز شده باشد، دست بالا ۷۵۰ میلیارد تومان به حساب این شرکت واریز شده که حتی با احتساب نرخ ۴۲۰۰ تومانی هر دلار آمریکا، کمتر از ۱۸۰ میلیون دلار است.

 

آیا ۵۰ هزار خودرو تولید ۲۰ روز سایپا است؟

سایپا در جوابیه خود به روزنامه جمهوری اسلامی مدعی شده که « ۵۰ هزار دستگاه خودرو، تولید حدود ۲۰ روز گروه خودروسازی سایپا است». بازخوانی آمار رسمی هم درستی این ادعا را می‌سنجد و هم شمایی کلی از وضعیت تولید در دومین کارخانه بزرگ خودروسازی ایران به دست می‌دهد.

گزارش عملکرد سایپا در سال ۱۳۹۶، نشان می‌دهد این شرکت در سال گذشته جمعا ۶۶۶ هزار و ۶۶۶ خودرو ( شامل ۶۱۵ هزار و ۶۱۲ سواری و ۵۱ هزار و ۵۴ خودرو تجاری سبک و سنگین) تولید کرده است.

از این میان حدود یک سوم حجم تولید سایپا از خانواده X100 (پراید) بوده است.

به عبارتی متوسط تولید این شرکت ۱۸۲۷ خودرو (حدود ۶۰۰ پراید) در یک روز بوده. بر این اساس در طول ۲۰ روز کل تولیدات سایپا حدود ۳۷هزار خودرو (۱۲هزار پراید) است.

این عدد با آنچه گفته شده (تولید ۵۰ هزار خودرو در ۲۰ روز) تفاوت دارد. مگر آنکه حجم تولید این شرکت در سال ۱۳۹۷، بیش از ۳۶ درصد افزایش پیدا کرده باشد. این نرخ رشد (بیش از ۲ برابر رشد تولید در سال ۱۳۹۶) حتی در شرایط عادی هم دور از ذهن است، چه برسد به شرایط امسال که تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله افزایش قیمت ارز و تحریم‌های آمریکا، افزایش تولید بیش از هر زمان، غیرمنطقی به نظر می‌رسد.

 

ارزش شرکت‌‌های بزرگ خودروسازی دنیا چقدر است؟

ارزش شرکت‌های خودروسازی و ارزش برندهای مشهور دو موضوع متفاوت است.

بر اساس فهرست فوربْز از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان، شرکت خودروسازی تویوتا به ارزش ۲۰۰/۷ میلیارد دلار باارزش‌ترین کمپانی تولید اتومبیل در دنیا است. بعد از تویوتا، فولْکس واگن به ارزش ۱۰۱/۴ میلیارد دلار در مقام دوم قرار دارد. دایملِر (کمپانی تولید کننده مرسدس-بنز) با ارزش ۸۵/۷ میلیارد دلار سوم، BMW به ارزش ۷۲/۳ میلیارد دلار چهارمین کمپانی با ارزش خودروسازی در سراسر جهان است. ارزش شرکت فورد  ۴۴، جنرال موتورز (GMC) بیش از ۵۲ و فیات ۳۵ و KIA نزدیک ۱۳ میلیارد دلار است.

نام برندهای لامبورگینی، شورولت، هم در یادداشت روزنامه جمهوری اسلامی آمده که باید یادآوری کنیم برند لامبورگینی در سال ۱۹۹۸ توسط فولکس واگن خریداری شده است. همچنین شورلت هم از محصولات و برندهای کمپانی جنرال موتورز آمریکا است.

 

جمع‌بندی

فکت‌نامه بعد از بررسی شواهد موجود، آن چه را که روشن است این طور دسته‌بندی می‌کند که

۱- طرح سایپا بر اساس شواهد و قرائن برای پیش‌فروش ۵۰ هزار و نه ۶ میلیون خودرو بوده است.

۲- مبلغ پیش‌‌پرداخت نه ۲۵ میلیون تومان، بلکه بین ۱۱ تا ۲۱ میلیون تومان بوده است.

۳- صرف نظر از حاشیه‌هایی که در این طرح به وجود آمد، تردیدی نیست که رقم واریز شده به حساب سایپا بسیار کمتر از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان است. اگر فرض کنیم سایپا همه ۵۰ هزار ماشین را با وجه متوسط پیش‌پرداخت ۱۵ میلیون تومان فروخته باشد، آن چیزی که در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۹۷ به حساب این شرکت واریز شده دست بالا ۷۵۰ میلیارد تومان بوده است. عدد نوشته شده در روزنامه جمهوری اسلامی، ۲۰۰ برابر بزرگ‌تر از این عدد است!

۴- سایپا در سال گذشته حدود ۶۵۰ هزار دستگاه ماشین به قیمت بیش از ۲۰هزار میلیارد تومان فروخته است اما این عدد به معنی آن نیست که این شرکت خودروسازی ۲۰ هزار میلیارد تومان ارزش دارد. مثلا در فهرست فوربْز می‌توان دید که باارزش‌ترین کمپانی خودرو جهان، تویوتا ۲۶۵ میلیارد دلار خودرو فروخته یا فروش فولکس واگن ۲۷۲ میلیارد دلار بوده، اما ارزش کمپانی‌ها بستگی به عوامل دیگری، از جمله سود خالص آنها و میزان دارایی‌های‌شان دارد. یعنی حتی اگر بر فرض محال سایپا ۲۵ میلیارد دلار خودرو پیش‌فروش کرده باشد، ارزش آن به مراتب کمتر از این رقم خواهد بود؛ به گونه‌ای که حتی نمی‌توان تصور کرد که قابل بده و بستان با کمپانی‌های دیگر باشد.

 

ادعای چاپ شده در روزنامه جمهوری اسلامی را از جهات مختلف بی‌اعتبار و غیرحرفه‌ای ارزیابی می‌کنیم. نویسنده با استفاده از یک فرض اشتباه و با استناد به فکت‌های غیرواقعی و محاسبه غلط، دست آخر چنان نتیجه‌گیری کرده که مرغ پخته را هم به خنده می‌اندازد.

با این حساب فکت‌نامه به این گفته که «با پول پیش‌فروش سایپا مردم می‌توانستند یکی از شرکت‌های بنز، بی‌ام‌و، لامبورگینی، شورلت، فورد، جی‌ام‌سی تویوتا، کیا و فیات را به طور کامل خریداری کنند»، نشان شاخ‌دار می‌دهد.